Συνέντευξη στο Μάνο Ρούσσο

1) Πως κρίνετε το νέο φορολογικό νομοσχέδιο που δόθηκε στην δημοσιότητα; Ποιες είναι οι πρώτες αντιδράσεις από τα νέα φορολογικά μέτρα που προωθεί η κυβέρνηση; Είναι απαραίτητα για να ανασάνει η οικονομία;

Ύστερα από τρεις μήνες «διαλόγου», τα μέτρα θα μπορούσε να πει κανείς ότι σαν πρώτο στόχο έχουν να γεμίσουν τα άδεια ταμεία και μπορούν να χαρακτηριστούν σαν καθαρά εισπρακτικού χαρακτήρα, χωρίς κανένα αναπτυξιακό κίνητρο. Στην προσπάθεια τους να διορθώσουν αδικίες κάποια μέτρα θίγουν πραγματικά κεκτημένα και μάλλον εδώ ταιριάζει το ρητό μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά.

Συνοψίζοντας τα νέα βασικά σημεία από το φορολογικό νομοσχέδιο, που δεν έχουν δεί το φως της δημοσιότητας και πρέπει να προσέξει κάποιος είναι:

1)   Καταργούνται παράλογες φοροαπαλλαγές

2)   Αλλάζει ο τρόπος έκπτωσης των δαπανών (ασφάλιστρα , τόκοι στεγαστικών δανείων)

3)   Εισάγεται λογιστικός προσδιορισμός όλων των εισοδημάτων και εντάσσονται στο ΦΠΑ και άλλες κατηγορίες επιτηδευματιών που είχαν εξαιρεθεί (δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, υποθηκοφύλακες, συμβολαιογράφοι,συγγραφείς, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι)

4)   Απαλλάσσονται του ΦΠΑ ιατρικές υπηρεσίες περίθαλψης και υπηρεσίες οδικής βοήθειας

5)   Καταργείται η τμηματική καταβολή του ΦΠΑ

6)   Πάνω από τις 30.000 € φορολογείται η αποζημίωση των απολυόμενων

7)   Επιβάλλεται φόρος 20 % και στα έπαλθα των παιχνιδιών ριάλιτι της τηλεόρασης

8)   Καταργείται ο ειδικός τρόπος φορολόγησης των αποζημιώσεων βουλευτών-δικαστικών

9)   Καθιερώνονται αυστηρότερα τεκμήρια διαβίωσης (συνδέεται το τεκμαρτό έσοδο από ακίνητα με την αντικειμενική αξία αυτών και χωρίζονται σε 3 ζώνες αλλά δεν λαμβάνεται υπόψη ο συντελεστής παλαιότητας)

10)                    Καταργείται η αυτοτελής μεταβίβαση με χαμηλούς συντελεστές μετοχών επιχειρήσεων

11)                    Αυξάνεται σταδιακά από 21% σε 25% ανά έτος η φορολόγηση των μερισμάτων

12)                    Αλλάζει το σύστημα αυτοελέγχου χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων

13)                    Αυξάνεται από 15% σε 20 % ο συντελεστής φορολόγησης των οικοδομικών επιχειρήσεων

14)                    Φορολογείται 15% η υπεραξία των μετοχών από 1.1.2011

15)                    Ευνοϊκότερο γίνεται στο σύστημα είσπραξης οφειλών

Το νέο νομοσχέδιο από την άλλη θεσπίζει αυστηρά μέτρα για όσους δεν κόβουν αποδείξεις για όλες τις συναλλαγές που θα γίνονται από 1.1.2011 και ξεκινά ένα νέο σύστημα ηλεκτρονικών διασταυρώσεων. Τόσες πολλές αλλαγές είχαν να γίνουν από το Ν. 2238/1994 για αυτό και θέλει μεγάλη προσοχή γιατί πολλά «μυστικά» κρύβονται στα ψιλά γράμματα των διατάξεων. Το πολυδαίδαλο νομοσχέδιο προσπαθεί να αποκαλύψει τις διαχρονικές αδυναμίες των φορολογικών αρχών να εμφανιστούν τα κρυφά εισοδήματα αλλά δεν δίνει έμφαση στην ανάπτυξη.

Όταν από την μία η απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων δεν ξεπερνά το 4% και δεν γίνεται καμία κουβέντα για ανάπτυξη και αύξηση της παραγωγικότητας και από την άλλη το νέο φορολογικό νομοσχέδιο προσπαθεί να αποκαταστήσει τις όποιες αδικίες και ανισότητες υπάρχουν ώστε να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή και η παραοικονομία ενεργοποιώντας τα τεκμήρια διαβίωσης για να τσιμπήσει αυτούς που «διάγουν πολυτελή βίο» και οι οποίοι λόγω της ανεπάρκειας και της αδυναμίας των ελεγκτικών μηχανισμών δεν μπορούν να βρεθούν, τότε μιλάμε μόνον για τ’ ότι η κυβέρνηση μπορεί να έχει καλή πρόθεση αλλά δυστυχώς δεν εμφανίζεται αντάξια στις περιστάσεις που απαιτούνται.

Εάν χαθεί έστω και 1 ευρώ από τα κοινοτικά κονδύλια τώρα, που δεν «υπάρχει σάλιο», είναι σαν να αυτοκτονείς!

Πού είναι η αναπτυξιακή διάσταση της οικονομικής πολιτικής; Αν η κυβέρνηση δεν λάβει άμεσα μέτρα ανάπτυξης θα είμαστε όλοι για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα αντιμέτωποι με τo κίνδυνο της παρατεταμένης ύφεσης. Επίσης τα διάφορα σενάρια αύξησης ή επιβολής νέων φόρων, που βλέπουν το φως της δημοσιότητας κάθε μέρα, δημιουργούν αστάθεια και ανησυχία στις αγορές και τις επιχειρήσεις. Εκεί που στην Ευρώπη διαφαίνονται τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης, στην Ελλάδα η κατάσταση βαίνει προς το χειρότερο και χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις βρίσκονται αντιμέτωπες ακόμα και με την διακοπή  της λειτουργίας τους.

2) Ποιο υπολογίζετε ότι είναι το συνολικό οικονομικό όφελος από τα νέα μέτρα για το Δημόσιο; Πόσο θα επιβαρυνθεί μια μέση οικογένεια;

Το συνολικό οικονομικό όφελος από την περιστολή των δαπανών 6,5 δις περίπου και την αύξηση των έμμεσων και άμεσων φόρων που ανέρχεται στο ποσό 4,5 δις σύμφωνα με εκτιμήσεις της κυβέρνησης μας δίνει το σύνολο των 11 δις που απαιτούνται για την δημοσιονομική προσαρμογή.  Εγώ πιστεύω ότι τα έσοδα θα είναι πολύ λιγότερα. Σε μια οικονομία που συρρικνώνεται και έχει αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης και η πίτα ολοένα μικραίνει, τα έσοδα τα οποία αναμένονται θα είναι μειωμένα αρκετά. Το μέσο καλάθι της αγοράς θα επιβαρυνθεί με μηνιαίο κόστος 200 – 250 ευρώ σύμφωνα με πολύ μετριοπαθείς εκτιμήσεις. Η εκτίναξη στην βενζίνη και η κερδοσκοπία, σε συνδυασμό με την αύξηση του ΦΠΑ  φέρνει σειρά ανατιμήσεων σε βασικά είδη πρώτης ανάγκης και καθημερινότητας στην μέση Ελληνική οικογένεια. Αν υπολογίσουμε και τις περικοπές στους μισθούς και την εκτίναξη της ανεργίας τότε τα πράγματα δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά.

3) Πιστεύετε ότι θα αποδώσουν τα μέτρα μέσα στις συνθήκες ύφεσης που αναμένεται να βιώσει η ελληνική οικονομία τα επόμενα 2 χρόνια;

Τα μέτρα κρίνονται συνολικά α) για την αναγκαιότητα τους, β) για την αποτελεσματικότητα τους, γ) για το αν είναι δίκαια ή όχι και δ) για το αν θα μας βγάλουν από την κρίση.

Ως προς την αναγκαιότητα ή όχι, έχω να απαντήσω ότι έπρεπε να είχαν παρθεί ανάλογα μέτρα πολλά χρόνια πριν. Θα με ενδιέφερε να ήξερα σαν φορολογούμενος πολίτης πόσα εκατομμύρια λιγότερα ευρώ θα μπορούσα να είχαν πληρωθεί εάν για παράδειγμα είχε πουληθεί νωρίτερα η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ, όπως θα με ενδιέφερε  να ήξερα τι έγινε και για κάθε άλλη σύμβαση του δημοσίου ή να ήξερα ότι στις εθελούσιες εξόδους αρκετών υπεράριθμων εργαζομένων έχουν δοθεί  χιλιάδες ευρώ σαν πλασματικά χρόνια ασφάλισης και κάποιοι απολαμβάνουν σύνταξη πολύ περισσότερη από αυτή που τους αναλογεί.

Ως προς την αποτελεσματικότητα των μέτρων και για το αν θα μας βγάλουν από την κρίση  τολμώ να επισημάνω ότι το να μειώνεις υπέρογκες δαπάνες σε έναν μη παραγωγικό τομέα όπως το δημόσιο και να κόβεις πλασματικές και ανύπαρκτες υπερωρίες αν μη τι άλλο διορθώνεις την αδικία, προσωρινά.

Είναι απαραίτητο πλέον να  ισχύσει ένα ενιαίο μισθολόγιο για όλους τους δημόσιους υπάλληλους αλλά και να βρεθούν πόσοι τελικά μισθοδοτούνται  γιατί έως τώρα κανένας δεν μπορεί να δώσει απάντηση στο ερώτημα αυτό!

4) Θεωρείτε ότι η προωθούμενη κατάργηση του αφορολόγητου για την πρώτη κατοικία είναι δίκαιο μέτρο; Μήπως θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε μείωση των αγοραπωλήσεων και τελικά θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στα δημόσια έσοδα;

Με την κατάργηση  του αφορολογήτου για την πρώτη κατοικία στο νέο νομοσχέδιο που ήταν στα 200 τ.μ ανεξαρτήτως αξίας του ακινήτου θεσπίζεται πλέον ένα νέο εισπρακτικού χαρακτήρα μέτρο όπου και η πρώτη κατοικία δεν γλιτώνει από την ταμιακή ανάγκη να ενισχυθεί ο κρατικός προϋπολογισμός. Από εδώ και στο εξής το νέο αφορολόγητο συνδέεται : α) με την οικογενειακή κατάσταση του φορολογούμενου και β) με την αξία αγοράς του ακινήτου για να επιβληθεί ο φόρος μεταβίβασης 10% στην αντικειμενική αξία του ακινήτου πάνω από το αφορολόγητο. Ίσως είναι δικαιότερο γιατί πριν η αγορά πρώτης κατοικίας έως 200 τ.μ. απαλλασσόταν και έτσι η αγορά π.χ κατοικίας στην Εκάλη δεν ήταν ίσης αξίας με αυτήν της Νίκαιας, αλλά το αφορολόγητο πρέπει :

1) Να αναπροσαρμοστεί προς τα πάνω καθώς είναι αρκετά χαμηλό (την στιγμή που γράφεται το παρόν) και 2) να συνδέεται πάντα με τις αναπροσαρμογές των αντικειμενικών αξιών, όταν και όποτε γίνονται αυτές. Με τα μέτρα πάντως η ήδη επιβαρημένη αγορά των ακινήτων θα υποστεί μεγαλύτερη κάμψη και αυτό θα έχει σίγουρα επιπτώσεις στα προσδοκώμενα έσοδα του κράτους αλλά και στην αύξηση της ανεργίας και στον παραγωγικό ιστό της χώρας. Το σίγουρο είναι ότι θα ευνοηθούν περισσότερο τα μεταχειρισμένα ακίνητα.

5) Τι πιστεύετε ότι πρέπει να ισχύσει για την φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών; Ποιο είναι- κατά τη γνώμη σας- το κοινωνικά δικαιότερο σύστημα;

Με την ενιαία κλίμακα μισθωτών και  ελευθέρων επαγγελματιών υπάρχει ίση μεταχείριση φορολογικά για όλους, όμως το σύστημα των αποδείξεων και η σύνδεσή τους με το αφορολόγητο έχω την εντύπωση ότι ευνοεί την όποια συναλλαγή φορολογούμενου επιτηδευματία και φορολογούμενου πολίτη με τη μορφή «να σου κόψω απόδειξη ή να σου κάνω γενναία έκπτωση χωρίς να σου δώσω την απόδειξη».

Το κίνητρο των αντικρουόμενων συμφερόντων μειώνεται σημαντικά γιατί ο φορολογούμενος κατά την συναλλαγή του υπολογίζει περισσότερο την άμεση ωφέλεια από την έκπτωση του ΦΠΑ που του δίνει μεγαλύτερη ταμειακή ευκολία, παρά όποια τυχόν ωφέλεια αποκομίσει στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα της υποβολής της φορολογικής του δήλωσης 1 χρόνο μετά. Ο λογιστικός προσδιορισμός για όλους μηδενός εξαιρουμένου είναι ο δικαιότερος τρόπος φορολόγησης.(έσοδα –έξοδα). Ίσως η μόνη εξαίρεση θα ήταν να συνεχίσει να υφίσταται η μη ύπαρξη βιβλίων σε επιτηδευματίες που δραστηριοποιούνται σε χωριά που ο πληθυσμός είναι κάτω από 1.500 κατοίκους όχι όμως σε τουριστικούς προορισμούς.

6) Θεωρείτε ότι είναι αναγκαίο προς το παρόν να επιβληθούν και πρόσθετα φορολογικά μέτρα, πέραν απ’ όσα έχουν ανακοινωθεί;

Αυτό απαιτεί μια προσεκτική ανάλυση της πορείας των εσόδων στο α΄ εξάμηνο σε πρώτη φάση. Εκεί μάλλον θα μπορέσουμε να έχουμε εκτίμηση εάν θα εκτελεστεί ο προϋπολογισμός. Σίγουρα το πιο σημαντικό από όλα είναι ο δανεισμός και το επιτόκιο δανεισμού που θα εξανεμίσει ή όχι μέρος των αυστηρών μέτρων που έχουν παρθεί. Γιατί εάν δεν δανειστούμε με ευνοϊκό επιτόκιο αρκετά εκατομμύρια ευρώ θα δοθούν στους τόκους.

Δεύτερο σταθμός κατά την γνώμη μου είναι το εννιάμηνο που θα λήξει και ο επαναπατρισμός των κεφαλαίων. Τότε θα δούμε εάν θα εισρεύσουν τα αναμενόμενα κεφάλαια.

Εδώ δεν πρέπει να ξεχνάμε πάλι την αναπτυξιακή διάσταση της οικονομικής πολιτικής η οποία  κρίνεται απαραίτητη για την πραγματική και ουσιαστική οικονομική ανόρθωση της χώρας μας.

7) Βλέπετε τον κίνδυνο να επιβληθούν και νέα μέτρα στα τέλη του 2010 ή από το 2011;

Το εκρηκτικό μίγμα υψηλού χρέους, ασφαλιστικού προβλήματος, δανεισμού αλλά και παρατεταμένης ύφεσης σε συνδυασμό με τη πορεία των εσόδων θα μας οδηγήσει αναπόφευκτα και σε άλλα επώδυνα μέτρα που τώρα υπάρχουν στο πίσω μέρος του μυαλού μας και μας φαίνονται ακραία ως απαράδεκτα.

Η φοροδιαφυγή, η εισφοροδιαφυγή και η παραοικονομία, που τόσα χρόνια ευημερούν, όλες οι κυβερνήσεις προσπάθησαν «επί ματαίω» να αντιμετωπίσουν αλλά δυστυχώς δεν έγινε ποτέ τίποτε. Ας περιμένουμε, τα μέτρα για να αποδώσουν θέλουν χρόνο σίγουρα. Το ζητούμενο ίσως είναι εάν θα αποφύγουμε ή όχι το ΔΝΤ ή άλλες ακραίες καταστάσεις.

ΔΑΜΙΑΝΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΑΔΗΣ