Σαν επαγγελματίας των μήντια θα έπρεπε να ήμουν αναφανδόν υπέρ της ελεύθερης διενέργειας δημοσκοπήσεων και της ακόμη πιο ελεύθερης δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων τους ανά πάσα στιγμή και καθ΄ όλη την διάρκεια τα προεκλογικής εκστρατείας. Ακόμη και μισή ώρα πριν ανοίξουν οι κάλπες. Αλλωστε ανάλογος είναι και ο ρόλος των λεγόμενων exit polls. Σαν πολίτης όμως, πιστεύω ακράδαντα ότι η δημοσιοποίηση αποτελεσμάτων δημοσκοπήσεων θα έπρεπε να απαγορεύεται τουλάχιστον στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου. Παραβιάζουν την αρχή της μυστικότητας της ψήφου στο σύνολό της και επηρεάζουν την βούληση των ψηφοφόρων. Όταν μάλιστα οι δημοσκόποι περιφέρονται από κανάλι σε κανάλι και από ραδιόφωνο σε ραδιόφωνο για να εξηγήσουν ως πολιτικοί επιστήμονες-πυθίες την συμπεριφορά και την διάθεση των πολιτών, η κατάσταση φτάνει στα όρια της χειραγώγησης.
Δεν ισχυρίζομαι ότι οι δημοσκοπήσεις που βγήκαν στη δημοσιότητα ήταν «στημένες», ούτε ότι τα μήντια που τις παραγγέλλουν ή οι δημοσιογράφοι που τις παρουσιάζουν βρίσκονται σε διατεταγμένη υπηρεσία, ακόμη και όταν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις. Και τέτοιες υπάρχουν για τουλάχιστον ένα δημοσκόπο που πήρε σβάρνα τα κανάλια και τα ραδιόφωνα σήμερα για να προωθήσει την άποψη -και βέβαια για να την εμπεδώσει- ότι το αποτέλεσμα των εκλογών είναι πλέον «κλεισμένο». Βλέπετε,η Αθήνα παραμένει ένα μεγάλο και όσοι κατά κάποιο τρόπο συμμετέχουμε είτε ως παίκτες, είτε ως παρατηρητές, ξέρουμε τα παιχνίδια και τις διασυνδέσεις στον πολιτικό στίβο... Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις η πρεμούρα της διενέργειας σφυγμομετρήσεων και των σχετικών ανακοινώσεων των ευρημάτων τους εντάσσεται στην προσπάθεια κάποιων επαγγελματιών να βγάλουν χρήματα εκμεταλλευόμενοι τη ζήτηση που δημιουργεί ο ανταγωνισμός των μήντια και των δημοσιογράφων. Αυτόν τον ανταγωνισμό εκμεταλλεύονται και τα κόμματα που βλέπουν όφελος στη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων γιατί τους βολεύουν την συγκεκριμένη στιγμή.
Η μεθοδολογία και η διενέργεια σφυγμομετρήσεων αποτελούν μέρος της επικοινωνιολογίας, μίας επιστήμης -με εισαγωγικά ή όχι- που αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου και αμέσως μετά. Τότε έγιναν τα μεγάλα άλματα προκειμένου να ενισχυθεί η προπαγάνδα, η οποία ήταν μέρος της πολεμικής προσπάθειας και βρήκαν αργότερα έδαφος εφαρμογής στον ψυχρό πόλεμο, αλλά και στην ανάπτυξη της διαφήμισης, της προώθησης προϊόντων και του επηρεασμού των καταναλωτών, αφού προηγουμένως διαπιστωνόταν η διάθεση ή η βούλησή τους. Το επόμενο στάδιο ήταν βέβαια η εφαρμογή αυτού του μείγματος μαζικής ψυχολογίας, στατιστικής, επικοινωνίας και πολιτικής ανάλυσης στις πολιτικοκομματικές αναμετρήσεις. Περί αυτού πρόκειται σε αδρές γραμμές και φυσικά τώρα διανθίζεται με διάφορα περί δικαιώματος των πολιτών να γνωρίζουν, περί του δικαιώματος στην πληροφόρηση καιπερί της ανάγκης να αντιμετωπισθούν οι διάφορες φήμες που κυκλοφορούν ως τις εκλογές.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, αν μπορούμε να δεχθούμε τη διενέργεια σφυγμομετρήσεων κατά τη διάρκεια της θητείας μίας κυβέρνησης για να διαπιστώνεται η στάση της κοινής γνώμης και να γίνονται κάποιες προσαρμογές από τις κυβερνήσεις και τα πολιτικά κόμματα, είναι εξαιρετικά αμφισβητήσιμο κατά πόσον θα έπρεπε να επιτρέπεται η δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτωντους στις επίσημες προεκλογικές περιόδους. Ακριβώς για να είναι ανεπηρέαστος -πέρα φυσικά από το πολιτικό γίγνεσθαι και τις προσπάθειες των αρχηγών και των κομμάτωννα τον πείσουν- ο κυρίαρχος λαός κατά την έκφραση της κρίσης του. Η πλάκα είναι ότι και οι δημοσκόποι σπεύδουν να τονίσουν κάθε φορά ότι αυτοί δεν κάνουν τίποτα άλλο παρά να παρουσιάσουν την βούληση του κυρίαρχου λαού τη στιγμή που γίνεται η δημοσκόπηση και όχι την απόφασή του την μέρα των εκλογών. Αλλά εμένα τον πολίτη, τι με νοιάζει τι σκέπτεται ο λαός στις 21 Αυγούστου; Εμένα με νοιάζει τι θα αποφασίσει στις 16 Σεπτεμβρίου. Η όχι κε Μαύρε;
Αγγελος Στάγκος