Και αλλού οι πολιτικοί, τα κόμματα, οι κυβερνήσεις λαμβάνουν υπ΄ όψιν τις δημοσκοπήσεις και ανάλογα με τα ευρήματα προσπαθούν να προσαρμόσουν την επικοινωνιακή τους πολιτική κυρίως, αλλά έχουν και όρια. Εδώ, με πρώτη την κυβέρνηση που από τον καιρό που η Νέα Δημοκρατία στην αντιπολίτευση βάδιζε στον δρόμο που χάραζαν οι δημοσκόποι, η κατάσταση έχει πάει στην υπερβολή, όπως συνήθως άλλωστε στη χώρα μας. Δυστυχώς στον ίδιο δρόμο δείχνει να βαδίζει και το ΠΑΣΟΚ και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται. Εχουμε καθημερινά σχεδόν δημοσκοπήσεις που γίνονται με διάφορες μεθόδους, με κάλπη, τηλεφωνικές, ακόμη και με τα ποσοστά των δύο κομμάτων στην πρόθεση ψήφου να βγαίνουν "κατ΄ εκτίμηση" -με αναγωγές επί αναγωγών, δηλαδή-, πολύ συχνά για να βοηθήσουν το ένα ή το άλλο κόμμα. Τις παραγγέλλουν η κυβέρνηση, τα κόμματα, εφημερίδες, τηλεοπτικοί σταθμοί και μερικοί ακόμη φορείς ή παράγοντες που παίζουν στο παιχνίδι. Και οι δημοσκόποι, ως επαγγελματίες -καλοί και σωστοί οι περισσότεροι από πλευράς επιστημονικής- ανταποκρίνονται. ΄Εχουμε λοιπόν τη μία ημέρα να προηγείται αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση με 1% και να πανηγυρίζει. Το βλέπει ο κ. Παπανδρέου και προσαρμόζει την αντιπολιτευτική του τακτική, είτε υψώνοντας τους τόνους είτε βάζοντας στο στόχαστρο τον κ. Καραμανλή προσωπικά είτε παρασυρόμενος σε κάποιες λαϊκίστικες θέσεις είτε και τα τρία μαζί. Την επομένη μία άλλη δημοσκόπηση βρίσκει ότι η ψαλίδα κλείνει ή και περνάει ελαφρά το ΠΑΣΟΚ και πέφτει πανικός στην κυβέρνηση. Αρχίζουν οι υποσχέσεις για παροχές και ελαφρύνσεις, με ελαφρά πηδηματάκια κάνει πίσω στα εργασιακά, δημιουργεί σύγχυση με τις "μεταρρυθμίσεις", υψώνει τους τόνους κατά του κ. Παπανδρέου, ξαναθυμάται την αντιπολίτευση κατά των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και μένει με το ένα πόδι στον αέρα σχετικά με την πορεία που θα ακολουθήσει. Αυτό όμως γίνεται καθημερινά και παρατηρούμε το φαινόμενο τώρα, η μία δημοσκόπηση να διορθώνει ελαφρά την άλλη, προσφέροντας ανάσες ανακούφισης, πότε στην κυβέρνηση και πότε στο ΠΑΣΟΚ. Ομηροι των δημοσκόπων λοιπόν και οι δύο και βρισκόμαστε μόλις στο μέσον της θητείας της κυβέρνησης. Οσο πλησιάζουμε όμως στις βουλευτικές εκλογές και με δεδομένο ότι σε μερικούς μήνες θα έχουμε δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές, η ομηρία αυτή θα γίνεται πιο ασφυκτική. ΄Όχι γιατί το επιδιώκουν οι δημοσκόποι, αλλά γιατί με την ανασφάλειά τους και με την λογική με την οποίαν αντιλαμβάνονται την πολιτική, θα προσφέρουν τους εαυτούς τους ως ομήρους τα κόμματα και οι πολιτικοί. Το αποτέλεσμα θα είναι να χάνουν ουσιαστικά την αξιοπιστία τους απέναντι στους πολίτες τα δύο μεγάλα κόμματα, χωρίς όμως να κινδυνεύει και πολύ ο δικομματισμός, ευτυχώς πιθανότατα με την πολιτική κουλτούρα που έχουμε. Ενώ το μόνο ουσιαστικό που πρέπει να παρακολουθούμε είναι αν οι απώλειες που υφίσταται η κυβέρνηση ξεπεράσουν κάποια στιγμή το κρίσιμο σημείο από το οποίο δεν θα υπάρχει επιστροφή. Φυσικά, μπορεί και να μην φτάσει ποτέ σ΄ αυτό το σημείο. Πάντως σήμερα, ακόμη προηγείται. Αγγελος Στάγκος