Τι εννοώ; Τα δελτία ειδήσεων αλλά και οι άλλες εκπομπές απο τα πρωινάδικα μέχρι τα πολιτικά talk show ασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά με το τι συμβαίνει στην τηλεόραση. Οι ειδήσεις μιλάνε για τηλεοπτικά πρόσωπα και για εκδοτικές διαμάχες, οι πρωινές και οι απογευματινές εκπομπές μιλάνε για τα ίδια πρόσωπα αλλά και για τις κόντρες μεταξύ καλλιτεχνών, παρουσιαστών και μαιντανών που όμως και αυτές γίνονται στα τηλεοπτικά παράθυρα, οι δημοσιογράφοι αναλύουν στις εκπομπές τους τις εκπομπές άλλων και οι πιο πετυχημένες εκπομπές, δηλαδή αυτές που έχουν τη μεγαλύτερη ακροαματικότητα δείχνουν αποσπάσματα απο άλλες εκπομπές. Ουσιαστικά μάλιστα, αυτές οι πετυχημένες εκπομπές αποτελούνται σχεδόν εξολοκλήρου απο αποσπάσματα άλλων εκπομπών και ο ρόλος του παρουσιαστή, είτε αυτός είναι ο Λαζόπουλος, είτε ο Φώτης και η Μαρία, είτε ο Θέμος ή ακόμη και ορισμένοι δημοσιογράφοι είναι να κάνει «χαριτωμένα», και εύληπτα σχόλια με σκοπό πάντα την απαξίωση των προσώπων που πρωταγωνιστούν στα αποσπάσματα αυτών των άλλων εκπομπών. Αυτά που πραγματικά συμβαίνουν εκτός τηλεοπτικής οθόνης, ποτέ δεν αναλύονται και σπανίωςπαρουσιάζονται και πάντα βέβαια σε ελάχιστο χρόνο μερικών δευτερολέπτων. Με λίγα λόγια, είδηση για την τηλεόραση είναι ότι συμβαίνει στην τηλεόραση. ’ρα ειδήσεις απο την τηλεόραση δεν μαθαίνουμε.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι οτι έχουν ανατραπεί βασικές δημοσιογραφικές αρχές. Δεν μιλάω για τα εξόφθαλμα και τα χιλιοειπωμένα (περί μαγνητοφωνήσεων, κρυφών καμερών κλπ τα οποία είναι και ποινικά αδικήματα αλλά τα έχουμε συνηθίσει τόσο πολύ που δεν ιδρώνει το αφτί κανενός) αλλά για κάτι που όλοι οι δημοσιογράφοι τείνουμε να ξεχνάμε. Οτι άλλο είναι η είδηση και άλλο το σχόλιο. Οι εφημερίδες βεβαίως τηρούν πολύ περισσότερο αυτή την αρχή και τα σχόλια βρίσκονται χωριστά σε ειδικές στήλες ή ακόμη και σε άλλες σελίδες απο τις ειδήσεις. Στην τηλεόραση όμως το σχόλιο μονοπωλεί τα δελτία ειδήσεων και τις εκπομπές, προηγείται της όποιας στοιχειώδους ειδησεογραφίας και πολλές φορές η εκπομπή ξεκινά κατευθείαν με σχόλιο χωρίς καν να αναφέρεται η είδηση. Έτσι επιβεβαιώνεται και πάλι οτι ειδήσεις δεν μαθαίνουμε απο την τηλεόραση και ακόμη χειρότερα, δεν είμαστε καν ελεύθεροι να διαμορφώσουμε γνώμη μόνοι μας διότι μας την προσφέρουν έτοιμη και μασημένη απο το κανάλι. Ο κόσμος λοιπόν εκτός του οτι δεν μαθαίνει τι συμβαίνει στην πραγματικότητα τελικά αποκτά και έτοιμη άποψη για όλα.
Αυτό που έχουμε πετύχει δηλαδή σήμερα στην ελληνική δημοσιογραφία είναι η τέλεια προπαγάνδα. Να αποκοιμάται ο κόσμος και να πιστεύει αυτά που βλέπει και ακούει στο γυαλί όπως ακριβώς του τα λένε οι σχολιαστές.
Και καθώς τα τηλεοπτικά κανάλια είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις με μεγάλο λειτουργικό κόστος και ο ανταγωνισμός είναι έντονος, οι τηλεοπτικές ειδήσεις θα ακολουθούν την πορεία των διαφημιστικών εσόδων. Όσο ο κόσμος θέλει να βλέπει ανοησίες και οι διαφημιστές τις χρηματοδοτούν, τόσο τα κανάλια θα δείχνουν ανοησίες και ο κόσμος θα αποβλακώνεται.
Σπεύδω επίσης να απαντήσω στο γνωστό σχόλιο οτι τα ίδια συμβαίνουν παντού, οτι δεν συμβαίνουν τα ίδια. Σε όλες τις ευρωπαικές χώρες η είδηση είναι είδηση και το σχόλιο είναι σχόλιο, οι δημοσιογράφοι είναι δημοσιογράφοι και οι ηθοποιοί είναι ηθοποιοί, οι δημοσιογράφοι στο εξωτερικό δεν κάνουν χιούμορ και σάτιρα και οι ηθοποιοί δεν κάνουν δημοσιογραφία. Βεβαίως στις άλλες χώρες και οι πολιτικοί κάνουν πολιτική και οχι μπίζνες με αποτέλεσμα οι δημοκρατίες τους να λειτουργούν κανονικά, οι θεσμοί να είναι ισχυροί και οι πολίτες ενημερωμένοι.
Περιττό να εξηγήσω γιατί θεωρώ επικίνδυνη αυτή την κατάσταση. Αυτό που μπορώ να πώ όμως είναι οτι εξαιτίας αυτής της κατάστασης η πραγματικότητα μας θα χειροτερεύει διαρκώς. Η αίσθηση του σύγχρονου έλληνα για την πραγματικότητα είναι παραμορφωμένη και όσο αυτό συνεχίζεται η δυνατότητα του να μάθει, να κρίνει, να δράσει και να εξελιχθεί θα μειώνεται.
Γρηγόρης Νικολόπουλος