Στην προσπάθεια πάντως για επανεκκίνηση της διαδικασίας, η αμερικανική πλευρά σχεδιάζει να ρίξει δύο βασικά χαρτιά στην ατζέντα. Το άνοιγμα των Βαρωσίων στην Αμμόχωστο και την επανάληψη της εμφατικής αναγνώρισης των δικαιωμάτων επί της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, ως αντάλλαγμα για την ασάφεια πάνω στο θέμα της διπλής κυριαρχίας, που διχάζει την Ελλληνοκυπριακή πλευρά, καθώς εκτιμάται ότι ρίχνει την Κυπριακή Δημοκρατία στη σφαίρα επιρροής της Άγκυρας οριστικά.
Στο πλαίσιο αυτό ο πρόεδρος Αναστασιάδης επιχειρεί με δήλωσή του με αφορμή την επανέναρξη των διαβουλεύσεων για λύση του Κυπριακού να ξεκαθαρίσει ότι η Κοινή Δήλωση «είναι μόνο η αρχή» κι ότι «μας περιμένει σκληρή δουλειά.
Παράλληλα δηλώνει ενοχλημένος από «παντελώς αβάσιμους, αστήριχτους, αλλά και επικίνδυνα αυθαίρετους ισχυρισμούς που προβάλλονται για να αλλοιώσουν το περιεχόμενο της Κοινής Δήλωσης», κάνοντας έκκληση στις πολιτικές δυνάμεις του τόπου για συνεργασία «τουλάχιστον σε όσα μας ενώνουν».
Στη γραπτή ανακοίνωση που έξέδωσε, ο πρόεδρος Αναστασιάδης δηλώνει ότι δεν έχει «παρεκκλίνει έστω και κατά ένα ιώτα» από τις προεκλογικές του δεσμεύσεις, είτε έναντι του ΔΗΚΟ είτε ευρύτερα του κυπριακού λαού.
Ταυτόχρονα εκφράζει την ικανοποίησή του για τη «στάση ευθύνης των δύο μεγάλων κομμάτων ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, αλλά και για την υπευθυνότητα που υπέδειξαν άλλες πολιτικές δυνάμεις», ενώ ευχαριστεί τον Αντώνη Σαμαρά και την ελληνική κυβέρνηση για την «αμέριστη στήριξη» που του προσφέρουν.
Το παιχνίδι των ΗΠΑ στην ανατολική Μεσόγειο
Την ίδια ώρα, όπως σημειώνει με αναλυτικό του άρθρο στο Φιλελεύθερο, ο καλός γνώστης του Κυπριακού, Κώστας Βενιχέλος, το σκηνικό που έχει διαμορφωθεί με πρωταγωνιστές τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Κύπρο, συνδέεται με απόλυτο τρόπο με τους σχεδιασμούς τους στην περιοχή μας και συγκεκριμένα με το κεφάλαιο της ενέργειας αλλά και τον καθορισμό του νέου πολιτικο-στρατηγικού τοπίου στην ανατολική Μεσόγειο.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα με βάση τους αμερικανικούς σχεδιασμούς για την Κύπρο, οι στόχοι που έχουν τεθεί καταγράφονται ως εξής:
Πρώτο, ήταν η έναρξη των διαπραγματεύσεων. Αυτό επιτεύχθηκε μετά τις παρασκηνιακές παρεμβάσεις του εδώ Αμερικανού πρέσβη και την ενίσχυση που έτυχε από την Υφυπουργό Εξωτερικών, Βικτώρια Νούλαντ. Το κοινό ανακοινωθέν έχει συμφωνηθεί από τους Αναστασιάδη και Έρογλου με αμερικανική παρέμβαση και αναμένεται ότι θα συναντηθούν την ερχόμενη Τρίτη.
Δεύτερο, το πρώτο σενάριο αφορά την προσπάθεια η διαδικασία να αρχίσει και να ολοκληρωθεί πριν από τις ευρωεκλογές του Μάιου. Αυτό σημαίνει πως θα υπάρξουν σοβαρές πιέσεις για μια διαδικασία- εξπρές, η οποία θα παραπέμπει στο 2004.
Τρίτο, να αρχίσει τώρα η διαδικασία, να συντηρηθεί μέχρι και να ολοκληρωθούν οι δυο εκλογικές διαδικασίες στην Τουρκία και από το φθινόπωρο να ανεβάσουν ρυθμούς.
Το σενάριο για αύξηση της κινητικότητας μετά τις τουρκικές εκλογές είναι και το πιο εφικτό, ωστόσο, οι Αμερικανοί θα αρχίσουν την εφαρμογή των σχεδιασμών τους με εκείνο που παραπέμπει σε διαδικασία-εξπρές. Αυτό, άλλωστε, τους εξυπηρετεί με τους σχεδιασμούς τους στο πεδίο της ενέργειας. Δεν θα πρέπει να θεωρείται τυχαία και η προσπάθεια για προσέγγιση Ισραήλ-Τουρκίας.
Στο μεταξύ, όπως καταγράφει το δημοσίευμα, πριν από την επίτευξη συμφωνίας επί του περιεχομένου του κοινού ανακοινωθέντος, η κυπριακή κυβέρνηση ζήτησε κάποιες διασφαλίσεις, οι οποίες είναι κατά βάση θεωρητικές, πλην μιας που αφορά τον Αλεξάντερ Ντάουνερ. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Λευκωσία έχει εξασφαλίσει αποδεχόμενη το πακέτο διεθνείς παρεμβάσεις υποστήριξης της διαδικασίας και δηλώσεις που θεωρεί ότι θα στηρίξουν την απόφαση της και στο εσωτερικό. Μάλιστα στις δηλώσεις αυτές θα υπάρχουν κι αναφορές με τις οποίες αναγνωρίζονται τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΑΟΖ.
Μάλιστα, σύμφωνα με άλλα δημοσιεύματα κυπριακών ΜΜΕ, δεν αποκλείεται να υπάρξει και δήλωση του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Μπαράκ Ομπάμα, κάτι που θα αποδείξει πέραν πάσης αμφιβολίας τον καταλυτικό ρόλο της Ουάσιγκτον στο Κυπριακό. Ήδη, βέβαια, υπήρξε, τηλεφωνική συνομιλία του αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη την περασμένη Παρασκευή, όπου αναφέρθηκε η υποστήριξη των ΗΠΑ στο θέμα της επιστροφής της Αμμοχώστου των Βαρωσίων συγκεκριμένα ως Μέτρο Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης). Επίσης, ο υφυπουργός Εξωτερικών και νούμερο 3 στην ιεραρχία του Στέητ Ντιπάρτμεντ Ουίλιαμ Μπερνς με τον τουρκοκύπριο ηγέτη Ντερβίς Έρογλου την ίδια ημέρα καταδεικνύουν τις κυκλωτικές κινήσεις των Αμερικανών. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Λευκωσία αναμένει από τον κ. Μπάιντεν να ενεργοποιηθεί και να στηρίξει την πρόταση για το άνοιγμα των Βαρωσίων, που αποτελεί για την πλευρά Αναστασιάδη κρίσιμο.
Ο «ευέλικτος» Τουρκοκύπριος διαπραγματευτής Κουντρέκ Οζερσάι
Στο πλαίσιο διαμόρφωσης καλύτερου κλίματος εντάσσεται και η αντικατάσταση του Οσμάν Ερτούγ από τον Κουντρέκ Οζερσάι. Οι πληροφορίες που μεταδόθηκαν από τα κατεχόμενα, φέρουν την Τουρκία να τοποθετεί στη θέση του διαπραγματευτή της τουρκοκυπριακής κοινότητας τον Κουντρέκ Οζερσάι, ο οποίος θεωρείται άνθρωπος με πολλές διασυνδέσεις στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών. Με εμπειρία στο Κυπριακό, καθώς διατέλεσε εκπρόσωπος της τ/κ κοινότητας στις διαπραγματεύσεις και παλαιότερα και μέλος των τεχνικών επιτροπών, θα παρουσιαστεί ως ένας «ευέλικτος» διαπραγματευτής, όπως τονίζει ο Φιλελεύθερος και ο Κώστας Βενιζέλος.
Η απομάκρυνση του Ερτούγ, εάν αυτό επιβεβαιωθεί, θα αποτελεί ικανοποίηση του αιτήματος των αγγλοαμερικανών στην Άγκυρα, που θεωρούσαν τον συνεργάτη του Έρογλου και παλαιότερα του Ντενκτάς, ως «ένα άνθρωπο από το παρελθόν». Ο Οζερσάι, θα είναι και ο άνθρωπος που μετά το ταξίδι του στην Αθήνα, το οποίο θα γίνει σύντομα, θα αναλάβει να πραγματοποιήσει επισκέψεις και σε άλλες πρωτεύουσες. Για την τουρκική πλευρά η μετάβαση του Τουρκοκύπριου διαπραγματευτή στην Αθήνα, θα ανοίξει το δρόμο και για συναντήσεις και επαφές και σε άλλες χώρες, ένας στόχος που επιδιωκόταν εδώ και χρόνια.
Σημειώνεται συναφώς ότι η μετάβαση των δυο διαπραγματευτών, της ελληνοκυπριακής πλευράς, Ανδρέα Μαυρογιάννη στην Άγκυρα και της τουρκοκυπριακής, Κουντρέκ Οζερσάι (εάν επιβεβαιωθεί) στην Αθήνα, αναμένεται να προγραμματιστεί αμέσως μετά την έναρξη των διαπραγματεύσεων, ώστε «να δοθεί συνέχεια στη δυναμική» και «να βοηθήσει στη νέα διαδικασία». Ωστόσο ανοίγει την πόρτα για μια έμμεση αναγνώριση της λεγόμενης ΤΒΔΚ….
Γιώργος Αλεξάκης