Σύμφωνα με πηγές από τον τραπεζικό κλάδο, η πιστωτική επέκταση αναμένεται μετά από πολλά έτη διαρκούς ανάπτυξης να κινηθεί με αρνητικό πρόσημο το 2010 με τις προβλέψεις να κάνουν λόγο για μείωση χορηγήσεων προς τα νοικοκυριά σε ποσοστό 2% και οριακά αρνητικό για τις επιχειρήσεις.

Με φόντο την κρίση αξιοπιστίας που πλήττει την ελληνική οικονομία οι εγχώριες τράπεζες αντιμετωπίζουν ολοένα και μεγαλύτερες δυσκολίες στην πρόσβαση κεφαλαίων, είτε αυτά προέρχονται από την διατραπεζική αγορά, είτε από την αγορά ομολόγων. Επίσης, οι νέες φορολογικές επιβαρύνσεις και οι αλλαγές στο φορολογικό καθεστώς αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα σε όσους επιθυμούν να λάβουν δάνειο.

Η υποβάθμιση των υβριδικών εκδόσεων ομολόγων, των τιτλοποιήσεων ελληνικών ομολόγων και οι απειλές για νέες υποβαθμίσεις στα δομημένα ομόλογα από διεθνείς οίκους αξιολόγησης επιβαρύνουν περαιτέρω το ήδη αρνητικό κλίμα που επικρατεί στην αγορά πίστης. Εξάλλου, οι ανάγκες για διατήρηση όσο το δυνατόν μεγαλύτερης ρευστότητας από τα πιστωτικά ιδρύματα που δεν «βλέπουν» ορατό χρονοδιάγραμμα για έξοδο από την κρίση καθιστούν το «δανεικό χρήμα» δυσεύρετο αγαθό.

Για το λόγο αυτό οι ελληνικές τράπεζες από τη μία προσανατολίζονται στην αύξηση των επιτοκίων για προθεσμιακές καταθέσεις και από την άλλη αυξάνουν τα επιτόκια δανεισμού, προκειμένου να βρουν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης εκτός της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν τραπεζικά στελέχη «οι καιροί είναι χαλεποί και οι δανειολήπτες θα πρέπει να ξεχάσουν όσα ήξεραν την τελευταία πενταετία. Τώρα έχουμε να κάνουμε με μία σχεδόν πρωτόγνωρη κατάσταση στην οποία οι καταναλωτές οφείλουν να προσαρμοστούν όπως κάνουμε κι εμείς».

Όπως εκτιμούν τα ίδια στελέχη, τα δάνεια προς επιχειρήσεις θα εμφανίσουν καλύτερη εικόνα σε σχέση με αυτά προς τους ιδιώτες, καθώς η κατάσταση σώζεται από το ΤΕΜΠΜΕ, τις συμπράξεις ιδιωτών και δημοσίου και τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.

Καλπάζουν τα spreads, μπουσουλάνε τα δάνεια

Στο μεταξύ, επιπλέον πονοκέφαλο σε νυν και μέλλοντες δανειολήπτες προκαλεί το παραπάνω από πιθανό ενδεχόμενο αύξησης των επιτοκίων στα δάνεια, απόρροια των υψηλών spreads, με τα οποία δανείζεται η χώρα και έχει άμεση σχέση με την τραπεζική αγορά. Και αυτό διότι το κόστος του δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου αποτελεί το μέτρο σύμφωνα με το οποίο προσδιορίζεται το κόστος χρήματος για τις τράπεζες.

Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, με τα spreads να καλπάζουν πάνω από τις 300 μονάδες βάσης, τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων αναγκαστικά θα αυξηθούν μεταξύ 0,5% και 1%, ενώ όσο τα spreads διατηρούνται σε αυτά τα επίπεδα, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος για νέες αυξήσεις επιτοκίων αλλά και νέα επιβράδυνση του ρυθμού πιστωτικής επέκτασης.

Ταυτόχρονα, οι καθυστερήσεις στα δάνεια των νοικοκυριών έχουν φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ (15% στα καταναλωτικά, 20% στις κάρτες και 10% στα στεγαστικά) ανεβάζουν κατακόρυφα το ρίσκο των τραπεζών, οι οποίες θα αναγκαστούν να αυξήσουν τα επιτόκια, προκειμένου να ισοσταθμίσουν τον κίνδυνο που αναλαμβάνουν.