Άγγελος Τσακανίκας στο "R": Απαιτείται σύγκρουση με την τοξική κουλτούρα της ευκολίας

00:08 - 15 Μαϊ 2013 | Συνεντεύξεις

Το βελτιωμένο κλίμα στην οικονομία επιβεβαιώνει στο "R" ο διευθυντής έρευνας του ΙΟΒΕ, Άγγελος Τσακανίκας ο οποίος επισημαίνει ότι αν και προεξοφλείται σταθεροποίηση της οικονομίας το σωρευτικό αποτέλεσμα της ύφεσης αλλά και η επιδείνωση στο οικονομικό κλίμα στην Ευρωζώνη δυσχεραίνει την αποκατάσταση της πραγματικής οικονομίας, η οποία εκτιμάται ότι θα πάρει ουσιαστική ανάσα -εφόσον συνεχιστεί η θετική πορεία- μετά από έναν χρόνο.

Ο κ. Τσακανίκας δίνει μεγάλη βαρύτητα στο θέμα της ανεργίας, επισημαίνει εμφατικά ότι η λύση θα έρθει από την επιχειρηματικότητα και ως εκ τούτου προτρέπει να δοθεί στήριξη στο κομμάτι αυτό καθώς και να μειωθούν τα γραφειοκρατικά εμπόδια.

Αναλυτικά η συνέντευξη:

Κύριε Τσακανίκα, τα τελευταία στοιχεία του ΙΟΒΕ καταγράφεται ενίσχυση του οικονομικού δείκτη που φθάνει την υψηλότερη τιμή των τελευταίων 3 1/2 ετών. Ποιοι είναι οι παράγοντες που ευνοούν αυτήν εξέλιξη; Πρόκειται απλώς για μια ευνοϊκή συγκυρία ή μπορούμε να μιλάμε για αναστροφή των πτωτικών τάσεων του παρελθόντος;

Πράγματι το οικονομικό κλίμα σύμφωνα με τις μηνιαίες έρευνες του ΙΟΒΕ εμφανίζεται τους τελευταίους μήνες σημαντικά βελτιωμένο. Θυμίζω ότι πρόκειται για μετρήσεις που εκπονούνται στο πλαίσιο εναρμονισμένου προγράμματος της DG ECFIN σε όλα τα κράτη μέλη με κοινή μεθοδολογία και αντανακλούν κάθε μήνα τις εκτιμήσεις και τις προσδοκίες πολιτών και επιχειρήσεων για την πορεία της οικονομίας.

Η βελτίωση που καταγράφεται συνδέεται με τη σταδιακή άρση αρκετών αβεβαιοτήτων που κυριαρχούσαν την τελευταία περίοδο στην ελληνική οικονομία, πχ. για την έκβαση των διαπραγματεύσεων με την τρόικα, τη σταδιακή ανάκτηση της εμπιστοσύνης από τη διεθνή επιχειρηματική κοινότητα, με αποτέλεσμα η πολύ μεγάλη απαισιοδοξία να έχει αμβλυνθεί. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι βρισκόμαστε στο δυσκολότερο σημείο της τελευταίας τετραετίας, με το σωρευτικό αποτέλεσμα της ύφεσης να είναι ισχυρό, σε πολίτες και επιχειρήσεις.

Πάρα ταύτα, φαίνεται να προεξοφλείται μια σταθεροποίηση της οικονομίας, με τις θετικές ειδήσεις – που βασίζονται σε πραγματικούς πρόδρομους δείκτες της οικονομίας - να υπερισχύουν των αρνητικών, που αφορούν κυρίως στην περίοδο που έχει περάσει.

Γιατί παρόλο που σημειώνονται ευνοϊκές εξελίξεις σε κάποιους επιχειρηματικούς κλάδους δεν υπάρχει θετικός αντίκτυπος στα νοικοκυριά και υπό ποιες προϋποθέσεις θα "δούμε φως" στην πραγματική οικονομία;

Ένας από τους βασικούς παράγοντες που πλήττουν την καταναλωτική εμπιστοσύνη είναι η ιδιαίτερα υψηλή ανεργία και ο φόβος περαιτέρω επέκτασής της. Είναι δύσκολο να δούμε ουσιαστική ανάκαμψη του σχετικού δείκτη, όσο η ανεργία βρίσκεται στο επίπεδο του 27%.

Δυστυχώς, ακόμα και σε αρχική περίοδο επιστροφής σε ρυθμούς ανάπτυξης, η διαδικασία δημιουργίας θέσεων εργασίας είναι αργή, σε σύγκριση με ένα διάστημα εδραίωσης της αναπτυξιακής δυναμικής. Πάντοτε η αγορά εργασίας ανταποκρίνεται με καθυστέρηση στις τάσεις της αγοράς προϊόντος, που φθάνει τα τρία ή τέσσερα τρίμηνα.

Μόνο μετά την παρέλευση αυτού του χρονικού διαστήματος και εφόσον η ανάκαμψη συνεχίζεται, αντανακλάται σε ενισχυμένη ζήτηση εργασίας. Όταν θα διαπιστώσουμε αυτές τις ενδείξεις στο οικονομικό περιβάλλον τότε θα μεταφράζεται σε απτό οικονομικό αποτέλεσμα για τα νοικοκυριά και ο θετικός ρυθμός ανάπτυξης.

Εκτός Ελλάδας σημειώνεται -σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΟΒΕ- επιδείνωση του οικονομικού κλίματος σε ΕΕ και Ευρωζώνη. Αυτό δυνητικά, εφόσον συνεχιστεί, μπορεί να μας γυρίσει ως Ελλάδα πίσω;

Δυστυχώς, το ευρωπαϊκό περιβάλλον, όπως διαμορφώνεται σήμερα δεν είναι ευνοϊκό. Ήδη αναθεωρούνται επί τα χείρω οι προβλέψεις για την ύφεση στην Ευρωζώνη, εξέλιξη που επηρεάζει δυσμενώς την προσπάθεια της Ελλάδας για εξωστρέφεια, μιας και η Ευρώπη είναι βασικός εμπορικός εταίρος μας. Άλλωστε, οι πρώτες εκτιμήσεις για την πορεία των εξαγωγών αγαθών τον περασμένο Μάρτιο δείχνουν πτώση τους, της τάξης του 8,0%. Από την άλλη πλευρά, σε πολιτικό επίπεδο, ενδεχομένως η εξέλιξη αυτή να σηματοδοτήσει μια μικρή αλλαγή προς μια λιγότερο συσταλτική δημοσιονομική πολιτική συνολικά στην Ευρώπη και μια μεγαλύτερη προσπάθεια άμβλυνσης των ανισορροπιών μεταξύ Βορρά και Νότου, αυτή τη φορά και από την πλευρά των εύρωστων δημοσιονομικά χωρών.

Ποια είναι αυτήν τη στιγμή η αχίλλειος πτέρνα της ελληνικής οικονομίας; Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών προχωράει και όλοι βρίσκονται σε αναμονή της ρευστότητας στην αγορά. Ωστόσο είναι γεγονός ότι όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης έχουν προκαλέσει κόπωση δημιουργώντας μια αρνητική ψυχολογία. Τι πρέπει ακόμη να γίνει και πόσος χρόνος να περάσει για να ανακάμψουμε;

Είναι αρκετά πιθανό το 2013 να είναι η τελευταία χρονιά της ύφεσης για την ελληνική οικονομία. Ωστόσο, θέλω να επισημάνω ότι δεν υπάρχουν άκοπες και χωρίς κόστος λύσεις. Όλοι θέλουν την ανάπτυξη και κανείς δεν μπορεί να προβάλλεται ως περισσότερο κοινωνικά ευαίσθητος σε σχέση με άλλους.

Η Ελλάδα πρέπει να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις βιώσιμης ανάπτυξης, μέσω της βελτίωσης των όρων παραγωγικής της λειτουργίας. Αυτό σίγουρα σημαίνει ότι πλήττονται διάφορες ομάδες επαγγελματιών / πολιτών που πιθανότατα αποκόμιζαν υψηλότερες προσόδους μέσω συγκεκριμένων λειτουργιών του κράτους. Όσο αυτό μπορούσε να χρηματοδοτηθεί με χαμηλά επιτόκια, θεσμοποιούταν ως διαδικασία και σταδιακά γινόταν «κεκτημένο», ακόμα και αν ήταν σε βάρος της υπόλοιπης κοινωνίας. Η λύση σπάνια ήταν ο εξορθολογισμός της συγκεκριμένης λειτουργίας, αλλά η επέκτασή της διαστρωματικά, ώστε οι ωφελούμενοι να πολλαπλασιάζονται, με αντίστοιχη άνοδο του κόστους αυτής της λειτουργίας.

Έτσι, ακόμα και διαδικασίες και οφέλη που είχαν δημιουργηθεί για πραγματικά κοινωνικούς λόγους, ακυρώνονταν στην πράξη από την άκριτη και χωρίς αξιολόγηση εφαρμογή τους.Η βιώσιμη ανάκαμψη απαιτεί λοιπόν τη σύγκρουση με αυτήν ακριβώς την τοξική κουλτούρα της ευκολίας, της προχειρότητας και της επιλεκτικής εφαρμογής θεσμών και νόμων, που αποδείχθηκε ότι βρισκόταν στον πυρήνα των δημοσιονομικών προβλημάτων της Ελλάδας και στην κρίσιμη στιγμή, μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, αποτέλεσε την «αχίλλειο πτέρνα» της.

Θα ανακάμψουμε λοιπόν, άλλωστε αυτό θα συμβεί και ως φυσικό επακόλουθο μετά από μια μακρά περίοδο ύφεσης. Ωστόσο, για να είναι βιώσιμη η ανάκαμψη θα πρέπει πρωτίστως να κατανοήσουμε τις γενεσιουργές αιτίες των προβλημάτων μας και να τις διορθώσουμε, ανεξαρτήτως π.χ. από την παρουσία ή όχι της τρόικας στην Ελλάδα. Δική μας πρέπει να είναι η επιθυμία να αλλάξουμε, υιοθετώντας ένα «μνημόνιο διασφάλισης των επόμενων γενιών».

Και τελευταία ερώτηση. Η χώρα πονάει στο θέμα της ανεργίας και της απασχόλησης. Εκεί ποιες είναι οι προβλέψεις, γιατί τα τελευταία στοιχεία της περασμένης εβδομάδας ήταν δραματικά;

Τα στοιχεία αντανακλούν τη σωρευτική ύφεση στην οποία βρίσκεται η ελληνική οικονομία από το 2008. Πρέπει να συντονίσουμε μακροπρόθεσμες πολιτικές απασχόλησης που σχετίζονται με τη μεταφορά εργατικού δυναμικού σε κλάδους που είναι ανταγωνιστικοί και παράγουν είτε διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά / υπηρεσίες είτε υποκαθιστούν εισαγωγές, με βραχυπρόθεσμες ενέργειες δημιουργίας θέσεων εργασίας. Με τους ανέργους να ξεπερνούν το 1,3, εκατ. – έστω και αν ένα μέρος αυτών κατά πάσα πιθανότητα εργάζεται ατύπως – κάθε δράση που δημιουργεί θέσεις εργασίας σήμερα είναι επιθυμητή.

Έτσι, για παράδειγμα ακόμα και η επανεκκίνηση της κατασκευής των οδικών αξόνων, αν και δεν είναι μακροχρόνια επιλογή απασχόλησης, δίνει βραχυπρόθεσμα λύσεις και υπό αυτή την έννοια είναι σημαντική.Πάντως, επειδή το στο μέλλον θέσεις εργασίας θα μπορέσει να δώσει κατά κύριο λόγο ο επιχειρηματικός τομέας της οικονομίας, πρέπει να διευκολύνουμε την επιχειρηματικότητα, τόσο τη νέα όσο και την υφιστάμενη.

Επομένως κάθε παρέμβαση άρσης των γραφειοκρατικών εμποδίων που αντιμετωπίζουν στη λειτουργία τους οι επιχειρήσεις είναι επιθυμητή, με την παρέμβαση του κράτους στη λειτουργία της οικονομίας να περιορίζεται σταδιακά σε εποπτικό / ρυθμιστικό ρόλο, μέσω σταθερών, ανεξάρτητων αρμόδιων υπηρεσιών που ελέγχουν και εφαρμόζουν τις αποφάσεις τους εντός συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου.

Έλλη Κομνηνού

[email protected]

Διαβάστε επίσης:

Τελευταία τροποποίηση στις 08:56 - 17 Μαϊ 2013

Ετικέτες