Η ομιλία του απερχόμνενου αμερικανού προέδρου, ήταν ίσως κάτι λιγότερο από ό,τι οι περισσότεροι εισέπραξαν συνεπαρμένοι από το χάρισμά του και αν ήταν ιστορική, αυτό οφείλεται σε άλλους λόγους από εκείνους που πολλοί νομίζουν. 

Προφανώς και ήταν μία πολιτική παρακαταθήκη στο κλείσιμο μίας οκτοετούς Προεδρίας από έναν πολιτικό μεγάλου βεληνεκούς, ο οποίος ξεπέρασε τις ιστορικές του προδιαγραφές, που ήταν δεδομένες: ο Μπαράκ Ομπάμα δεν ήταν απλώς ο πρώτος μαύρος Πρόεδρος των ΗΠΑ. Είναι ο άνθρωπος που θα μπορούσε να έχει αλλέξει τον κόσμο προς το καλύτερο και που πάντως προσπάθησε όσο κανείς άλλος από τους προκατόχους του. 

Η ομιλια του στην Αθήνα, η οποία είχε σχεδιαστεί και προετοιμαστεί ως κλείσιμο μίας εντυπωσιακής πολιτικής πορείας, δεν ήταν περισσότερο ιστορική από αυτήν που εκφώνησε στην Αβάνα τον προηγούμενο Μάρτιο. Ήταν όμως περισσότερο πολιτική. Και ήταν μία ομιλία με σπάνιο για την εποχή ιδεολογικό περιεχόμενο, ειδικώς δε αν αναλογιστεί κάποιος ότι στις ΗΠΑ οι πολιτικοί ούτε ενεργούν, ούτε μιλούν επικαλούμενοι ιδεολογίες…

Τα περισσότερα από όσα είπε ο Μπαράκ Ομπάμα στις 16 Νοεμβρίου 2016 στην Αθήνα θα μπορούσαν να είναι ένα μανιφέστο της μεταμοντέρνας σοσιαλδημοκρατίας ή αν όχι αυτής, του αναγκαίου πολιτικού μετασχηματισμού που επιβάλλει η εποχή, με νέες οριοθετήσεις και νέες επιδιώξεις για την αποτροπή ακροτήτων σε κοινωνικό οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. 

«Να στείλουμε το μήνυμα ότι οι κυβερνήσεις είναι για να ικανοποιούν τους πολίτες, όχι το αντίστροφο», ήταν μία από τις επισημάνσεις του, η οποία συμπληρώθηκε με την φράση: «Η πιο σημαντική ιδιότητα είναι αυτή του πολίτη, οχι το αξίωμα του προέδρου ή του πρωθυπουργού».

«Ολα σχετίζονται με τις εξελίξεις σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Είδαμε όμως σε πολλές χώρες μια ασυνέχεια. Η παγκοσμιοποίηση ενισχύει τις ανισότητες. Οι παγκόσμιες ελιτ ζουν σε διαφορετικό κόσμο, δεν πληρώνουν φόρους και χειραγωγούν τους ανθρώπους. Αυτοί συλλέγουν μεγάλο πλούτο ενώ η μεσαία τάξη παλεύει καθημερινά», είπε ο κ. Ομπάμα και συνέχισε: «Όταν η παγκόσμια ελίτ ζει με άλλους κανόνες δημιουργείται ένα αίσθημα αδικίας. Αυτή η ανισότητα είναι από τις μεγαλύτερες προκλήσεις. Κάποτε γίνονταν ανεκτές, όχι όμως σήμερα που οι άνθρωποι μπορούν να έχουν μια αίσθηση του πως ζουν οι άλλοι σε άλλα μέρη του πλανήτη. Όλοι έχουν ένα κινητό και μπορούν να δουν τι συμβαίνει στον κόσμο. Ακόμα και το πιο φτωχό παιδί μπορεί να έχει μια αίσθηση για το πως ζουν οι άλλοι. Η ανισότητα είναι ένα από τα κύρια πεδία παρέμβασης της πολιτικής μας. Θέλουμε οι άνθρωποι να ανταμείβονται για τα επιτεύγματά τους».

Η πολιτική  παρακαταθήκη που ο κ. Ομπάμα είχε σχεδιάσει να παρουσιάσει στην Ελλάδα, για προφανείς και χιλιοειπωμένους λόγους, συνεχίστηκε με μία διασύνδεση των πραγματικών εξελίξεων που όλοι βιώνουν καθημερινα και λίγοι έχουν αναλύσει πολιτικά: «Σε προηγμένες οικονομίες υπάρχουν εποχές όπου ακούγονται αρνητικά σχόλια για τις τεχνολογίες. Οι άνθρωποι αισθάνονται ότι χάνουν τον έλεγχο της ζωής τους. Το είδαμε και με το Brexit. Όμως έχοντας κατά νου την τεχνολογία, δεν είναι δυνατόν να αποκοπούμε ο ένας από τον αλλο. Δεν μπορούμε να κοιτάμε προς τα πίσω, πρέπει να κοιτάμε στο μέλλον».

«Το μονοπάτι της παγκοσμιοποίησης απαιτεί διορθώσεις. Ο αρνητικός αντίκτυπος και οι επιπτώσεις να αφορούν ολοένα και λιγότερους. Ξέρουμε το μονοπάτι και πρέπει να προχωρήσουμε χωρίς αποκλεισμούς. Πρέπει όμως να έχουμε την θέληση να το πράξουμε», είπε ο κ. Ομπάμα.

Υπό αυτό το πρίσμα, οι προτεραιότητες περιγράφηκαν ως εξής: 

• Περισσότερη επένδυση στην εκπαίδευση των νέων ανθρώπων.
• Ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας.
• Ενίσχυση μέτρων κοινωικής προστασίας ώστε το δίχτυ ασφαλείας να υπάρχει για όλους τους ανθρώπους και να μπορούν όλοι να ξαναβρούν θέσεις εργασίας. 
• Διασφάλιση μίας σχέσης συνεννόησης με τα συνδικάτα, ώστε να υπάρχει συναίνεση των εργαζομένων. «Ακόμη κι αν υπάρχει ελεύθερο εμπόριο, οι άνθρωποι πρέπει να βλέπουν τα πλεονεκτήματα για τις δικές τους ζωές όχι μόνο για τις μεγάλες πολυεθνικές», ήταν μία χαρακτηρσιτική φράση.

Ο απολογισμός της θητείας του δε, έμοιαζε με προγραμματικές δηλώσεις μίας σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης, που σήμερα δεν υπάρχει στην Ευρώπη. «Ζητήσαμε από τους πιο πλούσιους να πληρώσουν περισσότερους φόρους. Δεν θέλαμε κάτι τέτοιο να πλήξει την Wall Street. Είχαμε πέρυσι την μεγαλύτερη αύξηση μισθών. Μειώσαμε το χάσμα αποδοχών μεταξύ ανδρών και γυναικών. Η υγεία είναι ένα δικαίωμα για όλους. Διπλασιάσαμε την φιλική προς το περιβάλλον παραγωγή»… 

Υπό αυτό το πρίσμα, το να λέει ένας αμερικανός πρόεδρος ότι «η ΕΕ είναι από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα στην ανθρώπινη ιστορία», έχει την ιδιαίτερη σημασία του, ειδικώς όταν κάτι τέτοιο ολοένα και λιγέτεροι το αναγνωρίζουν σήμερα στην Ευρώπη. 

Και συνεπώς, η προσέγγισή του αξίζει να μεταδώσει την ψυχραιμία και να εμπεδωθεί, σε μία περίοδο ανατροπών και στροφής σε ακραίες θέσεις και πολιτικές: «Ο κόσμος μας διέρχεται μια περίοδο αλλαγής. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον (…) Η πρόοδος δεν είναι κάτι που το εγγυάται κανείς, κερδίζεται από κάθε γενιά».