Ενα δημοψήφισμα αμφιβόλου εγκυρότητας, με συντριπτικό πάντως αποτέλεσμα στην ουσία έχει ακυρωθεί. Για τον πολύ απλό λόγο ότι δημιούργησε πολύ περισσότερα και μεγαλύτερα προβλήματα από αυτά που υποτίθεται ότι θα έλυνε. Η Καταλονία όχι απλώς δεν πέτυχε την ανεξαρτησία της, αλλά έχασε και την αυτονομία της και εν τέλει το κύμα υπέρ της ένωσης με την Ισπανία έχει γίνει πιο μαζικό και πιο ισχυρό.

Ενα αντίστοιχο περυσινό δημοψήφισμα, αυτό της Βρετανίας για το Brexit, έχει δημιουργήσει τέτοια αναταραχή και δυνάμει κυβερνητική κρίση στην χώρα, ώστε έγινε σαφές ότι μία πρόχειρη και βιαστική επιλογή της κυβέρνησης είναι εξαιρετικά δύσκολα διαχειρίσιμη. Αρχίζουν μάλιστα να ακούγονται φωνές και αναζητήσεις υπέρ μίας αναστροφής του αποτελέσματος, ενδεχομένως με ένα νέο δημοψήφισμα ή με οποιονδήποτε άλλον τρόπο.

Υπάρχει δε και το ελληνικό δημοψήφισμα του 2015, το οποίο μοιραία κατέχει μία θέση στην Ιστορία ως η μεγαλύτερη πολιτική απάτη, με την περιφρόνηση ενός καταστροφικού μεν, συντριπτικού δε αποτελέσματος.

Το συμπέρασμα από όλα αυτά είναι ένα και απλό: η εμπειρία των δημοψηφισμάτων είναι πλέον τραυματική. Οι πολίτες ψηφίζουν για κάτι, το οποίο δεν εφαρμόζεται κι η ψήφος τους δεν έχει καμία απολύτως σημασία.

Αυτά για τις επόμενες φορές...

ΑΚ