Η αντιστροφή της ανοδικής τάσης ταυτόχρονα με την κατάρρευση των οικονομικών της Ουγγαρίας και της Ουκρανίας και το πάγωμα των διατραπεζικών συναλλαγών επιβεβαίωσε αυτήν την θέση. Επίσης η ίδια η ζωή ενισχύει την άποψη ότι παρότι τα τοξικά ομόλογα αντικαταστάθηκαν με κρατικά, το αποθηκευμένο χρήμα στους σκληρούς δίσκους των υπολογιστών δεν αποκτά καμιά ουσιαστική οντότητα και δεν επιτρέπει στις τράπεζες να κάνουν απρόσκοπτα συναλλαγές. Όμως κανείς δεν πρόκειται να κερδίσει εάν επιβεβαιωθούν ακόμα περισσότερο δυσοίωνες απόψεις. Ταυτόχρονα, ουδείς μπορεί να ισχυριστεί ότι όλοι αυτοί που εντέλλονται και καλούνται είτε από τον θεσμικό είτε από τον επιχειρηματικό ρόλο στην υφιστάμενη οικονομική ιεραρχία, είναι ικανοί να σχεδιάσουν πολιτικές που θα αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά και στο μέτρο του εφικτού τις συνέπειες της κρίσης. Γιατί μέχρι τώρα δεν τα πήγαν έστω και σχετικά καλά. Αντίθετα ούτε καν στο προνομιακό για αυτούς πεδίο των χρηματαγορών δεν έκαναν κάτι σπουδαίο.
Αντίθετα κρυμμένοι πίσω από εμμονές για την υπεράσπιση της «ελεύθερης αγοράς» και αποδεχόμενοι μεν την κρατική ενίσχυση αλλά χωρίς ταυτόχρονα να αποδέχονται τον κοινωνικό και κρατικό έλεγχο αλλά και την δική τους ευθύνη (λες και τα λάθη τα έκαναν κάποιοι άλλοι που εξαφανίσθηκαν) αρνούνται να υιοθετήσουν και να αποδεχθούν την μοναδική λύση που ακόμα δεν έχει δοκιμαστεί και είναι η ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των μικρομεσαίων στρωμάτων.
Ρωτούν πολλοί πότε θα τελειώσει η κρίση. Η απάντηση είναι απλή. Όταν όλοι αυτοί που είναι υπεύθυνοι για την δημιουργία και την εμφάνισή της αποδεχθούν να κάνουν αυτά που δεν έκαναν τόσα χρόνια. Ο πνευματικός τους κήνσορας ο Αλαν Γκρίνσπαν το δέχτηκε και ζήτησε τουλάχιστον συγνώμη αλλά οι φανατικοί του νέο-φιλελευθερισμού συνεχίζουν να αρνούνται και να αποδεχθούν το προπατορικό αμάρτημα. Πιθανόν να μην φοβούνται ακόμα τις επιπτώσεις της κρίσης γιατί δεν τις γνωρίζουν αφού πιστεύουν ότι δεν θα τους πλήξουν.
Κάτι τέτοιο πίστευαν και οι απανταχού έλληνες εφοπλιστές όταν παράγγελναν το ένα πίσω από το άλλο τα καράβια στα ναυπηγεία της Κορέας και της Κίνας. Τώρα στέκονται στην ουρά για να κλείσουν θέσεις ελλιμενισμού στον απάνεμο κόλπο της Ελευσίνας. Το πώς θα πληρωθούν τα δάνεια που δόθηκαν για την ναυπήγηση αυτών των πλοίων (περίπου 8,8 δισ. ευρώ μόνο από τις ελληνικές τράπεζες) είναι πρόβλημα που πρέπει να απασχολήσει τους τραπεζίτες.
Χρήστος Ιωάννου