Σαφείς αιχμές κατά του Γιώργου Παπακωνσταντίνου άφησε ο διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Διαχείρισης του Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) Πέτρος Χριστοδούλου, στην κατάθεσή του ενώπιον της Εξεταστικής Επιτροπής για το έλλειμμα. Χαρακτήρισε μάλιστα ατυχή τη δήλωση του πρώην υπουργού Οικονομικών κ. Παπακωνσταντίνου τον Φεβρουάριο του 2010, κατά την οποία παρομοίαζε την ελληνική οικονομία ως το κρουαζιερόπλοιο του «Τιτανικού» που έπεσε στο παγόβουνο.
Πάντως, η αναθεώρηση των δημοσιονομικών στοιχείων ήταν αναπόφευκτη υπό την πίεση της EUROSTAT, ύστερα από την εξάντληση των χρονικών περιθωρίων που είχαν δοθεί στην Ελλάδα να τακτοποιήσει τα δημοσιονομικά της στοιχεία.«Όσο υπάρχει καλή πίστη, μπορείς να διαπραγματευθείς. Όταν χαθεί η καλή πίστη, οι Ευρωπαίοι θέλουν να είναι δύο και τρεις φορές σίγουροι για τα νούμερα που βγάζεις. Σας λέω ότι αυτή τη στιγμή έχουν μελετήσει την Ελλάδα πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρωζώνης» ανέφερε ο κ. Χριστοδούλου.
Οι αγορές γνώριζαν πως το έλλειμμα θα ξεπερνούσε την πρόβλεψη του Γ. Παπαθανασίου για 6%, καθώς τα δανειζόμενα ποσά ήταν μεγαλύτερα από το δηλούμενο έλλειμμα: «Cash never lies» -«το χρήμα δεν ψεύδεται»- τόνισε ο επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ. Η αίσθηση της αγοράς ωστόσο, ήταν πως το έλλειμμα της Ελλάδας δεν υπερέβαινε το 10%. Αυτό ερμηνεύει και την ευκολία με την οποία η κυβέρνηση Παπανδρέου κατάφερε να προβεί σε δανεισμό στις αρχές του 2010. «Μετά την πρώτη, δεύτερη αναθεώρηση, ήταν σαφές πως θα χτυπούσαμε τοίχο» σημείωσε ο μάρτυς.
Μπορούσε να αποφευχθεί η αναθεώρηση του ελλείμματος; Μπορούσε να υπάρξει μια καθυστέρηση στην ανοδική πορεία της στατιστικής του καταγραφής; Υπήρξε πολιτική ευθύνη για την κλιμακούμενη δυσπιστία των αγορών; Τα ερωτήματα αυτά, έθεσε στον μάρτυρα ο ανεξάρτητος βουλευτής, Παναγιώτης Κουρουπλής. «Έχοντας δουλέψει με τον κ. Παπακωνσταντίνου και τον κ. Ζανιά (σ.σ. πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων), δεν νομίζω πως ήταν η δική τους αυτούσια βούληση να αναθεωρήσουν από μόνοι τους τους αριθμούς. Υπήρχε μία στενή παρακολούθηση από την EUROSTAT, η οποία ακολουθούσε και κομμάτια τα οποία εφάπτονταν και του δικού μου χώρου όσον αφορά το μέγεθος του χρέους, την αποτίμηση των κρυμμένων πράξεων παραγώγων, όπως το χρέος που είχαμε φτιάξει υπό τη μορφή swap με τη GOLDMAN SACHS. Δεν είμαι σε θέση να ξέρω αν ο τότε υπουργός είχε την πολυτέλεια να το αποφύγει αυτό ή όχι». απάντησε ο κ.Χριστοδούλου.
Μήπως η Ελλάδα μετά τις εκλογές του 2009, θα έπρεπε να αποφύγει να πει την αλήθεια; Στο ερώτημα αυτό του Χ. Πρωτόπαπα, ο κ. Χριστοδούλου απάντησε αρνητικά: «Όταν ο κόσμος το έχει βούκινο, καλύτερα να βγεις γρήγορα να το πεις γιατί διαφορετικά, μετά έχεις χάσει τελείως την αξιοπιστία σου».
Από την άλλη ωστόσο, ο μάρτυρας, πιεσθείς από τον Π. Κουρουμπλή, παραδέχθηκε πως η δήλωση Παπακωνσταντίνου περί «Τιτανικού», υπήρξε «άστοχη». Παρότι δε, ο Π. Χριστοδούλου έσπευσε να συμπληρώσει πως «η δήλωση υπήρξε άστοχη και όχι η αναθεώρηση του ελλείμματος», στη συνέχεια χαρακτήρισε «ατυχή για τις αγορές» τις δηλώσεις του Γ. Παπανδρέου περί ενδεχόμενου προσφυγής στο ΔΝΤ, σε περίπτωση που δεν εξασφαλιζόταν δανεισμός από την Γερμανία:
«Ενώ οι αγορές άκουγαν ότι το χαρτί πάει καλά, τα spreads έπεφταν κλπ., ξαφνικά έλεγαν: ''Καλά αφού αυτοί σήκωσαν λεφτά και πάνε πάρα πολύ καλά, γιατί συνεχίζουν και μας απειλούν ότι θα πάνε στο ΔΝΤ; Μήπως υπάρχει κάτι που δεν βλέπουμε;''. Και ξαφνικά φρίκαραν. Αρχίζουν και λένε ότι μήπως γίνεται κάτι; Αλλιώς τους περιμένουμε να συμπεριφέρονται και αλλιώς συμπεριφέρονται; Κι εγώ, αρκέστηκα να πω, μη μου χαλάτε την αγορά;» ανέφερε ο κ. Χριστοδούλου.
Στο ερώτημα εάν η κυβέρνηση θα μπορούσε να είχε δανειστεί «εμπροσθοβαρώς», όταν ακόμα τα spreads ήσαν χαμηλά, ο μάρτυρας απάντησε καταφατικά -αν και μ' αυτό «θα κερδίζαμε χρόνο, αλλά όχι αλλαγή της έκβασης των γεγονότων. Κι αν τα σκληρά μέτρα που πάρθηκαν εντός του 2010, είχαν ανακοινωθεί αμέσως μετά τις εκλογές του 2009, αυτό θα έκανε τις αγορές να απαντήσουν θετικά. Αλλά και πάλι, αν αυτό γινόταν πολύ νωρίς, θα ξάφνιαζε τις αγορές, ο δανεισμός θα γινόταν δυσχερέστερος και η προσαρμογή βιαιότερη, αν και συντομότερη».
«Μπορούμε να κάνουμε υποθετικά σενάρια. ''Θα μπορούσαμε να έχουμε σφίξει τα μπουλόνια πολύ πιο γρήγορα;''. Ναι! ''Θα μπορούσαμε να είχαμε κόψει τα έξοδα πολύ πιο γρήγορα;'' Ναι! Το θέμα όμως, δεν είναι αν βλέπεις κάτι, αλλά εάν παραδέχεσαι αυτό που βλέπεις. Είχαν όλοι συνείδηση της κρισιμότητας της κατάστασης; Δεν νομίζω. Ήθελαν όλοι να δουν την κατάσταση, ακόμα και αν κάποιος τους την έλεγε; Δεν νομίζω» ανέφερε ο κ. Χριστοδούλου.
O κ. Χριστοδούλου δεν δήλωσε ενάντιος στην όποια ωραιοποίηση των στοιχείων. Κάτι τέτοιο άλλωστε, δρομολογήθηκε απ' την κυβέρνηση Σημίτη με το swap του 2001 που βοήθησε να εμφανιστεί το δημόσιο χρέος μικρότερο απ' το πραγματικό. «Οι τότε κανόνες, επέτρεπαν εκείνο το τέχνασμα για έναν δανεισμό που δεν θα φαινόταν στο χρέος.
Και άλλες χώρες έκαναν κάτι αντίστοιχο, απλώς είναι θέμα βαθμού. Εκείνοι χρησιμοποίησαν τα swaps ή την ωραιοποίηση για να κάνουν μια απότομη βελτίωση των μεγεθών τους και να μπουν στην ΟΝΕ, έχοντας υπ' όψιν πως σιγά-σιγά θα έπρεπε να την βγάλουν από το σεντούκι και να την παρουσιάσουν σε πραγματικά στοιχεία. Τουλάχιστον παρουσίασαν αρκετό χρέος που να μπορούν να μανατζάρουν. Η Ελλάδα δεν το παρουσίασε, με αποτέλεσμα αυτό να σωρεύεται και να μεγαλώνει - και με την κρίση του 2008-2009, να μην μπορεί να το μαζέψει και να το κρύψει» ανέφερε μεταξύ άλλων.
Διευκρινίσεις από τον Π.Χριστοδούλου- Θα ζητήσει δημοσιοποίηση των πρακτικών
Σε κατοπινή δήλωση για την κατάθεση του, ο γ.γ. του ΟΔΔΗΧ ανέφερε τα εξής:
«Προσήλθα χθες στην Εξέταση Επιτροπή της Βουλής προκειμένου να καταθέσω και να απαντήσω με κάθε ειλικρίνεια στις ερωτήσεις που μου τέθηκαν. Η ουσία της κατάθεσής μου αφορούσε στην αποτύπωση του ελλείμματος του 2009, για την οποία εξήγησα διεξοδικά ότι το ύψος του νέου δανεισμού κάθε έτους δεν μπορεί να είναι σημαντικά μεγαλύτερο από το ύψος του ελλείμματος που ανακοινώνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, δημοσίως, όπως προβλέπουν οι κανόνες της Eurostat.
Εξήγησα, ότι από την επαγγελματική μου πείρα, αλλά και από την εμπειρία μου ως Γενικός Διευθυντής του ΟΔΔΗΧ, "δεν μπορείς να κοροϊδέψεις τις αγορές".
Υπήρχε σαφής πίεση από κάποια μέλη της Επιτροπής να μετατρέψουν τα όσα ειλικρινώς κατέθεσα σε «κατηγορίες» σε βάρος του πρώην Υπουργού Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου. Η πίεση κατέστη σαφής και από τον τρόπο με τον οποίο επιλεκτικά διοχετεύθηκαν και ερμηνεύτηκαν σημεία της κατάθεσής μου.
Τέλος, και έχοντας επίγνωση της ζημιάς που μπορεί να προκληθεί στα συμφέροντα της χώρας, από την επιλεκτική αναφορά στα όσα κατέθεσα, αλλά και της στρεβλής εικόνας που ενδεχομένως μπορεί να διαμορφώσει η κοινή γνώμη, θα ζητήσω και εγγράφως από τον Πρόεδρο της Εξεταστικής Επιτροπής να δημοσιοποιηθούν αυτούσια τα πρακτικά από την κατάθεσή μου».