Μικρό το κακό, κάποιοι πολύ πλούσιοι επενδυτές δεν θα έχουν από εδώ και πέρα μεγάλα κέρδη. Σίγουρα δεν θα πεινάσουν, μία χαρα θα συνεχίσουν να ζούν. 

Όμως η πτώση στα έσοδα και τα κέρδη των κρατικών εταιρειών όπως είναι η Saudi Aramco, η Gazprom και η Rosneft,η NIOC, η ΚPC κλπ, θα έχει επίπτωση στα φορολογικά έσοδα της Σαυδικής Αραβίας, της Ρωσίας, του Ιράν του Κουβέιτ κλπ. Και όπως γνωρίζουμε, αυτές οι χώρες εκτός από παραδείγματα αντιδημοκρατικής και αυταρχικής διακυβέρνησης και διαφθοράς, είναι και παραδείγματα μονομερούς οικονομικής ανάπτυξης, αφού ολοκληρή η παραγωγική τους δομή βασίζεται στην ενεργειακή βιομηχανία. Είναι λοιπόν απόλυτα ευνόητο ότι απειλείται ίσως και άμεσα το επίπεδο ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων. 

Για να υποστηρίξουμε δε αυτή την άποψη αναφερθήκαμε με πραγματικά στοιχεία στο παράδειγμα της Σαουδικής Αραβίας, χώρα με θηριώδη ημερήσια πετρελαϊκή παραγωγή και συναλλαγματικά αποθέματα. Έαν όμως τα επόμενα 3-4 χρόνια η διεθνής πετρελαϊκή αγορά δεν ανακάμψει τότε η Σαουδική Αραβία θα αντιμετωπίσει έντονα δημοσιονομικά και κατ' επέκταση κοινωνικά προβλήματα. 

Όμως η Σαουδική Αραβία δεν είναι η μόνη χώρα που ανήκει σε αυτή την κατηγορία και αντιμετωπίζει αυτά τα προβλήματα. Υπάρχει και ο "μεγάλος ασθενής",

η  Ρωσία. Με μία κεφαλαιώδη και χαοτική διαφορά. Η Σαουδική Αραβία είναι μία χώρα που δεν επηρεάζει με το status quo που διαθέτει το παγκόσμιο γίγνεσθαι. Η Ρωσία όμως είναι μία απο τις μεγάλες παγκόσμιες δυνάμεις, γιατί διαθέτει πυρηνικά όπλα και ένα στρατό που είναι ο μεγαλύτερος και μάλλον ο ισχυρότερος στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο. Πρώτος περιέγραψε αυτό το πρόβλημα ο Z.Brzezinski στο βιβλίο του "Η Μεγάλη Σκακιέρα". 

• "Εφ' οσον η Ρωσία εξελιχθεί σε μία δημοκρατική χώρα με ισχυρή φιλελεύθερη οικονομία πλήρως ενταγμένη ως ισότιμο μέλος σε όλους τους διεθνείς οργανισμούς τότε η ειρήνη στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο δεν κινδυνεύει αφού η Ρωσία θα είναι μια Ευρωπαϊκή-Δημοκρατική Δύναμη. Εάν όμως η Ρωσία διολισθήσει προς τον αυταρχισμό, τον εθνικισμό και τον κρατικό παρεμβατισμό στην οικονομία, τότε δεν θα αναπτυχθεί ούτε πολιτικά ούτε οικονομικά. Μοιραία συνέπεια θα είναι αργά ή γρήγορα και λόγω των εσωτερικών πολιτικό-οικονομικών προβλήματων, η Ρωσία να μετεξελλιχθεί σε μία Ασιατική-Απολυταρχική Δύναμη που θα απειλεί την παγκόσμια ειρήνη". 

Αυτα συνοπτικά έγραφε ο Z.Brzezinski το 1997. Φυσικά η ηγεσία της Δύσης εκείνη την πρώτη μετασοβιετική περίοδο έπραξε το αντίθετο. Ταπείνωσε τον Ρωσικό λάο και δεν προστάτευσε το Ρωσικό Δημοκρατικό κίνημα. Τα αποτελέσματα τα γνωρίσαμε όλα τα προηγούμενα χρόνια. Αφύπνιση του Ρώσικου Εθνικισμού, αυταρχική εξουσία, κρατικός μονοπωλιακός καπιταλισμός, οικονομική και θεσμική διαφθορα, Ρωσικές επεμβάσεις στα εσωτερικά άλλων χωρών. 

• Έαν δεν είχε προκύψει η πανδημία του κορωνοϊού, στην Ρωσία στις 22 Απριλίου θα διεξάγονταν δημοψήφισμα για να εγκρίνει ή να απορρίψει ο Ρωσικός λαός το περιεχόμενο της πρόσφατης συνταγματικής αναθεώρησης. Όλες οι προβλεψεις και οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ρώσων θα ενέκρινε αυτή την συνταγματική αναθεώρηση. Ποιό ήταν το περιεχόμενο αυτής της αναθεώρησης; Ως γνωστό με το ισχύον σύνταγμα ο Πρόεδρος V. Putin δεν έχει  το δικαίωμα να θέσει υποψηφιότητα για άλλη προεδρική θητεία, οπότε το 2024 ήταν η τελευταία του χρονιά στο Προεδρικό αξίωμα. Με την προτεινόμενη συνταγματική αναθεώρηση ο Putin αποκτά το δικαίωμα να διεκδικήσει ακόμα δυο (2) Προεδρικές θητείες, δηλαδή να συνεχίσει να κυβερνά την Ρωσία έως το 2036. Απλά θα υπενθυμίσουμε ότι ο Putin ήταν Πρόεδρος της Ρωσίας το χρονικό διάστημα 2000-2008, Πρωθυπουργός της Ρωσίας από 2008 έως το 2012 και απο το 2012 έως σήμερα παραμένει και πάλι Πρόεδρος της Ρωσίας ενω με την προταθείσα συνταγματική αναθεώρηση, αποκτά το δικαίωμα να διεκδικήσει στις εκλογες του 2024 και του 2030 την επανεκλογή για δύο (2) φορές ακόμα στο Προεδρικό αξίωμα. 
• Η πρόσφατη πετρελαϊκή κρίση έκανε ευρέως γνωστό ένα απο τα πιο ισχυρά πρόσωπα του καθεστώτος Putin. Τον Igor Sechin, CEO της κρατικής εταιρείας πετρελαίου Rosneft. Μεγάλο και πλούσιο το βιογραφικό του CEO της μεγαλύτερης κρατικής εταιρείας πετρελαίου της Ρωσίας. Ο Igor Sechin σπουδάζει γλωσσολόγος (Γαλλικά-Πορτογαλικά) στο Πανεπιστήμιο του Λένιγκραντ και υπηρετεί την δεκαετία του '80 στις Σοβιετικές πρεσβείες της Αφρικής ως επίσημος μεταφραστής (Μία συνηθισμένη κάλυψη εκείνη την εποχή για τον σταθμάρχη της KGB) . Μετά την πτώση του σοβιετικού καθεστώτος ακολουθεί παντού τον V. Putin, υπηρετώντας τις περισσότερες φορές ως αναπληρωτής του. Εκείνη την εποχή αποκτά και το ψευδώνυμο Darth Vader (ο γνωστός πρίγκιπας του κακού στην κινηματογραφική τριλογία "Πόλεμος των Άστρων”), ενώ ταυτόχρονα θεωρείται ο ηγέτης των Siloviki (ακραιφνείς σκληροπυρηνικοί υποστηρικτές του V.Putin προερχόμενοι απο τις τάξεις του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών). 
• Σύμφωνα με το Stratfor (2008) ο Igor Sechin είναι το ουσιαστικό αφεντικό της Rosneft και το μακρύ χέρι της FSB (διάδοχος της KGB) στον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας . To 2014 η κυβέρνηση των ΗΠΑ επιβάλει στον Igor Sechin κυρώσεις  (απαγόρευση εισόδου στις ΗΠΑ, δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων στις ΗΠΑ, απαγόρευση συναλλαγών με τον Igor Sechin και των εταιρειών που αυτός διοικεί η συμμετέχει) γιατί ήταν ενας απο τους διοργανωτές της Ρωσικής παρέμβασης στην Ουκρανία. Οι κυρώσεις αυτές δέν έχουν αρθεί ακόμα. Το 2014 το CNBC και το 2017  η εφημερίδα Guardian ανέδειξαν τον Igor Sechin ως τον δεύτερο μετά τον V. Putin ισχυρότερο άνθρωπο στην Ρωσία. Ο Igor Sechin ήταν ο βασικός θιασώτης και κύριος εισηγητής που έπεισε τον Πρόεδρο Putin να κηρύξει τον πρόσφατο πετρελαϊκό πολέμο. Ένας ανώφελος πόλεμος που έληξε με στρατηγική ήττα της Ρωσίας αφού την υποχρέωσε να δεχθεί και να δεσμευθεί σε μεγαλύτερη ποσοσταία (σε σύγκριση με την αποφασισθείσα παγκόσμια) μείωση της ημερήσιας παραγωγής και σε συνεπακόλουθη μεγάλη απώλεια εσόδων που αντικειμενικά όπως θα δούμε παρακάτω δυναμιτίζει τα θεμέλια του καθεστώτος.  

Ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Το 2008 και στον απήχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης που είχε πλήξει την Ρωσική οικονομία δημιουργήθηκαν δύο (2) κρατικά ταμεία. Τα έσοδα αυτών των δυο (2) ταμείων θα προέρχονταν Α) Από τα αποθεματικά του Ταμείου Σταθεροποίησης που είχε ιδρυθεί το 2004 και θα διαλύονταν μετά την δημιουργία των δύο (2) νέων ταμείων Β) Από  την πώληση υδρογονανθράκων (πετρέλαιο και φυσικό αέριο). 

Το πρώτο από τα δύο (2) ταμεία ονομάζονταν Αποθεματικό Ταμείο Ρωσίας και είχε σκοπό να καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος η το σύνολο του έλλειμματος του κρατικού προϋπολογισμού και το δεύτερο ταμείο με ονομασία Ταμείο Εθνικής Ευημερίας είχε σκοπό να εξασφαλιζει σταθερές συντάξεις και συνθήκες περίθαλψης για όλους του Ρώσους πολίτες. Το 2018 αυτά τα δύο (2) ταμεία ενοποιήθηκαν γιατί τα κεφάλαια του Αποθεματικού Ταμείου Ρωσίας  είχαν σχεδόν εξανεμισθεί. Συνεπώς μετά την ενοποίηση, το ενιαίο πλέον Ταμείο Εθνικής Ευημερίας θα αναλάμβανε να παίξει και τον ρόλο του Αποθεματικού Ταμείου που είχε καταρρεύσει, δηλαδή να χρηματοδοτήσει εκτός από τις συντάξεις και την περίθαλψη των Ρώσων πολιτών και το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού. 

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι το Ταμείο Εθνικής Ευημερίας χρηματοδοτείται απο τα φορολογικά έσοδα που προκύπτουν από τις πωλήσεις πετρελαίου όταν αυτές γίνονται σε τιμές μεγαλύτερες των 42 USD/Βαρέλι. Είναι ένας ιδιαίτερα σύνθετος υπολογισμός, που δεν βασίζεται στην τιμή του πετρελαίου Brent  αλλα στην τιμή του πετρελαιου Ural. Βάσει λοιπόν αυτού του υπολογισμού και μετά από τις σχετικές αναγωγές καταλήγουμε στο εξής συμπέρασμα μεταφρασμένο σε τιμές πετρελαίου Brent. Όταν η τιμή του πετρελαίου Brent είναι έως τα 42 USD τότε τα φορολογικά έσοδα χρηματοδοτούν τον κρατικό προϋπολογισμό. Όταν η τιμή του πετρελαίου Brent ξεπεράσει τα 42 USD και φθάσει πχ 50 USD τότε τα φορολογικά έσοδα για τα υπόλοιπα 8 USD (50-42) κατευθύνονται στο Ταμείο Εθνικής Ευημερίας.  

Στα τέλη του 2019 όταν καταρτίσθηκε ο Ρωσικός κρατικός προϋπολογισμός 2020, τα αποθέματα του Ταμείου Εθνικής Ευημερίας ήταν περίπου 160 δισ. USD. Ο Ρωσικός προϋπολογισμός 2020 προέβλεπε έλλειμα περίπου 900 δις Ρουβλιών δηλαδή 12,6 δισ. USD (Ρουβλι/USD 0,014). Το μεγαλύτερο μέρος απο αυτό το ποσό και βάσει των προβλέψεων του προϋπολογισμού θα εξασφαλιζόνταν απο εξωτερικό δανεισμό και οχι απο το απόθεμα του Ταμείου Εθνικής Ευημερίας. 

Όντως τον Φεβρουάριο 2020 το Ρωσικο Υπουργείο Οικονομικών, εκμεταλλευόμενο την τότε ευνοϊκή συγκυρία των χαμηλών επιτοκίων, προχώρησε σε δημοπρασία-πωλήσεις ομολόγων περίπου 16 δισ. USD η οποία καλύφθηκε με αποδόσεις λίγο μικρότερες του 6%. Εκείνη την περίοδο πολλοί κατηγόρησαν το Ρωσικό Υπουργείο Οικονομικών ότι έκανε λάθος γιατί βιάστηκε να καλύψει το σύνολο του ετησίου Δημόσιου Ελλείμματος ενώ όλα έδειχναν ότι τα επιτόκια θα μειώνονταν έτι περαιτέρω στην διάρκεια της χρονιάς. Στην συνέχεια θα δούμε ότι ανεξάρτητα του απροσδόκητου της πανδημίας, το Υπουργείο Οικονομικών της Ρωσίας γνώριζε πολύ καλά τι έκανε. 

Πριν προχωρήσουμε θα ήταν χρήσιμο να επισημάνουμε το εξής. Υπάρχουν άπειρες μελέτες, δημοσιεύματα, απόψεις και πληροφορίες για τα κόστη και τα κέρδη της Ρωσικής πετρελαϊκής βιομηχανίας. Στις περισσότερες απο αυτές, τα στοιχεία για το ίδιο θέμα είναι εκ διαμέτρου αντίθετα. 

Πολύ λογικά να συμβαίνει κάτι τέτοιο σε μία χώρα όπως η Ρωσία όπου CEO τις μεγαλύτερης κρατικής εταιρείας πετρελαίου είναι ένας άνθρωπος των μυστικών υπηρεσιών. Στις αρκετές από αυτές τις δημοσιεύσεις αναφέρεται ότι το σημείο ισορροπίας του Ρωσικού κρατικού προϋπολογισμού είναι τα 42 USD/Βαρέλι. Εξηγήσαμε προηγουμένως την επίσημη σημασία του ορίου των 42 USD/Βαρέλι στο Ρωσικό δημοσιονομικό σύστημα.

Εμείς θα συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε στοιχεία που προέρχονται από επίσημες πηγές. Βάσει λοιπόν αυτής της αρχής, ο Ρωσικός κρατικός προϋπολογισμός συντάχθηκε με την πρόβλεψη ότι η Ρωσική πετρελαϊκή παραγωγή θα ήταν περίπου 11 εκατ. Βαρέλια ημερησίως. Μετά την πρόσφατη συμφωνία Ρωσίας-OPEC για την μείωση της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου ώστε να συγκρατηθούν οι τιμές, η Ρωσία δεσμεύθηκε ότι απο Α) Την 1 Μαϊου και για 2 μήνες (Μάϊο-Ιούνιο) θα μειώσει την ημερήσια παραγωγή της περίπου 15% (περίπου 1,4 εκατ. Βαρέλια ημερησιως) και Β) Το δεύτερο  6-μηνο του 2020 θα μειώσει την ημερήσια παραγωγή περίπου 10% (περίπου 1 εκατ. Βαρέλια ημερησίως). 

Σε απλά μαθηματικά, εάν συνδυάσουμε τα παραπάνω στοιχεία καταλήγουμε στο ασφαλές συμπέρασμα ότι  το 2020 η Ρωσική πετρελαϊκή βιομηχανία θα πουλήσει περίπου 250 εκατ. λιγότερα (σε σχέση με την αρχική πρόβλεψη του προϋπολογισμού) βαρέλια πετρελαίου και σε πολύ χαμηλότερη τιμή απο αυτή που προβλέπονταν στην αρχή της χρονιάς. 

Τι σημαίνει αυτό για το Ρωσικό προϋπολογισμό; Σύμφωνα με τις πρώτες επίσημες προβλέψεις του Ρωσικού Υπουργείου Οικονομικών (6 Μαϊου 2020). 

• Το Ρωσικό Υπουργείο Οικονομικών προβλέπει ότι η ετήσια μέση ημερήσια τιμή πώλησης πετρελαίου για το 2020 θα διαμορφωθεί περίπου στα 30 USD/Βαρέλι.
• Προβλέπει επίσης ότι λόγω της μείωσης της παραγωγής πετρελαίου και της πτώσης της ετήσιας μέσης ημερήσιας τιμής πώλησης πετρελαίου στα 30 USD/Βαρελι, θα προκύψει απώλεια στα φορολογικά έσοδα απο την ενεργειακή βιομηχανία περίπου 1,5 τρισ. Ρούβλια ήτοι 21 δισ. USD (Ρούβλι/USD 0,014) λιγότερα φορολογικά έσοδα από την ενεργειακή βιομηχανία.  
• Το Ρωσικό Υπουργείο Οικονομικών προβλέπει ότι λόγω της ύφεσης εξ αιτίας της πανδημίας, θα προκύψει απώλεια στα υπόλοιπα (εκτός ενεργειακής βιομηχανίας) φορολογικα έσοδα περίπου 2,5 τρισ. Ρούβλια ήτοι 35 δισ. USD (Ρουβλι/USD 0,014) 

Πως μεταφράζονται όλα τα παραπάνω σε πρακτικό επίπεδο καθημερινής δημοσιονομικής διαχείρισης. 

• Το Υπουργείο Οικονομικών της Ρωσίας Θα πρέπει να καλύψει μέρος ή το σύνολο του επί πλέον έλλειμματος του κρατικού προυπολογισμού που σύμφωνα με τους αρχικούς υπολογισμούς θα φθάσει στο ποσό των 55 δισ. USD είτε απο εξωτερικό δανεισμό είτε εναλλακτικά από το Ταμείο Εθνικής Ευημερίας
• Το Ταμείο Εθνικής Ευημερίας δεν θα αυξήσει τα αποθεματικά του αφου δεν προβλέπεται να υπάρξουν φορολογικά έσοδα από πωλήσεις πετρελαίου σε τιμές μεγαλύτερες των 42 USD/Βαρέλι αντίθετα τα αποθεματικά  θα μειωθούν και εξ αιτίας της θεσμικής υποχρέωσης για την καταβολή των συντάξεων και της υπαρκτής και βάσιμης πιθανότητας να χρειασθεί καλύψει μέρος η το σύνολο του επί πλέον δημόσιου έλλειμματος. 

Εδώ και έξη (6) χρόνια στην Ρωσία έχουν επιβληθεί από τις ΗΠΑ και την ΕΕ οικονομικές κυρώσεις, λόγω της προσάρτησης της Κριμαίας απο την Ρωσία και της ενίσχυσης από την Ρωσία των αποσχιστικών-αυτονομιστικών φιλό-ρωσικών τάσεων που παρατηρούνται στην ανατολική Ουκρανία.  Σε αυτά τα έξι χρόνια οι Δυτικοί Θεσμικοί Επενδυτές και Επενδυτικές Τράπεζες απέφυγαν να επενδύσουν σε Ρωσικά κρατικά ομόλογα. Όμως οι ετήσιες δημοπρασίες Ρωσικών ομολόγων πάντα υπερ-καλύπτονταν από επεδυτικές δυνάμεις που αποστρέφονται "τον κάθε είδους κρατικό έλεγχο και απαγορεύσεις". Πολύ λογικό, τα ρωσικά ομόλογα είχαν πολύ καλές (σχεδόν τοκογλυφικές αποδόσεις) και κανείς στην Ρωσία δεν ενδιαφέρονταν για την ταυτότητα των αγοραστών και την προέλευση του χρήματος που αγόραζε αυτά τα ομόλογα. 

Εφέτος όμως η κατάσταση έχει αλλάξει. Αρχικά η Αμερικανική κυβέρνηση έχει ψηφίσει ειδική διάταξη στον αμερικανικό προϋπολογισμό 2020, που απαγορεύει σε αμερικάνους πολίτες και αμερικανικές εταιρείες να αγοράζουν Ρωσικά ομόλογα. Είναι ο βασικός λόγος που το Ρωσικό Υπουργείο Οικονομικών βιάστηκε και παρά την βάσιμη πρόβλεψη ότι τα επιτόκια θα ακολουθούσαν διεθνώς ακόμα μεγαλύτερη πτωτική πορεία να εκδώσει τόσο γρήγορα (Φεβρουάριος 2020) κρατικά ομόλογα για το σύνολο του προβλεπόμενου δημόσιου ελλείμματος 2020. Το Ρωσικό Υπουργείο Οικονομικών ήθελε να προλάβει την εφαρμογή του προαναφερόμενου νόμου που απαγορεύει την αγορά Ρωσικών κρατικών ομολόγων από αμερικάνους πολίτες και εταιρείες. 

Στην συνέχεια ενέσκηψε εντελώς ξαφνικά και απροσδόκητα η πανδημία του κορωνοϊού, οι ζοφερές προβλέψεις για μεγάλη ύφεση, η πτώση των διεθνών χρηματιστηριακών δεικτών και η καθίζηση των διεθνών τιμών πετρελαίου. 

Μεταβολή του Ρωσικού Δημοσιονομικού σενάριου επί το δυσμενέστερο. Μέσα λοιπόν σε αυτό το δυσμενές περιβάλλον, διατυπώνεται προς την επενδυτική κοινότητα που αποστρέφεται "τον κάθε είδους κρατικό έλεγχο και απαγορεύσεις" το Ρωσικό αίτημα για επί πλέον δανεισμό 55 δις  USD. Ας είμαστε ρεαλιστές χωρίς την πολιτική και οικονομική ενίσχυση των Δυτικών Θεσμικών Επενδυτών και Επενδυτικών Τραπεζών αυτό το Έλλειμμα σε αυτή την οικονομική συγκυρία, δεν είναι δυνατόν να καλυφθεί αποκλειστικά από τους κάθε λογής επενδυτές που όλοι αντιλάμβάνονται τους λόγους για τους οποίους αποστρέφονται "τον κάθε λογής έλεγχο και απαγορεύσεις". 

Το συμπέρασμα είναι σχεδόν υποχρεωτικό. Το Ταμείο Εθνικής Ευημερίας που στις αρχές του 2020 είχε απόθεμα περίπου 160 δισ. USD, χωρίς να αυξήσει κατά την διάρκεια του 2020 τα αποθεματικά του, θα πρέπει να πληρώσει τις συντάξεις και να καλύψει μέρος η το σύνολο του επί πλέον δημόσιου ελλείμματος των 55 δισ. USD. 

Συνεπώς το αποθεματικό του ταμείου θα μειωθεί κατά πολύ. 

Στο σημείο αυτό θα ήταν χρήσιμο να αναφερθεί ότι τα συναλλαγματικά αποθέματα της Ρωσίας είναι πολύ υψηλα, πιθανότατα υπέρ-καλύπτουν το συνολικό (Κρατικό και Ιδιωτικό) εξωτερικό χρέος της χώρας. Είναι ένα σπουδαίο “μαξιλάρι ασφαλείας" που είναι πολύ δύσκολα έως αδύνατο να το χρησιμοποιήσει η Ρωσική κυβέρνηση για να πληρώσει μισθούς και συντάξεις.

Για τον εξής πολύ απλό λόγο. 

Όπως προαναφέρθηκε η Ρωσία εφέτος (αλλά και τα προηγούμενα χρόνια) δανείστηκε για τις ανάγκες του κρατικού προϋπολογισμού με αποδόσεις περίπου 6%. 

Πραγματικά πολύ μεγάλες αποδόσεις εάν συνυπολογισθεί ότι το σύνολο του Ρωσικού Εξωτερικού Χρέους (Δημόσιο και Ιδιωτικό) είναι καλυμμένο απο τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας. 

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό το 100 % παράλογο γεγονός;

Γιατί πολύ απλά η Ρωσία στην χρεοκοπία του 1998 "κούρεψε" τα τότε χρέη της και οι περισσότεροι ομολογιούχοι-δανειστές έμειναν με τα Ρωσικά κρατικά και ιδιωτικά Ομόλογα στα χέρια, σχεδόν ανεξόφλητοι. 

Από τότε η Ρωσία πληρώνει με τις πολύ μεγάλες αποδόσεις που προαναφέραμε (και μνημονεύσαμε σε προηγούμενα άρθρα μας) την εξυπηρέτηση και του Δημόσιου και του Ιδιωτικού χρέους που επαναλαμβάνουμε είναι καλυμένο 100% απο τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας. 

Παραδειγματικά, εκτός απο το Ρωσικό κράτος που πληρώνει όπως προαναφέραμε αποδόσεις περίπου 6% για 10-ετή δανεισμό και η κρατική αλλά οικονομικά πανίσχυρη Gazprom πληρώνει ετήσια απόδοση 5,15% για 7-ετές ομόλογο (έκδοσης 2019  και λήξης 2026) ύψους 1,25 δισ. USD. 

Παράλογο μεν αλλα απολύτως φυσιολογική σκληρή πραγματικότητα. Οι ξένοι επενδυτές που αποστρέφονται "τον κάθε λογής έλεγχο και απαγορεύσεις”, φοβούνται μην επαναληφθεί το ιστορικό προηγούμενο του 1998 και ζητούν (και παίρνουν) πολύ μεγάλες αποδόσεις για να δανείσουν την Ρωσική οικονομία. 

Μην ξεχνάμε ποτέ. Η Ρωσία είναι μία χώρα που βρίσκεται σε οικονομικό εμπάργκο από την Δύση και ταυτόχρονα πολύ πρόσφατα (1998) χρεοκόπησε και αρνήθηκε να εξοφλήσει το χρέος της. 

Για φαντασθείτε τι θα συμβεί εάν το Ρωσικό Εξωτερικό χρέος πάψει να είναι 100 % καλυμένο απο τα συναλλαγματικά αποθέματα που θα έχουν αρχίσει να ξοδεύονται για την πληρωμή μισθών και συντάξεων (δηλαδή η οικονομία δεν παράγει πλούτο και ξοδεύει τις αποταμιεύσεις) δηλαδή η τιμή του πετρελαίου δεν ξεπερνάει τα 42 USD/Βαρέλι, οπότε ο Ρωσικός κρατικός προϋπολογισμός συνεχίζει να είναι βαθιά ελλειμματικός (Δημόσιο Έλλειμμα μεγαλύτερο 3 % ΑΕΠ). 

Οι αποδόσεις των Ρωσικών κρατικών και ιδιωτικών ομολόγων θα αρχίσουν να παίρνουν τριτοκοσμικές τιμές, δηλαδή το Ρωσικο Εξωτερικό χρέος δεν θα είναι δυνατόν να επαναχρηματοδοτηθεί. (ΣΣ: Αυτό το απλό μάθημα πολιτικής οικονομίας προσφέρεται δωρεάν σε όσους επιμένουν ακόμα και σήμερα ότι η Ελλάδα την περίοδο της χρεοκοπίας έπρεπε να μην δεχθεί να ενταχθεί σε μνημόνια και αντί αυτού να αναδιαρθρώσει ριζικά το χρέος της αρνούμενη να εξοφλήσει τους δανειστές). 

Συμπερασματικά, ο μοναδικός δημοσιονομικά νόμιμος και επενδυτικά αποδεκτός τρόπος κάλυψης του επί πλέον δημόσιου ελλείμματος που δημιουργήθηκε από τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού, είναι είτε ο διεθνής δανεισμός είτε τα αποθέματα του Ταμείου Εθνικής Ευημερίας.  

Τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας αν και υψηλά είναι η τελευταία γραμμή άμυνας η οποία εφ' οσον τελικά χρησιμοποιηθεί θα προκαλέσει αλυσιδωτές αρνητικές αντιδράσεις στην διαχείριση του Ρωσικού Εξωτερικού Χρέους. 

Μην ξεχνάμε ποτέ ότι ο Boris Yeltsin εξαναγκάσθηκε να παραδώσει την εξουσία στον V.Putin όταν χρεοκόπησε η χώρα και οι δυναμικοί παράγοντες της εξουσίας στο Ρωσικό πολιτικό σκηνικό (Ολιγάρχες, Ένοπλες Δυνάμεις, Υπηρεσίες Ασφαλείας), θεώρησαν ότι βρήκαν στο πρόσωπο του τότε συνταγματικά ανίσχυρου πρωθυπουργού Putin τον πολιτικό που θα έβαζε φρένο στην καταστροφή.  

Τι θα κάνει ο V.Putin 

Ο Πρόεδρος V. Putin προς το παρόν περιμένει. Δεν επιτρέπει στον Υπουργό Οικονομικών ούτε να ακουμπήσει το αποθεματικό του Ταμείου Εθνικής Ευημερίας, ούτε να ανακοινώσει νέο πρόγραμμα λιτότητας ύψους 1,07 τρισ. ρουβλιων, ήτοι 14 δισ. USD (Ρούβλι/USD 0,014) όπως ζητά η γραφειοκρατία του  Υπουργείου Οικονομικών και φυσικά ούτε κουβέντα για νέα διαδικασία δανεισμού. Μία βασανιστική αναμονή που έχει εκνευρίσει τους πάντες στην Μόσχα. 

Ο V. Putin είναι ένας έμπειρος τακτικιστής. Γνωρίζει ότι έχει ηττηθεί στρατηγικά στον πρόσφατο πετρελαϊκό πόλεμο. Τότε που ακολουθώντας τις συμβουλές του Igor Sechin, CEO της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας Rosneft (Συναδελφού του V.Putin στην KGB), προκάλεσε τον πόλεμο τιμών με την Σαουδική Αραβία, που είχε ως κατάληξη την γνωστή συμφωνία περιορισμού της παραγωγής που ήδη μνημονεύσαμε και ήδη προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην δημοσιονομική ισορροπία της χώρας.  

Γνωρίζει ότι εάν δεν διαχειριστεί με σύνεση τις επιπτώσεις αυτής της ήττας, τότε οι εξελίξεις μπορεί να είναι δραματικές ακόμα και για την προσωπική του τύχη. Το φάντασμα του Boris Yeltsin καραδοκεί. 

Περιμένει λοιπόν ο V.Putin να τον αναζητήσει ο Ρωσικός λαός ως σωτήρα αφού αυτή την εποχή φροντίζει να ρίχνει τις ευθύνες για την κακή αντιμετώπιση της πανδημίας στους τοπικούς κυβερνήτες. 

Είναι μία σωστή τακτική προσέγγιση αλλα δεν λύνει το στρατηγικό πρόβλημα της Οικονομίας. Όσο η τιμή του πετρελαίου παραμένει κάτω από τα 42 USD, η Ρωσία θα αναγκαστεί να αρχίσει να ξοδεύει  τις αποταμιεύσεις. 

Πρός το παρόν οι αποταμιεύσεις είναι υπέρ-αρκετές αλλά όπως διδάσκει και ο Carl von Clausewitz "Τα Στρατηγικά Λάθη δεν μπορούν να αντισταθμιστούν με επιτυχίες στην τακτική"