Οι αγορές μετοχών δεν φαίνεται να έχουν κάποια κατεύθυνση για την ώρα, ενώ είναι σαφές ότι υπάρχουν διακυμάνσεις, όσο οι αγορές κυνηγούν τις ειδήσεις. Τη μια στιγμή ένα ζήτημα οδηγεί την αγορά προς μία κατεύθυνση, ενώ την άλλη στιγμή ανακύπτει κάτι άλλο και η αγορά ακολουθεί την αντίθετη κατεύθυνση. Πιστεύουμε ότι επί του παρόντος δύο είναι τα ζητήματα που δημιουργούνται και που θα επηρεάσουν την αγορά μετοχών κατά τους 6 επόμενους μήνες περίπου. Το πρώτο αφορά στη Βασιλεία ΙΙΙ και το δεύτερο στην άφιξη των αγορών στο «παράθυρο αναγνώρισης».

Βασιλεία III

Την προσεχή Κυριακή θα δημοσιευθεί η επόμενη σημαντική πρόταση Βασιλεία III σχετικά με τη μελλοντική ρύθμιση του χρηματοοικονομικού τομέα. Αναμένουμε η δημοσίευση αυτή να παρέχει πιο σαφείς οδηγίες σχετικά με τα επιπλέον κεφάλαια που θα πρέπει να διαθέτουν οι τράπεζες στο μέλλον. Η μεγάλη σημασία της εξέλιξης αυτής είναι προφανής και οφείλεται σε διάφορους λόγους. Αρχικά, εάν οι τράπεζες θα πρέπει να δεσμεύουν περισσότερα κεφάλαια, είναι προφανές ότι ο δανεισμός θα μειωθεί σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα. Δεδομένου ότι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις δεν έχουν σήμερα εύκολη πρόσβαση στη χρηματοδότηση, και ότι πρόκειται για τον τομέα στον οποίο συνήθως δημιουργούνται οι περισσότερες θέσεις εργασίας, η ανάκαμψη θα αποδυναμωθεί. Επιπλέον, η τιμή της μετοχής μιας τράπεζας, όπως και οποιασδήποτε άλλης εταιρείας, εξαρτάται από τα εκτιμώμενα μελλοντικά κέρδη, και έτσι αν απαιτηθεί από τις τράπεζες να δεσμεύουν περισσότερα κεφάλαια, είναι προφανές ότι τα κέρδη θα πληγούν, δεδομένου ότι οι τράπεζες δεν είναι πλέον σε θέση να επιτύχουν τα ίδια επίπεδα κερδών όταν τα δάνεια είναι λιγότερα. Άλλωστε, υπάρχει και ανώτατο όριο στην αύξηση των επιτοκίων των δανείων.

Αυτή την εβδομάδα διέρρευσε ότι το ύψος της αύξησης που θα πρέπει να αναμένεται στους κεφαλαιακούς δείκτες για το Tier 1 και Tier 2 κυμαίνεται μεταξύ 8% και 16%. Πρόκειται για μια πολύ δραστική αλλαγή. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα πρέπει να αναζητήσουν δισεκατομμύρια ευρώ. Μόνο για τις γερμανικές τράπεζες, η Ομοσπονδιακή Ένωση Τραπεζών (The Federal Association of German Banks - BdB) υπολόγισε ότι το συνολικό ποσό κεφαλαίων που θα χρειαστούν οι 10 μεγαλύτερες τράπεζες θα διαμορφωθεί στα 105 δισ. ευρώ. Δεν αναμένουμε ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας να φτάσει το 16%, καθώς είναι σίγουρο ότι θα αποτελέσει μεγάλο πλήγμα για τον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά να διαμορφωθεί γύρω στο 12%. Αυτό θα είναι αρκετό ώστε να επιτευχθεί μελλοντική σταθερότητα σε έναν τραπεζικό κλάδο που εξελίσσεται, εφόσον οι διατηρούνται οι τρέχοντες ορισμοί των Tier 1 και Tier 2.

Στην πραγματικότητα δεν έχει σημασία ποιο θα είναι το ακριβές ποσοστό, ωστόσο είναι σίγουρο ότι αυτό θα είναι ένα ζήτημα που θα επηρεάσει για μεγάλο χρονικό διάστημα τις αγορές μετοχών. Ολόκληρος ο χρηματοοικονομικός τομέας θα υποστεί αλλαγή και γενικά θεωρούμε ότι είναι πολύ δύσκολο να υποθέσουμε ότι η τρέχουσα απόδοση ιδίων κεφαλαίων (ROE) θα συνεχίσει να ισχύει. Προφανώς θα μειωθεί, παρασύροντας και τις τιμές των μετοχών κυρίως των τραπεζών. Υπό ένα ευρύτερο πρίσμα, ωστόσο, θα αλλάξει και ο τρόπος χρηματοδότησης επιχειρήσεων στην Ευρώπη. Οι επιχειρήσεις θα χρειαστεί να βρουν έναν άλλον τρόπο χρηματοδότησης αντί των τραπεζών, οι οποίες σήμερα αποτελούν τον πλέον συνήθη τρόπο χρηματοδότησης στην Ευρώπη. Είναι πολύ πιθανόν να δούμε μια μεταβολή προς τον αμερικανικό τρόπο, με τη χρήση των αγορών ομολόγων ως συμπλήρωμα της τραπεζικής χρηματοδότησης.

Η αγορά μετοχών φθάνει στο «παράθυρο αναγνώρισης»

Στη διάρκεια του κύκλου της αγοράς, μια από τις κύριες περιοχές κινδύνου για τις μετοχές είναι συνήθως το «παράθυρο αναγνώρισης», όπου η οικονομική δραστηριότητα αρχίζει να αποκλίνει από την ανοδική πορεία που αποτιμάται στην αγορά και οι επενδυτές αρχίζουν να αναγνωρίζουν ότι μια καθοδική πορεία της οικονομίας είναι πιθανή. Συνήθως ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ της επιδείνωσης αξιόπιστων δεικτών, όπως του εβδομαδιαίου μελλοντικού δείκτη ECRI, και της επιδείνωσης της οικονομικής δραστηριότητας κυμαίνεται από 13 έως 26 εβδομάδες.

Σε ό,τι αφορά στους περισσότερους οικονομικούς δείκτες, δεν έχουν φτάσει ακόμα σε αυτό το σημείο. Γι’ αυτό και πιστεύουμε ότι η πολύ πρόωρη επιδείνωση των οικονομικών μέτρων δεν είναι ενθαρρυντική, ωστόσο δημιουργεί την πιθανότητα να δούμε κάποια παραπλανητική «βελτίωση» στα δεδομένα μέσα στις επόμενες εβδομάδες, προτού εισέλθουμε σε ένα πιο τυπικό «παράθυρο επιδείνωσης».

Η τάση όλων των οικονομικών δεδομένων δεν αλλάζει άμεσα. Υπάρχουν μελλοντικοί δείκτες, σύγχρονοι δείκτες και υστερούντες δείκτες. Όταν οι μελλοντικοί δείκτες επιδεινωθούν, χρειάζεται κάποιος χρόνος μέχρι να ακολουθήσουν και οι σύγχρονοι δείκτες. Στο μεσοδιάστημα, οι μικρές, θετικές εκπλήξεις στους σύγχρονους δείκτες δεν είναι αξιόπιστες και θεωρούμε ότι σε αυτό ακριβώς το σημείο βρισκόμαστε τώρα όσον αφορά στην αντίληψη που έχουμε σχετικά με την οικονομική ανάκαμψη στις αγορές μετοχών. Εκτιμούμε ότι οι επενδυτές έχουν σαφώς πρώιμα σταματήσει να ανησυχούν σχετικά με μια περαιτέρω οικονομική αδυναμία.

Προς επεξήγηση του προαναφερθέντος, στο παρακάτω γράφημα παρουσιάζεται η ιστορική σχέση μεταξύ του Εβδομαδιαίου Μελλοντικού Δείκτη ECRI (ρυθμός ανάπτυξης), του δείκτη Philadelphia Fed (2μηνη εξομάλυνση) και του δείκτη ISM Purchasing Managers Index (μεταποίηση). Οι κινήσεις του μελλοντικού δείκτη ECRI έχουν την τάση να προηγούνται των κινήσεων του PMI κατά περίπου 13 εβδομάδες. Αντίστοιχα, ο δείκτης Philadelphia Fed έχει την τάση να προηγείται του PMI, μόνο όμως κατά έναν μήνα κατά μέσο όρο. Βάσει των δεδομένων του ECRI και του Philadelphia Fed, ωστόσο, οι προοπτικές συνεχιζόμενης ευρωστίας του PMI δεν είναι καλές.

Ανακεφαλαιώνοντας, εκτιμούμε ότι οι αγορές μετοχών θα κινηθούν πτωτικά. Η τάση όμως αυτή δεν θα είναι σε καμία περίπτωση γραμμική. Αντίθετα, εκτιμούμε ότι στη συνολική καθοδική πορεία, θα παρουσιαστούν πολλές ανοδικές τάσεις (bear market rallies), οι οποίες θα είναι αρκετά σημαντικές και θα υπάρξουν στιγμές που οι επενδυτές ίσως μπουν στον πειρασμό να σκεφθούν ότι έχουμε εισέλθει σε bull market.