Αναλυτικότερα, στην ανάλυση της ICAP αναφέρεται πως, στην Ελλάδα η οικονομία διέρχεται περίοδο βαθιάς κρίσης αφού βρίσκεται σε ύφεση για πέμπτη συνεχή χρονιά, γεγονός που έχει άμεσο αντίκτυπο στη λειτουργία και τις επιδόσεις  όλων των επιχειρήσεων της χώρας. Η επιδείνωση είναι εκτεταμένη και πλήττει όλο το εύρος των οικονομικών δραστηριοτήτων, η δε κερδοφορία του ιδιωτικού τομέα για ένα ακόμη έτος δέχθηκε βαρύ πλήγμα, με χαρακτηριστικό το γεγονός ότι όλοι οι γενικοί επιχειρηματικοί κλάδοι είχανζημιογόνο τελικό καθαρό αποτέλεσμα.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον όπου κυριαρχεί η διάχυτη αβεβαιότητα, το ενδιαφέρουν προσελκύουν οι επιδόσεις των κορυφαίων ελληνικών επιχειρήσεων. Στα πλαίσια αυτά η ICAP Group, αξιοποιώντας τα στοιχεία της ICAP Databank, ανέδειξε για 5^η χρονιά τις 500 πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις στην Ελλάδα, καθώς και τους 200 πιο κερδοφόρους ομίλους εταιρειών, βάσει δημοσιευμένων ισολογισμών για τη χρήση του 2011. Το κριτήριο με βάση το οποίο γίνεται η κατάταξη των επιχειρήσεων (και ομίλων αντίστοιχα) είναι τα κέρδη EBITDA (Earnings Before Interest, Tax, Depreciation and Amortization), δηλαδή τα κέρδη της επιχείρησης από λειτουργικές δραστηριότητες πριν την επίδραση των χρηματοοικονομικών και έκτακτων εσόδων-εξόδων, καθώς και των αποσβέσεων επί των παγίων στοιχείων.

Στις συνθήκες συνεχούς ύφεσης, η συμμετοχή των 500 επιχειρήσεων της κατάταξης στα συνολικά μεγέθη των ελληνικών επιχειρήσεων ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Οι επιχειρήσεις αυτές, παρόλο που υπέστησαν σημαντική μείωση σε επίπεδο καθαρών κερδών, ωστόσο διατήρησαν τις εργασίες τους σε ικανοποιητικά επίπεδα και κατάφεραν να ανταπεξέλθουν με πολύ λιγότερες απώλειες τις επιπτώσεις της κρίσης, σε αντίθεση με το σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων. Πράγματι, οι 500 πιο κερδοφόρες εταιρείες:

• κάλυψαν με τον κύκλο εργασιών τους ποσοστό 49,2% του συνολικού κύκλου εργασιών όλων των εταιρειών (Επί συνόλου 22.376 εταιρειών που εξέδωσαν ισολογισμό τόσο για το 2011 όσο και για το 2010)
• εμφάνισαν κέρδη EBITDA της τάξης των 10 δισ., ενώ τα τελικά κέρδη EBITDA του συνόλου των επιχειρήσεων κατέστησαν αρνητικά (σημειώθηκε ανατροπή, από κέρδη το 2010 σε υψηλές ζημίες το 2011, γεγονός που σε μεγάλο βαθμό προέρχεται από τα αρνητικά αποτελέσματα του τραπεζικού τομέα).
• εμφάνισαν κέρδη προ φόρου της τάξης των 1,9 δισ. το 2011, ενώ το τελικό καθαρό αποτέλεσμα του συνόλου των εταιρειών ήταν για δεύτερη χρονιά ζημιογόνο, με ζημίες πολλαπλάσιες έναντι του 2010.

Βέβαια, οι συνθήκες κρίσης που επεκράτησαν το 2011 επηρέασαν αρνητικά και τις κερδοφόρες εταιρείες και ομίλους. Επισημαίνεται ότι το κατώτατο όριο κερδών EBITDA προκειμένου να συμπεριληφθεί μία επιχείρηση στις 500 πιο κερδοφόρες εταιρείες το 2011 διαμορφώθηκε σε 3,37 εκατ., όριο μειωμένο κατά 11% συγκριτικά με εκείνο των 3,79της έκδοσης του 2010. Είναι αξιοσημείωτο ότι η πτώση του ορίου προκύπτει για τέταρτη συνεχή χρονιά. Είναι επίσης ενδεικτικό ότι το όριο αυτό ήταν 5,9 εκατ. το 2007.

Πιο έντονα επηρεάστηκαν οι όμιλοι, αφού το κατώτατο όριο κερδών EBITDA, προκειμένου να συμπεριληφθεί ένας όμιλος εταιρειών στην κατάταξη των 200 πιο κερδοφόρων ομίλων το 2011 διαμορφώθηκε σε 2,47 εκατ., μειωμένο κατά  33%σε σχέση με το όριο των 3,68 εκατ.  του 2010.

Σε επίπεδο ομίλων αποτυπώνεται η εξέλιξη των μεγεθών που προκύπτουν από τη συνολική δραστηριότητα τους, η οποία και διαφοροποιείται σε πολλά σημεία από την εικόνα που προκύπτει σε επίπεδο μεμονωμένων εταιρειών.

Βάσει των στοιχείων των ενοποιημένων ισολογισμών ομίλων του 2011, προκύπτει επιδείνωση της κερδοφορίας των ομίλων. Συγκεκριμένα,  παρά το γεγονός ότι ο συνολικός κύκλος εργασιών των ομίλων της κατάταξης αυξήθηκε κατά5% περίπου, τα συνολικά κέρδη EBITDA μειώθηκαν κατά 7,6% και  τα προ φόρου κέρδη κατά 11,6%. Τέλος, τα συνολικά ίδια κεφάλαια των ομίλων εμφάνισαν αξιόλογη αύξηση το 2011/10.

Σημειώνεται ότι 32 όμιλοι της αντίστοιχης κατάταξης του 2010 δεν περιλαμβάνονται στη νέα κατάταξη και αντικαταστάθηκαν από νεοεισερχόμενους ομίλους. Από τους ομίλους που βγήκαν από τη λίστα, 24 όμιλοι εμφάνισαν ζημιογόνα αποτελέσματα (αρνητικά κέρδη EBITDA) το 2011 με συνέπεια, ενώ τα συνολικά κέρδη EBITDA των ομίλων που εξαιρέθηκαν ανήρχοντο σε 1,7 δισ. περίπου το 2010, τα αντίστοιχο μέγεθος μετετράπη σε ζημίες ύψους  39,59 δισ. κατά το 2011 (ποσοστό περίπου 95% των ζημιών αυτών προήλθε από 8 τραπεζικούς ομίλους).

Και σε αυτό το επίπεδο διαπιστώνεται ότι καθοριστικό ρόλο έχει μία μικρή ομάδα επιχειρηματικών ομίλων, εφόσον οι 20 κορυφαίοι όμιλοι  της κατάταξης κάλυψαν (από κοινού) ποσοστό 75,7% επί των συνολικών κερδών EBITDA, καθώς και το 65,3% του συνολικού κύκλου εργασιών που πραγματοποίησαν των 200 ομίλων της κατάταξης.

Κορυφαίος  όμιλος βάσει κερδοφορίας για το 2011 ανεδείχθη και πάλι ο όμιλος εταιρειών ΟΤΕ Α.Ε. ακολουθούμενος από τον όμιλο εταιρειών COSMOTE A.E. Στις επόμενες θέσεις της κατάταξης βρίσκονται οι όμιλοι εταιρειών COCA COLA Ελλην. Ετ. Εμφιαλώσεως Α.Ε. και Δ.Ε.Η. Α.Ε.

Συνολικές Εξελίξεις Μεταβολές Βασικών Μεγεθών των 500 Πλέον Κερδοφόρων Εταιρειών

Η δραματική επιδείνωση που χαρακτήρισε τις μακροοικονομικές εξελίξεις στην εγχώρια οικονομία το 2011 ξεπέρασε κάθε προηγούμενο, διαψεύδοντας τις όποιες προβλέψεις. Το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 7,1% το 2011, ενώ οι παράγοντες που συνέβαλλαν καθοριστικά ήταν, η συνεχιζόμενη μείωση τόσο της κατανάλωσης όσο και των επενδύσεων, σαν αποτέλεσμα των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής αλλά και της έντονης αβεβαιότητας. Οι αρνητικές αυτές εξελίξεις έπληξαν την επιχειρηματική δραστηριότητα γενικά και οι επιπτώσεις ήταν διάχυτες σε όλους τους κλάδους. Παρόλα αυτά, αρκετές ελληνικές επιχειρήσεις προσαρμοζόμενες στις νέες συνθήκες, εμφάνισαν θετικές επιδόσεις στα οικονομικά τους αποτελέσματα.

Αναφορικά με τη σύνθεση  της ομάδας των πλέον κερδοφόρων ελληνικών εταιρειών (βάσει κερδών EBITDA του έτους 2011), σημειώνεται ότι 107 εταιρείες της αντίστοιχης κατάταξης του 2010 δεν περιλαμβάνονται στη νέα κατάταξη και αντικαθιστώνται από νεοεισερχόμενες επιχειρήσεις. Από τις επιχειρήσεις που βγήκαν από την κατάταξη, 41 εταιρείες εμφάνισαν ζημιογόνα αποτελέσματα (αρνητικά κέρδη EBITDA) το 2011 με συνέπεια, ενώ τα συνολικά κέρδη EBITDA αυτών των 107 εταιρειών ανέρχονταν σε 761,2 εκατ. το 2010, τα αντίστοιχο μέγεθος μετετράπη σε ζημίες ύψους 20,2δισ. κατά το 2011 (κυρίως λόγω υψηλών ζημιών τραπεζικών και ασφαλιστικών εταιρειών).  Τέλος, επισημαίνεται ότι από τις 500 πιο κερδοφόρες εταιρείες του 2011 μόνο 61 εταιρείες είναι εισηγμένες στο Χ.Α.Α.

Συγκρίνοντας τα βασικά οικονομικά μεγέθη των 500 εταιρειών της κατάταξης του 2011 σε σχέση με τα αντίστοιχα μεγέθη των ίδιων εταιρειών το 2010, προκύπτουν αρκετές  μεταβολές. Κατ΄ αρχήν, παρά το δυσμενές περιβάλλον, ο συνολικός κύκλος εργασιών των 500 επιχειρήσεων εμφάνισε αξιόλογη αύξηση το 2011 (7,05%), ενώ και τα κέρδη EBITDA αυξήθηκαν με ανάλογο ρυθμό (6,69%). Αντίθετα, στο τελικό καθαρό αποτέλεσμα σημειώθηκε έντονη επιδείνωση, αφού τα προ φόρου κέρδη υπέστησαν και πάλι μεγάλη πτώση (-16,04%). Με βάση το τελικό αποτέλεσμα του 2011, από τις 500 εταιρείες το 77,6% ήταν κερδοφόρες ενώ οι λοιπές ήταν ζημιογόνες. Συγκριτικά με το προηγούμενο έτος, το ήμισυ σχεδόν των εταιρειών (50,6%) εμφάνισε βελτίωση της κερδοφορίας του το 2011.   

Περαιτέρω, οι εταιρείες της κατάταξης συνολικά  εμφανίζουν μικρή μεν αύξηση των ιδίων κεφαλαίων τους (3,3%) το 2011, γεγονός όμως θετικό λαμβανομένου υπόψη ότι το γενικότερο κλίμα χαρακτηρίσθηκε από υποχώρηση των επενδύσεων γενικά.

Στο σημείο αυτό τονίζεται ότι, η εξέλιξη της κερδοφορίας των εταιρειών της κατάταξης είναι σαφέστατα θετικότερη σε σύγκριση με το σύνολο των ελληνικών εταιρειών, στις οποίες διαπιστώνεται δραστική επιδείνωση, με εμφάνιση αρνητικών συνολικών κερδών  EBITDA και καταγραφή υπέρογκων ζημιών το 2011*.

*Με βάση τα μεγέθη του συνόλου των εταιρειών για τις οποίες υπήρχαν διαθέσιμοι ισολογισμοί κατά τη σύνταξη του κειμένου (22.376 εταιρείες), τα συνολικά κέρδη EBITDA κατέστησαν αρνητικά το τελευταίο έτος  (-39,9 δισ.),  ενώ όσον αφορά στο τελικό αποτέλεσμα  οι  ζημίες εκτοξεύθηκαν σε  49,9 δισ. το 2011, έναντι ζημιών 5,4 δισ. το 2010.

Τομεακή Κατανομή Εταιρειών και Κερδών το 2011 - Μερίδια

Πέραν των μεταβολών που χαρακτηρίζουν τα βασικά οικονομικά μεγέθη των εταιρειών της κατάταξης, στη συνέχεια αξιολογείται η συμμετοχή των επί μέρους τομέων οικονομικής δραστηριότητας, στα  αποτελέσματα των 500 πλέον κερδοφόρων επιχειρήσεων το 2011.

Όσον αφορά τις εταιρείες που συγκροτούν τον κατάλογο των top 500 εταιρειών βάσει EBITDA, η βασική σύνθεση παρουσιάζει (σε γενικές γραμμές) ομοιότητες με τα προηγούμενα έτη, εφόσον επεκράτησε και πάλι ο ευρύτερος τομέας των Υπηρεσιών (συνυπολογιζομένων και των τραπεζών-ασφαλειών), με συμμετοχή 169 εταιρειών παροχής υπηρεσιών συνολικά (ποσοστό 33,8%). Ωστόσο εντοπίζεται μία σημαντική διαφορά το 2011, η οποία σχετίζεται με την δραστική μείωση της συμμετοχής των τραπεζών στην κατάταξη (απουσία  όλων των γνωστών εμπορικών τραπεζών), γεγονός που επηρέασε τόσο τη διαμόρφωση των συνολικών αποτελεσμάτων, όσο και τις ετήσιες μεταβολές τους.

Ακολουθεί με ελάχιστη διαφορά ο τομέας της Βιομηχανίας με 166 επιχειρήσεις (ποσοστό 33,2%), στη συνέχεια δε το Εμπόριο με 121 εταιρείες (24,2%). Όπως και τα προηγούμενα έτη έτσι και στην παρούσα ανάλυση (για λόγους συγκρισιμότητας) εξετάζοντας τη συμμετοχή των τομέων οικονομικής δραστηριότητας στα βασικά οικονομικά μεγέθη, έγινε διαχωρισμός της κατηγορίας των Τραπεζών-Εταιρειών Factoring και των Ασφαλειών αντίστοιχα από τις λοιπές εταιρείες παροχής υπηρεσιών, λόγω της ιδιαιτερότητας τους.

Όσον αφορά το κύριο κριτήριο της κατάταξης (κερδοφορία), διαπιστώνεται μία αντικρουόμενη εικόνα που χαρακτηρίζει τον τομέα των «Λοιπών Υπηρεσιών» (πλην Τραπεζών-Ασφαλειών). Ο τομέας αυτός κατέκτησε (με διαφορά) το κορυφαίο μερίδιο όσον αφορά τη συμμετοχή του στα συνολικά κέρδη EBITDA (56,3%), ωστόσο η συμμετοχή του στα κέρδη προ φόρων υπέστη δραστική υποχώρηση με  το μερίδιο του να περιορίζεται σε 14% το 2011 (μερίδιο μικρότερο κατά 39 σχεδόν ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το αντίστοιχο που εμφάνιζε ο τομέας στην περυσινή έκδοση).

Αντίθετα, ο τομέας της Βιομηχανίας αναδείχθηκε κορυφαίος όσον αφορά τη συμμετοχή του στα συνολικά κέρδη προ φόρου το 2011, με το μερίδιο του να εκτοξεύεται σε 49,9%. Περαιτέρω ο τομέας ανεδείχθη δεύτερος ως προς τη συμμετοχή στα συνολικά κέρδη EBITDA του 2011, με μερίδιο 24,4%.

Ο Εμπορικός τομέας παρουσιάζει αξιόλογη συμμετοχή στα συνολικά κέρδη προ φόρου (μερίδιο 19,9%), ενώ το μερίδιο του στα κέρδη EBITDA διαμορφώθηκε σε 12,4% το 2011.

Ο τομέας των Τραπεζών - εταιρειών Factoring υπέστη βαρύ πλήγμα από τις συνέπειες της κρίσης και τις διαδικασίες που αποφασίσθηκαν για τη δημοσιονομική εξυγίανση, με αποτέλεσμα στην φετινή κατάταξη να εκπροσωπείται από μόνον πέντε εταιρείες (εκ των οποίων οι 4 είναι εταιρείες Factoring), ενώ τα μερίδια συμμετοχής του γενικά υπέστησαν καθίζηση. Επιδείνωση (όχι όμως με την ίδια ένταση) εμφάνισε και ο τομέας των ασφαλειών.

* κέρδη EBTD

Αναφορικά με τα μερίδια συμμετοχής των διαφόρων τομέων στο συνολικό κύκλο εργασιών των 500 εταιρειών της κατάταξης κατά το 2011, ο τομέας της Βιομηχανίας κατετάγη πρώτος με μερίδιο 34,8%, ενώ τη δεύτερη θέση κατέλαβε ο τομέας του Εμπορίου (μερίδιο 31,3%), εκτοπίζοντας τον τομέα των «Λοιπών Υπηρεσιών» στην τρίτη θέση πλέον, με μερίδιο 28,2%. Έπονται οι Τράπεζες και οι λοιποί τομείς στη συνέχεια.

Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί είναι ότι, στο σύνολο των ελληνικών εταιρειών, τα Κέρδη EBITDA κατακρημνίστηκαν γυρίζοντας αθροιστικά από κέρδη 12 δισ. το 2010 σε ζημίες 33 δισ. το 2011. Σε αυτή την έντονα αρνητική συγκυρία λαμβάνει μεγαλύτερη αξία το γεγονός ότι οι 500 πιο κερδοφόρες ελληνικές εταιρείες συνολικά  πέτυχαν αύξηση 6 δισ. ή  7% στον κύκλο εργασιών τους καθώς και 6% στα Κέρδη EBITDA, ενώ και τα ίδια κεφάλαια τους διευρύνθηκαν, σε μία περίοδο συρρίκνωσης των επενδύσεων γενικά. Η εξέλιξη της κερδοφορίας των εταιρειών της έκδοσης είναι, λοιπόν, σαφέστατα θετικότερη σε σύγκριση με τα αποτελέσματα του συνόλου των ελληνικών εταιρειών, στις οποίες διαπιστώνεται δραστική επιδείνωση. Βέβαια οι ακραίες συνθήκες κρίσης που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια επηρέασαν αρνητικά και τις κερδοφόρες Εταιρείες και Ομίλους. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα το κατώτατο όριο Κερδών EBITDA προκειμένου να συμπεριληφθεί μία επιχείρηση στις 500 πιο κερδοφόρες για το 2011, να διαμορφωθεί στα 3,37 εκατ. όταν το όριο αυτό ήταν 5,9 εκατ. το 2007, δηλαδή μειώθηκε κατά 43% μέσα σε 4 χρόνια. Επίσης, πιο έντονα επηρεάστηκαν οι Όμιλοι αφού το κατώτατο όριο  για να συμπεριληφθεί κάποιος στους 200 πιο κερδοφόρους Ομίλους το 2011 μειώθηκε κατά 33% μέσα σε μόνο μία χρονιά. Χαρακτηριστικό της μεταβλητικότητας της εποχής είναι ότι 107 εταιρείες της αντίστοιχης κατάστασης του 2010 δεν περιλαμβάνονται στην κατάταξη του 2011 και αντικαθιστώνται από νεοεισερχόμενες επιχειρήσεις, Τέλος, το γεγονός ότι από τις 500 κερδοφόρες εταιρείες του 2011, μόνον 61 είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών, δείχνει το πόσο μακρύ δρόμο έχει αυτό να διανύσει ώστε να καταστεί πόλος έλξης των σημαντικότερων Ελληνικών εταιρειών.

Δείτε αναλυτικά τον πίνακα στα Σχετικά Αρχεία