Τα καμπανάκια κινδύνου που ακούγονται στο ΠΑΣΟΚ ήταν σε αρκετό βαθμό αναμενόμενα, κυρίως για όμως για τα δεύτερες εκλογές. Η γενική εκτίμηση ήταν ότι το ΠΑΣΟΚ θα τα καταφέρει αρκετά καλά στις πρώτες με το σύστημα της απλής αναλογικής και θα χάσει ποσοστά και έδρες στις δεύτερες. Σε εκείνες δηλαδή που θα κριθεί η αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας (σύμφωνα με τις σημερινές προβλέψεις γιατί πολλά μπορούν να συμβούν ως τότε με δεδομένη τη ρευστότητα που επικρατεί διεθνώς επηρεάζοντας βάναυσα τις ευρωπαϊκές οικονομίες και την ελληνική), η εξουσία γενικότερα, με σύστημα ενισχυμένης αναλογικής. Αποκλείεται να μην έχουν καταλάβει στο ΠΑΣΟΚ ότι το κόμμα θα χάσει ποσοστά και έδρες μεταξύ πρώτων και δεύτερων εκλογών, άρα ακόμη και αν κληθεί εκ των πραγμάτων να συνεργαστεί με το πρώτο κόμμα (με τη Ν.Δ. κατά πάσα πιθανότητα) για να αποφύγει ακυβερνησία και τρίτες εκλογές η χώρα, θα το διαπραγματευτεί από πιο αδύναμη θέση. Γι’ αυτό ο Ν. Ανδρουλάκης τονίζει ότι τα θέματα της συνεργασίας πρέπει να λυθούν στις πρώτες εκλογές, εφόσον αυτό είναι εφικτό και να μην επιχειρήσει ο Κυρ. Μητσοτάκης να αποκτήσει αυτοδυναμία προχωρώντας στις δεύτερες, οπότε θα αποφευχθεί και το επικίνδυνο διάστημα μεταξύ των δύο, που η χώρα δεν θα έχει κυβέρνηση.
Αρχηγικό προφίλ
Βάζοντας στην άκρη το ερώτημα κατά πόσον ο Ν. Ανδρουλάκης έχει τα φόντα για να κάνει «γκελ» στους ψηφοφόρους ως προσωπικότητα, εκείνο που δεν είχε εκτιμηθεί με ακρίβεια ήταν το «χάντικαπ» της απουσίας του από τη Βουλή, όταν γίνονται συζητήσεις σε επίπεδο αρχηγών. Ασχέτως αν οι συζητήσεις αυτές είναι πάντα απαραίτητες ή όχι, ασχέτως αν είναι ουσιαστικές ή δίνουν την ευκαιρία για προσωπικούς διαξιφισμούς, επιθετικές ρητορικές και εξυπνακισμούς, το βέβαιο είναι ότι α) ενισχύουν την πόλωση που την θέλουν τόσο ο Αλ. Τσίπρας, όσο και ο Κυρ. Μητσοτάκης, β) η απουσία του Ν. Ανδρουλάκη αφήνει ελεύθερο το πεδίο στους δύο προηγούμενους να αλωνίζουν, να τραβούν τα φώτα της δημοσιότητας και το όποιο ενδιαφέρον επάνω τους, γ) να ενισχύουν την εντύπωση ότι οι μονομάχοι είναι δύο. Είναι φανερό λοιπόν ότι ο Ν. Ανδρουλάκης πρέπει να ενισχύσει οπωσδήποτε και άμεσα το αρχηγικό του προφίλ.
Ένας τρόπος (δεν μιλάμε για πανάκεια…) είναι να μειώσει τις συνέπειες του χάντικαπ της απουσίας του από τη Βουλή. Να δίδει δηλαδή την εντύπωση ότι είναι παρών και συμμετέχει και αυτό ίσως το καταφέρει κάνοντας δηλώσεις και κριτική μέσα από τα γραφεία του ΠΑΣΟΚ στη Βουλή, αμέσως μετά τις ομιλίες Μητσοτάκη και Τσίπρα στην αίθουσα των συνεδριάσεων. Δηλώσεις, όχι συνέντευξη τύπου, προς τους δημοσιογράφους και τα μήντια που καλύπτουν τις συνεδριάσεις, ώστε να τον περιλαμβάνουν τα γραπτά και τηλεοπτικά ρεπορτάζ. Για να πείσει ότι οι «μονομάχοι» δεν είναι δύο, αλλά τρεις!
Κατά τα άλλα, είναι πολλοί οι «καλοθελητές» που απαιτούν από τον Ν. Ανδρουλάκη να δηλώσει από τώρα με ποιον θα συνεργαστεί και με ποιόν όχι, αν και όταν προκύψει τέτοια ανάγκη. Με λίγα λόγια του ζητούν να αυτοχειριαστεί, για να πούμε τίποτα χυδαιότερο. Σωστά λοιπόν δεν το κάνει, από την άλλη πλευρά όμως καλόν θα είναι οι Πασόκοι να έχουν αντίληψη ποια είναι η βάση τους και τι μπορούν να περιμένουν από τους ψηφοφόρους των όμορων κομμάτων, ώστε να καθορίζουν συνεχώς τη γραμμή και τη στάση τους. Με δεδομένο ότι η θέση του δικού τους κόμματος στο πολιτικό φάσμα είναι ευάλωτη, ευαίσθητη και απαιτεί μεγάλη εγρήγορση και ευελιξία, ιδιαίτερα στους καιρούς που ζούμε. Πιο συγκεκριμένα, δεν μπορούν να αγνοούν το γεγονός ότι ένα ποσοστό των ψηφοφόρων τους, περί το 65 – 75% ανάλογα με την περίπτωση, συμβαδίζει με τις απόψεις των ψηφοφόρων της κυβέρνησης, όπως δείχνουν όλες σχεδόν οι δημοσκοπήσεις, ή ότι η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του Σύριζα σήμερα προέρχεται από τη δεξαμενή των λεγόμενων «ψεκασμένων». Άρα πρέπει να προσέχουν πως θα πορεύονται…
Τούτων λεχθέντων, η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ είναι υποχρεωμένη να συνεχίσει την αντιπολιτευτική τακτική της κριτικής που θα συνοδεύεται από στοχευμένες και εποικοδομητικές προτάσεις, που θα τις διαλαλεί ειδικά αν και όταν υιοθετούνται από την κυβέρνηση, ή θα το καταγγέλλει επαρκώς αν απορρίπτονται με επιχειρηματολογία που δεν στέκει. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να βρει τρόπους που θα βάλουν τον Ανδρουλάκη στη θέση του Τσίπρα ως κύριο αντίπαλο του Μητσοτάκη. Δεν είναι εύκολο αυτό γιατί κάτι τέτοιο μόνο σταδιακά μπορεί να γίνει και πάντως όχι με βρισιές και αρλουμπολογίες, αφού πρέπει και να διαφέρει η προσπάθεια από τις μεθόδους Τσίπρα – Σύριζα. Τέλος, το ΠΑΣΟΚ πρέπει να επιλέξει δύο τρία θέματα που αφορούν καθημερινότητα, μεγάλες κατηγορίες πολιτών και ορατή βελτίωση της χώρας και να επιμένει σε αυτά. Δική του υπόθεση ποια θα επιλέξει, για παράδειγμα όμως ένα θα μπορούσε να είναι η εξασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης για τους υπαλλήλους διάφορων φορέων και υπηρεσιών που στέλλονται να υπηρετήσουν σε επαρχίες και νησιά. Κάτι τέτοιο θα είχε απήχηση σε όλο τον κόσμο της δημοσιοϋπαλληλίας. Ένα άλλο παράδειγμα θα ήταν ακόμη η επιμονή στην απαίτηση να αξιοποιηθεί πλήρως η Μακρόνησος για την δημιουργία πολύ μεγάλου αιολικού πάρκου που θα έδινε μεγάλη ανάσα με χαμηλό κόστος στην ηλεκτροδότηση της Αττικής.
Λέμε τώρα… Το απόλυτα βέβαιο πάντως είναι ότι ο Ανδρουλάκης χρειάζεται άμεση ενίσχυση του αρχηγικού του προφίλ. Καλά τα προγράμματα και οι θεωρίες, οι ψηφοφόροι όμως ψηφίζουν πρόσωπα και αρχηγούς (ο Τσίπρας είναι ένα παράδειγμα, καλό ή κακό, όπως το πάρει κανείς… Που πάντως χωρίς αυτόν δεν υπάρχει και Σύριζα). Αλλιώς το ΠΑΣΟΚ θα βλέπει τα ποσοστά του να κατηφορίζουν (ελπίζοντας να μη κατρακυλούν) όσο πλησιάζουμε στις εκλογές.
