Η εκτίμηση ότι η οικονομική κατάσταση αναμένεται ιδιαίτερα δυσχερής προκύπτει, επίσης, από την επισήμανση του ∆ΝΤ (10/2008) ότι οι χ/π κρίσεις προκαλούν συνήθως «δραματική» επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας όταν κυρίως έχει προηγηθεί απότομη αύξηση του χρέους νοικοκυριών & επιχειρήσεων, καθώς και των τιμών κατοικιών. Σύμφωνα με το ∆ΝΤ, ο ρυθμός ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας αναμένεται να επιβραδυνθεί το τρέχον έτος στο 0,5% (προηγούμενη εκτίμηση 11/2008: 2,2% ) από 3,4% το 2008 για να ενισχυθεί το 2010 στο 3%.

Ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης υπό του 3% προδιαγράφει συνθήκες ύφεσης της παγκόσμιας οικονομίας. ∆ιανύοντας πλέον το 2ο έτος της χρηματοοικονομικής αναταραχής και θέλοντας να εκτιμήσουμε την πιθανή διάρκειά της αξιοποιούμε συμπεράσματα μελετών των Huchison & McDill (1998) που ερεύνησαν 65 επεισόδια τραπεζικών κρίσεων μέχρι το 1998, των Reinhart & Rogoff (2008) που έχουν εξετάσει το σύνολο των πιστωτικών επεισοδίων από το 1800 έως το 2006, καθώς και του ∆ΝΤ (10/2008) που έχει επικεντρωθεί σε τραπεζικές κρίσεις μετά το 1990 οι οποίες παρουσιάζουν χαρακτηριστικά αντίστοιχα με την τρέχουσα. Σύμφωνα με τις παραπάνω μελέτες η μέση διάρκεια μιας τέτοιων χαρακτηριστικών κρίσης κυμαίνεται μεταξύ 3½ - 4 έτη. Υπό το ανωτέρω πρίσμα, σημαντικές ενδείξεις ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας θα πρέπει να αναμένονται μετά τα μέσα του 2010.

Το ενδεχόμενο σταδιακής ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας το 2010 ενισχύει η σημαντική χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής των κυριοτέρων Κεντρικών Τραπεζών σε συνδυασμό με την ουσιαστική μείωση της πιθανότητας κατάρρευσης χ/π ιδρύματος σημαντικού για το διεθνές τραπεζικό σύστημα, καθώς και τα ιδιαίτερα σημαντικά προγράμματα δημοσιονομικής ενίσχυσης των οικονομιών (λ.χ. ΗΠΑ: 789 δισ. δολάρια, Ιαπωνία: περίπου 112 δισ. δολάρια, Ευρωζώνη: 200 δισ. ευρώ, Κίνα: 586 δισ. δολάρια). Σύμφωνα με το Institute of International Finance, τα προαναφερθέντα δημοσιονομικά προγράμματα αναμένεται να ενισχύσουν το ΑΕΠ των ΗΠΑ, Ευρωζώνης, Ιαπωνίας και Κίνας κατά 3%, 2%, 1,5% και 7% αντίστοιχα. Ωστόσο, η αναγκαιότητα στήριξης της παγκόσμιας οικονομίας επιτάσσει την άμεση εφαρμογή μέτρων δημοσιονομικής στήριξης δεδομένης της χρονικής υστέρησης των επιπτώσεων στην οικονομία.

Σημαντικοί πυλώνες εκδήλωσης της χρηματοπιστωτικής κρίσης

Προκειμένου να προσδιοριστεί η εξέλιξη της κρίσης και τα σημάδια εξόδου από αυτή, στρέφουμε την προσοχή μας στις εξελίξεις στην αγορά κατοικιών των ΗΠΑ, καθώς και στις συνθήκες ρευστότητας του χ/π τομέα. Η σημασία της αγοράς κατοικιών για την οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ υπογραμμίστηκε από τον προηγούμενο Υπουργό Οικονομικών H. Paulson, ο οποίος στις 18 Νοεμβρίου 2008 δήλωσε ότι «η διόρθωση στην αγορά κατοικιών αποτελεί τη ρίζα του προβλήματος της οικονομίας και ότι η επιβράδυνσή της θα επιμηκύνει το πρόβλημα». Το ∆ΝΤ επεσήμανε (28/1/09) ότι η διατηρήσιμη οικονομική ανάπτυξη δεν είναι δυνατή χωρίς την αποκατάσταση της εύρυθμης λειτουργίας του χ/π συστήματος και της επανατροφοδότησης με ρευστότητα των πιστωτικών αγορών.

Αγορά Κατοικιών- ΗΠΑ

Σήμερα πλέον δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η τρέχουσα χρηματοοικονομική κρίση έχει αφετηρία στην αγορά κατοικιών των ΗΠΑ. Καθώς η αγορά αδυνατούσε σταδιακά να απορροφήσει το συνεχώς διευρυνόμενο απόθεμα κατοικιών, οι επιπτώσεις άρχισαν να γίνονται εμφανείς στο σύνολο της οικονομίας. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Ένωση Κτηματομεσιτών των ΗΠΑ (National Association of Realtors) το απόθεμα κατοικιών έως τις 31/12/2008 διαμορφώνονταν στους 9,3 μήνες. Αξίζει να αναφερθεί ότι πλέον το απόθεμα κατοικιών διαμορφώνεται στο χαμηλότερο επίπεδο από τον 6/2007, εξέλιξη που μπορεί να αποδοθεί κυρίως στη μείωση των τιμών κατοικιών που παρατηρήθηκε το ∆εκέμβριο. Παρότι η τελευταία μέτρηση απέχει σημαντικά από το μέσο όρο (5,8 μήνες) της 10ετίας, αποτελεί ένδειξη για τη σταδιακή ομαλοποίηση της συγκεκριμένης μεταβλητής στην αγορά κατοικιών των ΗΠΑ.

Παρόμοιες είναι οι συνθήκες αναφορικά με τις τιμές κατοικιών στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχ