Είναι γεγονός ότι οι γεωπολιτικές συμμαχίες στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και του Αραβικού Κόλπου έχουν μεταβληθεί εδώ και πολλά χρόνια
Μετά από το συμβάν με την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού από τους Τούρκους, οι ισορροπίες στην περιοχή της Μέσης Ανατολής είναι έτοιμες να χαθούν και πάλι. Αυτό είναι μια απλή παρατήρηση κάποιου ο οποίος δε μπορεί να έχει την απόλυτη γνώση της κατάστασης στην περιοχή. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουμε και εμείς, απλά η γνώση του αγορών και των δεσμών του χρήματος μας κάνει να έχουμε μια σειρά σεναρίων, τα οποία έχουμε αναφέρει και παλαιότερα στο ForexReport.gr. Σήμερα θα παρουσιάσουμε ένα ακόμα σενάριο.
Είναι γεγονός ότι οι γεωπολιτικές συμμαχίες στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και του Αραβικού Κόλπου έχουν μεταβληθεί εδώ και πολλά χρόνια. Ακόμα και σήμερα, οι περισσότεροι πιστεύουν ότι οι σχέσεις Αμερικής-Σαουδικής Αραβίας παραμένουν άρρηκτες, κάτι το οποίο δε συμβαίνει όμως και αυτός είναι και ο λόγος που οι Αμερικάνοι επιχειρούν να ελέγξουν πλήρως τη Λιβύη και τη Συρία και γι’ αυτό επαναπροσέγγισαν και πάλι το Ιράν, με τις σχέσεις τους πλέον να είναι ιδιαίτερα καλές.
Το Ιράν δέχθηκε να απορρίψει το πυρηνικό του πρόγραμμα και με τη βοήθεια των ΗΠΑ να επιχειρήσει να γίνει μια νέα δύναμη στην περιοχή, υποβαθμίζοντας άλλες χώρες οι οποίες μέχρι σήμερα διατηρούν άριστες σχέσεις με την Αμερική.
Οι ισορροπίες στην περιοχή του Κόλπου και της Μέσης Αναταολής, ρυθμίζονται με δυο τρόπους. Με το πετρέλαιο και με την πολιτική (ή εσωτερική) σταθερότητα. Η «Αραβική Άνοιξη» ήταν η πρώτη κίνηση από πλευράς των ΗΠΑ ότι μια γενικευμένη κοινωνική αναταραχή είναι πολλές φορές αρκετή για να ανατραπούν καθεστώτα τα οποία έχουν αλλάξει στρατόπεδο. Επεισόδιο της Αραβικής Άνοιξης είναι και η Συρία, αλλά το εκεί καθεστώς αποδείχθηκε ισχυρότερο και με ισχυρούς φίλους.
Το πετρέλαιο όμως και το δολάριο είναι κάτι με το οποίο η Αμερική μπορεί να αλλάξει τις ισορροπίες δραστικά υπέρ της. Ακόμα και αυτή η στρατηγική όμως, δεν έχει την ίδια δυναμική την οποία είχε στο παρελθόν καθώς πλέον μπορεί να «χτυπήσει» και την ίδια. Εδώ είναι αυτό που αναφέραμε παραπάνω ως «δεσμοί του χρήματος».
Ρωσία και κρατίδια του Κόλπου είναι σαφές ότι χρειάζονται υψηλότερες τιμές πετρελαίου. Η Αμερική χρειάζεται χαμηλότερες τιμές πετρελαίου. Ο λόγος προφανής: το έσοδα. Όσο η Αμερική διατηρεί το πετρέλαιο σε χαμηλά επίπεδα, τα έσοδα των χωρών αυτών μειώνονται δραματικά και η κατάστασή τους (οικονομικά και κοινωνικά) κινδυνεύει. Αυτό ωθεί τόσο τη Ρωσία όσο και τη Σαουδική Αραβία να τηρούν κατά γράμμα όλα όσα έχουν υποσχεθεί στους πολίτες τους.
Επαναλαμβάνω αυτό που πολλοί αρνούνται να κατανοήσουν. Το κόστος εξόρυξης πετρελαίου έχει ενδιαφέρον μόνο όσον αφορά το πόσο μικρή ή μεγάλη είναι η «τρύπα» στον προϋπολογισμό των χωρών αυτών. Όταν όμως Ρωσία και Σαουδική Αραβία έχουν κόστος ισοσκελισμένου προϋπολογισμού πάνω από τα $100 (πηγες: DB, UBS) καταλαβαίνει κανείς ότι η στρατηγική των ΗΠΑ έχει αποτέλεσμα.
Τόσο η Ρωσία, η οποία έχει να αντιμετωπίσει και τις κυρώσεις της Δύσης, όσο και η Σαουδική Αραβία, έχουν κάνει μια «βουτιά» στα συναλλαγματικά τους αποθέματα προκειμένου να μπορέσουν να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους. Που δεν είναι μικρές. Η Σαουδική Αραβία έχει ήδη $110 δισ. λιγότερα στο κρατικό της fund και μια αύξηση του εξωτερικού δανεισμού της. Δηλαδή, η κατάσταση στη χώρα επιδεινώνεται διαρκώς.
Αν οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου διατηρηθούν, τότε οι χώρες που παράγουν πετρέλαιο θα πρέπει να προχωρήσουν σε υποχρεωτική ρευστοποίηση στοιχείων από τα SWFs προκειμένου να αποκτήσουν ρευστότητα. Τότε, το πρόβλημά τους θα γίνει και πρόβλημα της Αμερικής.
Τα SWFs είναι οι μεγαλύτεροι επενδυτές παγκοσμίως εδώ και δυο δεκαετίες. Μετοχές και ομόλογα (Αμερικής κατά κύριο λόγο) βρίσκονται σε αφθονία στα χαρτοφυλάκιά τους. Οι αγορές όμως έχουν σταματήσει εδώ και αρκετούς μήνες. Μπορεί εύκολα να αντιληφθεί κανείς τι θα συμβεί αν οι χώρες αυτές αποφασίσουν να ρευστοποιήσουν το 4-5% των κεφαλαίων τους για να βρουν ρευστότητα.
Το κραχ στις μετοχές θα είναι ασύλλυπτο. Για την ώρα οι κεντρικές τράπεζες είναι στη θέση των SWFs και θα παραμείνουν μέχρι τα SWFs να επιστρέψουν σε αγορές. Αυτό σημαίνει ότι με τις κεντρικές τράπεζες να έχουν τον έλεγχο, οι κραδασμοί θα απορροφούνται γρηγορότερα.
Πως το πετρέλαιο διατηρείται σε τόσο χαμηλά επίπεδα;
Η αδικαιολόγητη εμμονή του ΟΠΕΚ να μη μειώνει την παραγωγή είναι ουσιαστικής σημασίας. Αποτελεί παράγοντα σταθεροποίησης των τιμών σε χαμηλά επίπεδα. Υπάρχουν όμως και τα αποθέματα των ΗΠΑ. Κάθε φορά που υπάρχει μια ισχυρή ανάκαμψη, η Αμερική ρίχνει τα αποθέματά της στην αγορά για να πιέσει και πάλι τις τιμές. Τέλος, υπάρχει και η κερδοσκοπία με τα συμβόλαια, τεχνική στην οποία η Αμερική είναι η καλύτερη.