Σήμερα, ωστόσο, τον έχουν ακούσει όλοι οι Έλληνες πολίτες (έστω και αν ελάχιστοι έχουν κατανοήσει το περιεχόμενό του) καθώς τις προηγούμενες ημέρες όλοι έμαθαν ότι πουλήθηκαν πενταετή ελληνικά ομόλογα με επιτόκιο 6,2%, προσαυξημένο δηλαδή με 3,5 επιπλέον μονάδες (spread) σε σχέση με τα γερμανικά ομόλογα ίδιας διάρκειας. Μάλιστα, στη συνέχεια, δημοσιεύματα σε σχέση με το ενδεχόμενο αγοράς ομολόγων από την Κίνα και η δημοσιοποίηση των απόψεων του μονίμως απαισιόδοξου για την ελληνική οικονομία (και όχι μόνο!) Ρουμπίνι, οδήγησαν τα spread σε περαιτέρω εκτόξευση και πέρα των 400 μ.β για τους δεκαετείς τίτλους!
Ο λόγος που επικαλoύνται οι πιστωτές για την αιτιολόγηση της ανόδου των spreads είναι γνωστός: Η δυσμενής δημοσιονομική κατάσταση της χώρας δεν αντιμετωπίζεται με την ανάλογη αποφασιστικότητα με αποτέλεσμα να δυσπιστούν ως προς τη δυνατότητα της χώρας να επιτύχει τους φιλόδοξους στόχους του ΠΣΑ σε σχέση με το έλλειμμα της κεντρικής διοίκησης. Με το σκεπτικό λοιπόν της ενδεχόμενης στάσης πληρωμών από πλευράς ελληνικού κράτους, έχει γιγαντωθεί η αγορά των πιστωτικών παραγώγων επί των ελληνικών ομολόγων (αγορά των CDS-credit default swaps) μέσω των όποιων επιδιώκεται να ασφαλισθεί ο κίνδυνος που θεωρούν ότι έχουν αναλάβει οι κάτοχοι ελληνικών ομολόγων.
Δεδομένου ότι περισσότερο από 70% του ελληνικού εξωτερικού χρέους βρίσκεται στα χέρια ξένων πιστωτών δυτικής προέλευσης, της αδυναμίας στροφής προς την χαμηλών δυνατοτήτων εγχώρια αποταμίευση και των δυσκολιών διαφοροποίησης των πηγών κάλυψης του δανειακού προγράμματος από τρίτες χώρες (π.χ. Κίνα), η χώρα βρίσκεται υπό καθεστώς ομηρίας έναντι των πιστωτών της. Είναι επομένως μονόδρομος η τήρηση των φιλόδοξων στόχων δημοσιονομικής εξυγίανσης καθώς το βλέμμα των αγορών μας παρατηρεί άγρυπνα στο εξής. Μόνο έτσι είναι δυνατή η πιθανή η αποκλιμάκωση των spreads τους επόμενους μήνες, αν και η κλιμάκωση του δανειακού προγράμματος μετά το πρώτο τρίμηνο καθιστά το στόχο ακόμη δυσχερέστερο.
Στο μεταξύ, οι επιπτώσεις της διατήρησης των spreadς μεταξύ 300-400 μονάδων θα γίνουν σύντομα αντιληπτές σε ολόκληρο το φάσμα των επιτοκίων (καταθέσεων και δανείων). Όσο στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα των διεθνών αγορών συντηρείται το σενάριο ενδεχόμενης ελληνικής χρεοκοπίας, το κράτος θα δανείζεται με αυξημένο κόστος. Αναπόφευκτα θα δανείζεται με δυσμενέστερους όρους το ελληνικό τραπεζικό σύστημα (ήδη οι τιτλοποιήσεις έχουν ανασταλεί ,ενώ η ΕΚΤ ζητεί επιστροφή της ρευστότητας που δόθηκε το 2009 με 1% περίπου) και θα αναγκαστεί να μετακυλίσει το αυξημένο κόστος συγκέντρωσης κεφαλαίων στους πελάτες του. Έτσι, σύντομα θα προσφέρει δελεαστικότερα επιτόκια καταθέσεων (κυρίως προθεσμιακών) για να διατηρήσει ικανοποιητικές συνθήκες ρευστότητας, ενώ αναμένεται να αναπροσαρμοσθεί το σύνολο των επιτοκίων δανεισμού (ιδιωτών και επιχειρήσεων). Επιπλέον, οι δυσμενείς συνθήκες της αγοράς έχουν οδηγήσει σε εξαιρετικά συγκρατημένες εγκρίσεις νέων δανείων για την αποφυγή διεύρυνσης των επισφαλειών.
Συνιστά, επομένως, κατεπείγοντα στόχο της οικονομικής πολιτικής η εδραίωση της πεποίθησης στις διεθνείς αγορές ότι η δημοσιονομική εξυγίανση έχει δρομολογηθεί και θα συνεχισθεί για όσο χρειασθεί χωρίς αποκλίσεις. Μόνον τότε θα αποκλιμακωθούν τα spreads και θα ανασταλεί η διάχυση των επιπτώσεων των υψηλών επιτοκίων δανεισμού του ελληνικού κράτους στο σύνολο των τραπεζικών επιτοκίων. Στα ελπιδοφόρα μηνύματα πάντως πρέπει να καταγραφεί ότι ο Soros ρίχνει τώρα πλέον ψήφο εμπιστοσύνης στα ελληνικά ομόλογα(!), αφού γίνεται αντιληπτό ότι η επίθεση εναντίον τους συνδέεται με την προσπάθεια να πληγεί η εμπιστοσύνη προς την ευρωζώνη και ενίσχυσης των δολλαριακών τοποθετήσεων.
Δημήτρης Τζάνας
Σύμβουλος Επενδύσεων στην Proton Bank