Οι ευρωπαϊκές αγορές σημειώνουν κέρδη πάνω του 8% από τις αρχές του έτουςπαρά το ότι τα πολλά προβλήματα της περιοχής παραμένουν ακόμα άλυτα, αφού τόσο η Ισπανία, όσο και η Ιταλία και η Πορτογαλία έχουν ήδη μπει στην κατηγορία «κινδύνου» και η ΕΚΤ αναμένεται να χαλαρώσει πια την ισχυρή στήριξη πουπαρείχε στο τραπεζικό σύστημα του ευρώ.
Η τελευταία απογοήτευση για την Ευρώπη, η σημαντική επιβράδυνση τηςβιομηχανίας της μεταποίησης ήταν απλά ένα ακόμη χτύπημα στην ευρωζώνη, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μείωσε πριν μερικές ημέρες, τις προοπτικές της για την ανάπτυξη φέτος προβλέποντας συρρίκνωση 0,1%, διατηρώντας έτσι την περιοχή σε ύφεση. Για το επόμενο διάστημα λοιπόν η κρίση της Ευρώπης έχει πολλά θέματα να… επιλύσει, όπως φαίνεται, προτού δει το τέλος της κρίσης της.
1) Η Ισπανία βρίσκεται και πάλι στο στόχαστρο, με τις αγορές να «μιλούν» έντονα για την πιθανότητα να χρειαστεί διάσωση και να μπει και αυτή στο πρόγραμμα της Τρόικας φέτος. Ολο και περισσότεροι οικονομολόγοι υπογραμμίζουν αυτόν τον μεγάλο κίνδυνο, όπως ο επικεφαλής οικονομολόγος της Citigroup, Willem Buiter,καθώς και ο Ben May της Capital Economics, σύμφωνα με τον οποίο η χώρα τελικά θα προσφύγει στη διάσωση για να μπορεί να δανειστεί με πιο λογικά επιτόκια.
Οι οικονομολόγοι επίσημα προειδοποιούν ότι η Ισπανία κινδυνεύει να εισέλθει σε μλία πολυετή περίοδο χωρίς οικονομική ανάπτυξη, αφού η δημοσιονομική προσαρμογή δεν πρόκειται να αφήσει την χώρα να επιπλεύει.
Όπως τονίζει ο οικονομολόγος του London Schοοl of Economics, Luis Garicano, η Ευρώπη υπέγραψε μία συμφωνία αυτοκτονίας όταν συμφώνησε ότι όλη η περιοχή πρέπει να κάνει περικοπές. Η Ευρώπη πρέπει να αναγνωρίσει επιτέλους ότι αυτός είναι ένας δρόμος ο οποίος δεν βοηθά κανέναν και στέλνει τις οικονομίες, ακόμη και τις πιο ισχυρές, στην ύφεση.
Με δημόσιο χρέος στο 70% του ΑΕΠ και με ένα από τα υψηλότερα ιδιωτικά χρέη στην ευρωζώνη, η Ισπανία αποτελεί την νούμερο ένα ανησυχία πλέον για τις αγορές, από τότε που η Ελλάδα χρειάστηκε για πρώτη φορά να ζητήσει διεθνή βοήθεια.
Η οικονομία της Ισπανίας, είναι διπλάσια αυτής των Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιρλανδία συνολικά, και έτσι λογικά θεωρείται πολύ μεγάλη για να την αφήσει η ευρωζώνη να αποτύχει. Το κόστος δανεισμού έχει μειωθεί από τα υψηλά 14 ετών που είχε βρεθεί το 2011, όμως με τους φόβους των αγορών να έρχονται και πάλι στο προσκήνιο, έχουν αρχίσει και πάλι και πέρνουν την ανιούσα.
Όπως τονίζει ο Ben May, εάν η ισπανική κυβέρνηση συνεχίσει να τρέχει μεγάλα ελλείμματα σε συνδυασμό με βαθιά ύφεση στην οικονομία, τότε η εκτόξευση του κόστους δανεισμού της χώρας, είναι μονόδρομος. Όπως υπογραμμίζει, ο κίνδυνος να αναγκαστεί η χώρα να ζητήσει διάσωση σύντομα, είναι μεγάλος πλέον.
2) Η Ιταλία επίσης αποτελεί μεγάλη ανησυχία για τις αγορές, την ώρα πουαγωνίζεται για την απελευθέρωση της αγοράς εργασίας, η οποία είναι απαραίτητη για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και τη διευκόλυνση του χρέους.
Κρίσιμης σημασίας για την Ιταλία προκειμένου να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στις αγορές και να μειωθεί το κόστος δανεισμού είναι η διαρθρωτική μεταρρύθμιση της εργατικής νομοθεσίας της. Η ανάπτυξη της χώρας έχει μείνει έδω και μία δεκαετία πολύ πίσω από αυτήν της ευρωζώνης και με την ανεργία να βρίσκεταιστο υψηλότερο επίπεδο από το 2001 (9,2%), ο φόβος ότι η χώρα αναμένεται να δει ακόμη χειρότερες μέρες, είναι μεγάλος. Με τις εκλογές στις αρχές του επόμενου χρόνου, ο χρόνος για πρόοδο στην Ιταλίας εξαντλείται.
3)Στον χάρτη των ανησυχιών συνεχίζει να υπάρχει (φυσικά) και η Πορτογαλία, η οποία όπως εκτιμούν όλο και περισσότεροι ειδικοί, μπορεί να χρειαστεί περαιτέρω κεφάλαια διάσωσης.
Η χώρα, που θεωρείται εδώ και καιρό ως το επόμενο κάστρο που θα πέσει μετά την Ελλάδα, μπορεί να έχει καταφέρει πρόσφατα να πετύχει πολύ καλές αποδόσεις στις δημοπραισίες βραχυπρόθεσμων τίτλων, ωστόσο οι αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων της παραμένουν υψηλές. Οι επενδυτές απαιτούν 12,5% ώστε να δανείσουν στην Ιταλία για 10 χρόνια, και αυτό δέχινει ότι συνεχίζει να υποάρχει σοβαρή έλλειψη εμπιστοσύνης.
Καθώς αναμένεται συρρίκνωση της τάξης του 3,3% της οικονομικής δραστηριότητας το τρέχον έτος, με την ανεργία στο 14,8%, και με τις απεργίες για τις περικοπές στους μισθούς, τα κοινωνικά επιδόματα και τις αυξήσεις φόρων, η μακροπρόθεσμη προοπτική της χώρας είναι δύσκολη. Η εμβάθυνση της ύφεσης, έβλαψε τη μείωση του ελλείμματος. Ο φόβος είναι ότι περισσότερα κεφάλαιαδιάσωσης θα είναι δυστυχώς εξαιρετικά αναγκαία.
4) Η ΕΚΤ δεν έχει επιλύσει ακόμα τα προβλήματα των τραπεζών, και η αναμενόμενη χαλάρωση της στήριξης προς τις τράπεζες είναι επικίνδυνη.
Τα LTROs , τα τριέτη χαμηλότοκα δάνεια, αποτέλεσαν μία τεράστια κίνηση από την πλευρά της τράπεζας για την ενίσχυση της ρευστότητας των τραπεζ΄ψν. Ωστόσο, ρίχνοντας ρευστότητα το θέμα της φερεγγυότητας δεν λύνεται, για την ευρύτερη οικονομία. Οι τράπεζες μπορεί να έχουν λάβει μέχρι και 1 τρις ευρώ φθηνών δανείων από τον περασμένο Δεκέμβριο, αλλά αντί να χρησιμοποιούνται αυτά τα κεφάλαια για να την ενίσχυση των ισολογισμών τους και την χορήγηση δανείων στις εταιρείες και τους καταναλωτές, έχουν χρησιμοποιηθεί για την… εσωτερικάπαραγωγή εσόδω. Επωφελούμενες από τον δανεισμό της ΕΚΤ για να δανείζουνστη συνέχεια φτηνά για υψηλότερες αποδόσεις μέσω των κρατικών ομολόγων τηςπεριφέρειας, οι τράπεζες είχαν μπροστά τους μία πολύ δελεαστική επιλογή, για να της αντισταθούν
Το εξίσου σημαντικό είναι ότι, η ΕΚΤ μπορεί να δίνει με το ένα χέρι και αρχίζει να παίρνει με το άλλο. Τώρα φαίνεται ότι αποσύρει την στήριξη των τραπεζών και θα επιστρέψει στην στήριξητης αγοράς κρατικών ομολόγων. Από τότε που προσφέρθηκαν τα LTROs, μόνο 9 δισ. ευρώ κρατικών ομολόγων έχουν αγοραστεί από την ΕΚΤ, ενώ πριν από την παροχή των φθηνών δανείων, στο πρόγραμμα ήταν η αγορά ομολόγων ύψους 40 δισ. ευρώ.