Ανάσα για την Ελλάδα, αλλά προσωρινή λύση θεωρούν την απόφαση του Eurogroup οι καθηγητές του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, Πάνος Ιωακειμίδης και Μιχάλης Τσινισιζέλης. Οι δύο διακεκριμένοι καθηγητές στα θέματα ευρωπαϊκών θεμάτων σχολίασαν στο «R» τα όσα προβλέπει η απόφαση και τι σημαίνουν για την Ελλάδα και την οικονομία.
Πάνος Ιωακειμίδης: «Διασφαλίστηκε η παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη»«Εκτίμησή μου είναι πως πρόκειται για θετική εξέλιξη για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη» τονίζει ο κ. Ιωακειμίδης, τονίζοντας ότι «αποφασίστηκε να ληφθούν αποφάσεις που θα καταστήσουν βιώσιμο το ελληνικό χρέος σε προοπτική χρόνου, το οποίο προβλέπεται ότι θα φτάνει το 124% το 2020 και το 110% το 2022. Δεύτερο σημαντικό στοιχείο η αποδέσμευση της δόσης των 44 δισεκ. ευρώ που θα εισρεύσουν στην ελληνική οικονομία, που θα σημάνουν μία διαδικασία ανάπτυξης».
Ωστόσο, όπως δήλωσε στο «R» ο καθηγητής, «δεν πρόκειται για μία οριστική απόφαση. Δεν επιλύουν το πρόβλημα, αλλά δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μία λύση σε εύλογο χρονικό διάστημα, το πιθανότερο μετά τις γερμανικές εκλογές. Το ελληνικό χρέος θα καταστεί βιώσιμο φτάνοντας το 100%». Παρόλα αυτά, με την απόφαση του Eurogroup καθίσταται σαφές πως «δεν τίθεται πλέον ζήτημα παραμονής ή μη της Ελλάδας στο ευρώ. Το σημαντικότερο είναι ότι οι Ευρωπαίοι δεν αποκλείουν οριστική λύση, λαμβάνοντας υπόψη ότι επιβαρύνεται με κόστος ο προϋπολογισμός τους».
Οριστική απομείωση μετά τις γερμανικές εκλογές
Στην ερώτηση σχετικά με το πότε προβλέπει να γίνει το «κούρεμα» του χρέους, ο κ. Ιωακειμίδης επεσήμανε ότι η απόφαση του Eurogroup «προβλέπει έμμεση απομείωση του χρέους. Ωστόσο, οριστική απομείωση του χρέους δεν μπορούμε να περιμένουμε πριν από τις γερμανικές εκλογές, καθώς η κυβέρνηση είναι αντιμέτωπη με λεπτά εσωτερικά προβλήματα. Το κούρεμα, όπως φαίνεται από την απόφαση του Eurogroup θα γίνει μεταξύ 2014 – 2015, όταν το πρωτογενές πλεόνασμα θα φτάσει το 4% - 4,5%».
«Συναίνεση» από τη Γερμανία
Ερωτηθείς για τη στάση του γερμανικού κοινοβουλίου, ο κ. Ιωακειμίδης σημείωσε ότι «δεν θα υπάρξει πρόβλημα καθώς υπάρχει ευρεία συναίνεση του κυβερνητικού συνασπισμού. Ακόμη και οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) είναι θετικοί», οι οποίοι αντιδρούν μόνο για τη διαδικασία του κατεπείγοντος και «θέτουν θέμα χρόνου».
Σχετικά με ενδεχόμενη μεταστροφή της Γερμανίας στην περίπτωση εκλογικής νίκης του SPD τον Σεπτέμβριο του 2013, ο καθηγητής εκτιμά ότι σύμφωνα με όλα τα σημερινά δεδομένα «η κ. Μέρκελ θα κερδίσει τις εκλογές. Σε περίπτωση όμως ήττας, πιστεύω ότι θα συσταθεί εκ νέου Μεγάλος Συνασπισμός μεταξύ των Σοσιαλδημοκρατών και των Χριστιανοδημοκρατών. Πάντως, ως υπόθεση εργασίας σε περίπτωση που έρθει κυρίαρχο το SPD, θα είναι κάπως πιο ευνοϊκό προς την Ελλάδα. Ούτως ή άλλως έχει εκφραστεί θετικά προς την Ελλάδα και έχει ταχθεί υπέρ της αμοιβαιοποίησης των ομολόγων, το λεγόμενο ευρωομόλογο».
«Αβεβαιότητες από την απόφαση του Eurogroup»
Εν τω μεταξύ, ο κ. Ιωκειμίδης θεωρεί ότι η τελική απόφαση του Eurogroup δεν κρύβει παγίδες για την Ελλάδα, ωστόσο «αφήνει αβεβαιότητες» για κάποια πράγματα που κινδυνεύουν να μην πραγματοποιηθούν.
Μεταξύ αυτών είναι «η επαναγορά του χρέους. Το ΔΝΤ εμμένει σε αυτό και το θέτει ως προϋποθέσει για την εκταμίευση της δόσης. Δεν γνωρίζουμε λοιπόν, τι θα γίνει το πρόγραμμα της επαναγοράς αποτύχει. Δεύτερη αβεβαιότητα είναι το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος», καθώς η Ελλάδα πρέπει να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα 4,5%. Η τελευταία αβεβαιότητα είναι ο ρυθμός ανάπτυξη και αν θα βγούμε από την ύφεση». Ο κ. Ιωακειμίδης τονίζει ότι «με την ανάπτυξη θα υπάρξει μεταβολή του χρέους ως προς το ΑΕΠ».
Τέλος, ο κ. Ιωακειμίδης θεωρεί ότι αν διαβάσει κανείς πίσω από τις αράδες διαπιστώνει ότι πρόκειται «για μία έμμεση απομείωση. Δεν είναι όμως οριστική απόφαση για την Ελλάδα. Παρόλα αυτά, οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι διατεθειμένοι να αντιμετωπίσουν συνολικά το πρόβλημα.
Μιχάλης Τσινισιζέλης: «Κλειδί οι μεταρρυθμίσεις»
Τη σημασία των μεταρρυθμίσεων, τις οποίες θεωρεί κλειδί για την επιστροφή στην ανάπτυξη, επεσήμανε από την πλευρά του ο κ. Μιχάλης Τσινισιζέλης.
«Όπως έχει ειπωθεί ως τώρα, η απόφαση είναι μία ανάσα για την οικονομία και μπορεί υπό προϋποθέσεις να βάλει τη χώρα σε μία τροχιά ανάπτυξης.
Θα εξαρτηθεί αυτό από το πώς θα εκμεταλλευθούμε εμείς ως χώρα την κατάσταση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τα 45 δισεκ. ευρώ συν 40 δισεκ. ευρώ που κόβονται από το δημόσιο χρέος. Ωστόσο, οι μεταρρυθμίσεις που συζητάμε τόσα χρόνια, φαίνεται ότι σιγά σιγά γίνονται πραγματικότητα.
Θα είναι μια κάποια λύση το πρόγραμμα, δε ξέρω όμως αν θα είναι οριστική λύση. Δημιουργείται θέμα με το ύψος του χρέους, το οποίο στο τέλος του προγράμματος θα φτάνει το 124% ή 126%. Σημαίνει ότι θα έχουμε το ίδιο ύψος χρέους με αυτό που είχαμε πριν μπούμε στο πρόγραμμα πριν από 3,5 χρόνια».
Ωστόσο, ο κ. Τσινισιζέλης επισημαίνει ότι τα νούμερα είναι αυθαίρετα. Δεν υπάρχει κανένας οικονομικός δρόμος που να λέει ότι ένα χρέος 130% δεν είναι βιώσιμο και ένα χρέος 120% είναι βιώσιμο. Αυτό που πρέπει να έχουμε υπόψη μας είναι, ότι μιλάμε για εξυπηρέτηση των χρεών».
Για τον κ. Τσινισιζέλης μπορεί το νέο πρόγραμμα να βοηθήσει τη χώρα να επιστρέψει σε μία πορεία ανάκαμψης, ωστόσο «το κλειδί είναι οι μεταρρυθμίσεις» και τονίζει: «Άκουσα πολλούς να λένε ότι το πρόγραμμα είναι μία προσωρινή ή μεσοβέζικη λύση και συζητούν για το 'κούρεμα'. Δεν πιστεύω ότι η απομείωση του χρέους είναι η λύση». Μάλιστα, ο κ. Τσινισιζέλης θεωρεί ότι ούτε οι γερμανικές εκλογές είναι το πρόβλημα για την Ελλάδα. «Είμαστε στο Νοέμβριο και οι εκλογές είναι τον Σεπτέμβριο του 2013. Παρεμβαίνει μεγάλο χρονικό διάστημα και ο πολιτικός χρόνος είναι πυκνός. Δεν πιστεύω ότι υπάρχουν διάφορες εμβαλωματικές λύσεις εν όψει των εκλογών, ούτε ότι η λύση θα έρθει μετά από αυτές. Το ίδιο λέγανε και για τις αμερικανικές εκλογές. Έλεγαν ότι υπάρχει καθυστέρηση μέχρι να γίνουν οι εκλογές και μετά θα γίνουν θαύματα. Δεν συνέβη τίποτα. Οι γερμανικές εκλογές είναι ένα αυθαίρετο ορόσημο. Άλλωστε, το στοίχημα για τη χώρα δεν είναι οι γερμανικές εκλογές, αλλά οι μεταρρυθμίσεις».
Ερωτηθείς για ενδεχόμενες παγίδες στην απόφαση του Eurogroup για την Ελλάδα, ο κ. Τσινισιζέλης απάντησε: «Πάντα υπάρχουν παγίδες και αβεβαιότητες. Μία αβεβαιότητα είναι ότι εντός των επόμενων 15 ημερών, πρέπει να γίνει η επαναγορά ομολόγων ύψους 9 δισεκ. ευρώ. Αυτό πρέπει να γίνει, γιατί από αυτό εξαρτάται η δόση. Είναι ένα δύσκολο κομμάτι». Όπως όμως διευκρίνισε ο καθηγητής το θέμα της επαναγοράς «δεν προέκυψε αυτή τη στιγμή ή στο Eurogroup. Σαν ενδεχόμενο υπήρχε εδώ και δύο μήνες. Πιστεύω ότι έχει γίνει η απαραίτητη προεργασία από την κυβέρνηση. Δεν γίνεται να πήγαινε στις προηγούμενες συνεδριάσεις του Eurogroup, χωρίς να υπάρχει μία κάποια προετοιμασία. Πιστεύω ότι όλα θα πάνε καλά. Στην πορεία θα δούμε».
«Όλα εξαρτώνται από μας»
Ο κ. Τσινισιζέλης επιμένει ότι η επιτυχία εξαρτάται από εμάς τους ίδιους, «από τη δική μας ικανότητα να πείσουμε την κοινωνία, ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες. Πρέπει να εφαρμοστούν, πρέπει όμως να δώσουμε στον κόσμο, που τόσο έχει υποφέρει και φοβάμαι ότι θα υποφέρει περισσότερο το 2013, να καταλάβει, ότι είναι απαραίτητες για την οικονομία. Αν δεν γίνει αυτό, θα υπάρξει κοινωνική έκρηξη».
Επιπλέον, αναφερόμενος στην επιμονή του ΔΝΤ για την απομείωση, τονίζει ότι πρόκειται για «κούρεμα του επίσημου χρέους, των ομολόγων που κατέχουν οι κεντρικές τράπεζες της Ευρώπης. Ένα τέτοιο κούρεμα θα έχει άμεση επίπτωση στους φορολογούμενους της Ολλανδίας, της Γερμανίας, της Γαλλίας, κτλ. Από τη στιγμή λοιπόν, που το εισόδημά του Γερμανού φορολογούμενου υποστεί μείωση εξαιτίας του 'κουρέματος', θα απαιτήσει να υπάρξει αντίστοιχη μείωση και στο εισόδημα του Έλληνα. Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένα νέο κούρεμα σημαίνει και νέο πακέτο μέτρων. Δεν πιστεύω ότι μία ελληνική βουλή, θα μπορούσε να ψηφίσει νέα μέτρα. Η κοινωνία είναι στα όρια της, έτοιμη να εκραγεί».
«Τρίπλα του ΔΝΤ το κούρεμα»
Τέλος, ο κ. Τσινισιζέλης σχολιάζει σχετικά με την επιμονή του ΔΝΤ για το «κούρεμα του ελληνικού χρέους» , ότι «ίσως ήταν τρίπλα του ΔΝΤ, σε μία προσπάθεια να βρει έναν τρόπο να βγει από το πρόγραμμα , μία στρατηγική εξόδου δηλαδή. Δεν λέω ότι είναι έτσι τα πράγματα, αλλά είναι ένα σενάριο. Όσο για τον Σόιμπλε και τη Μέρκελ, έχουν δίκιο ότι υπάρχουν σοβαρά νομικά προβλήματα. Το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας δεν πρόκειται να συναινέσει σε ένα 'κούρεμα'. Δεν πρόκειται για μία απλή διαπραγμάτευση, όπως την παρουσιάζει ο ΣΥΡΙΖΑ. Η διεθνής οικονομία δεν δουλεύει έτσι. Οι διεθνείς σχέσεις είναι ιδιαίτερα σκληρές».
Νίκος Ιτσινές