Μόνο με την επιστροφή των καταθέσεων στις τράπεζες θα αποκοπεί η εξάρτηση των ελληνικών τραπεζών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αυτό αναφέρεται σε ανάλυση της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελτών και Προβλέψεων της Eurobank, της οποίας προϊσταται ο Καθηγητής κ. Γκίκας Χαρδούβελης. Στην μελέτη αναλύεται η αλληλεπίδραση του πραγματικού ΑΕΠ και των τραπεζικών δανείων στον ιδιωτικό τομέα. Η ανάλυση δείχνει ότι η δανειοδότηση από τις ελληνικές τράπεζες έχει σημαντικό θετικό αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Το εύρημα αυτό είναι σύμφωνο με την ευρέως αποδεκτή άποψη που προκύπτει από την διεθνή ακαδημαϊκή βιβλιογραφία, όσον αφορά τον ρόλο των τραπεζών στην πραγματική οικονομία. Συνεπώς, διαθεσιμότητα πιστώσεων από τις τράπεζες προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την οικονομική ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν υποστηρίξει την οικονομία της χώρας κατά την διάρκεια των τελευταίων δύο ετών, παρά τις σοβαρές δυσκολίες χρηματοδότησης που αντιμετωπίζουν λόγω της δημοσιονομικής κρίσης. Η παροχή ρευστότητας από την ΕΚΤ συνέβαλε αποφασιστικά ώστε να αποφευχθεί μια πιστωτική κρίση (credit crunch), δεδομένου ότι οι τράπεζες υπέφεραν από εκροή καταθέσεων λόγω της κλιμάκωσης της δημοσιονομικής κρίσης και της ανησυχίας για άτακτη αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους.
Σύμφωνα με την ανάλυσή,”ο δανεισμός των ιδιωτών επεκτάθηκε κατά μέσο όρο με ρυθμό μεγαλύτερο από τον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης κατά τη διάρκεια του τελευταίου οικονομικού κύκλου (περίπου από το 2003 και μετά). Η επαναφορά του τραπεζικού συστήματος σε ισορροπία, δηλαδή η επαναφορά του ρυθμού πιστωτικής επέκτασης στην μακροχρόνια τάση, είναι πιθανόν να επηρεάσει αρνητικά την οικονομία. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, μια μείωση των τραπεζικών χορηγήσεων κατά 5% θα επιδράσει αρνητικά στον πραγματικό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης κατά περίπου 1,5-2% κατά τα επόμενα δύο χρόνια.
Ωστόσο, η επίδραση που θα έχει η απομόχλευση του τραπεζικού συστήματος στην οικονομία εξαρτάται και από την ταχύτητα και από τις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα γίνει. Απαραίτητη προϋπόθεση για μια ομαλή απομόχλευση είναι κατά την άποψη μας η συνέχιση της παροχής ρευστότητας προς τις τράπεζες από την ΕΚΤ. Ο λόγος είναι ότι η αύξηση της χρηματοδότησης από την ΕΚΤ επέτρεψε στις ελληνικές τράπεζες να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν τα υφιστάμενα δάνεια προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά παρά τις εκροές καταθέσεων (συνολικά 48 δις ευρώ από τις αρχές του 2010). Αυτές οι εκροές καταθέσεων, αν δεν είχαν αντικατασταθεί με χρηματοδότηση της ΕΚΤ, θα είχαν οδηγήσει σε ισόποση μείωση των τραπεζικών δανείων προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά και, κατά συνέπεια, σε βαθύτερη ύφεση της ελληνικής οικονομίας το 2010-11 κατά συνολικά 7 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ.
Είναι προφανές ότι μια εξαναγκαστική απομόχλευση πιθανόν να προκαλέσει βεβιασμένη πώληση επικερδών αξιογράφων του ενεργητικού και απότομη μείωση των πιστώσεων (credit crunch), επιδεινώνοντας την οικονομική ύφεση. Πιστεύουμε ότι, μακροπρόθεσμα, η μείωση της εξάρτησης των ελληνικών τραπεζών για ρευστότητα από την ΕΚΤ μπορεί να επιτευχθεί με τη σταδιακή επάνοδο της εμπιστοσύνης των καταθετών στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Θετικά προς αυτή την κατεύθυνση φαίνεται πως έχουν επιδράσει οι αποφάσεις της συνόδου κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών στις 21 Ιουλίου, καθώς διαφαίνεται κάποια αναστροφή του κύματος εκροών στις καταθέσεις. Η σταδιακή επίλυση του δημοσιονομικού προβλήματος θα ενισχύσει τη χρηματοδοτική ικανότητα των ελληνικών τραπεζών, επιτρέποντας μια ομαλή απεξάρτηση από την χρηματοδότηση της ΕΚΤ”.