- Πρώτα, στο εσωτερικό της χώρας με μία ακόμα ανέξοδη ανθελληνική φιέστα, που αυτή την φορά είχε όλα τα χαρακτηριστικά μίας μεγάλης παράστασης (μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί). Προφανής ο στόχος. Να μαζικοποιηθεί ακόμα περισσότερο το ισλαμό-εθνικιστικό ακροατήριο.
- Στην συνέχεια, τα συνηθισμένα. Η επιδείξη στρατιωτικής ναυτικής δύναμης για την προστασία ερευνητικών (γεωτρήσεων) ναυτικών αποστολών σε θαλάσσεις περιοχές που διεκδικούνται απο την Τουρκία. Η γνωστή επιχείρηση δημιουργίας τετελεσμένων εις βάρος της χώρας μας, για το γνωστό πρόβλημα της οριοθέτησης (σύμφωνα με την Τουρκική λογική) των θαλασσίων συνόρων Ελλάδας-Τουρκίας.
- Οι περισσότεροι αναλυτές φοβήθηκαν ότι αυτή η κρίση θα ξέφευγε από τα συνήθη όρια, γιατί στην παρούσα συγκυρία οι τουρκικές διεκδικήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο δεν περιορίζονται πλέον σε πολιτικές τακτικές αλλα χρησιμοποιούν ολοένα και περισσότερο την στρατιωτική ισχύ (Συρία, Λιβύη). Εξ άλλου η δυναμική της επικοινωνιακής φιέστας που "στήθηκε" αυτή την φορά για να προετοιμάσει την Τουρκική κοινή γνώμη για κάποια απρόσμενη εξέλιξη (θερμό επεισόδιο), ήταν πάρα πολύ μεγάλη. Δεν θα έχει πολλές φορές την ευκαιρία ο T. Erdogan και η ηγεσία των ισλαμό-εθνικιστών για μία τόσο μεγάλη και σοβαρή επίδειξη ισλαμικού και εθνικιστικού μεγαλείου. Μία και μοναδικη Αγία Σοφία υπάρχει και μόνο μία φορά μπορεί να μετατραπεί από μουσείο σε τζαμί.
Στο αμέσως προηγούμενο άρθρο μας με τίτλο "Ο Πούτιν,ο Ερντογάν και ο ...Αλέφαντος" που δημοσιεύθηκε 14 Ιουλίου, δηλαδή πριν την έναρξη της κρίσης, διαφοροποιηθήκαμε από την περιρρέουσα φοβική ατμόσφαιρα. Παρ' ότι διαφωνούμε με εθνικιστικά κηρύγματα που θεωρούν τους Τούρκους εκ προοιμίου ανίκανους (κοινώς μπουνταλάδες), θεωρήσαμε ότι στην παρούσα συγκυρία και βάσει του συσχετισμού δυνάμεων που έχει δημιουργηθεί στην περιοχή της νότιο-ανατολικής Μεσογείου, οι Τουρκικές προσπάθειες ήταν καταδικασμένες εκ των προτέρων σε αποτυχία. Για εμάς το σύνθημα "καλώς τα παιδιά τα 3-0" ήταν η προδιαγραμμένη τύχη της τουρκικής στρατιωτικής επέμβασης στην Λιβύη και κατ' επέκταση στην νότιο-ανατολική Μεσόγειο. Δεν φοβηθήκαμε ούτε μία στιγμή για την εξέλιξη της επικείμενης Ελληνο-τουρκικής κρίσης γι' αυτό και την διακωμωδήσαμε έγκαιρα και επιτυχημένα (όπως απέδειξε η ροή των γεγονότων) με αυτό το γλαφυρό τρόπο.
Ποιά ήταν όμως τα δεδομένα που μας οδήγησαν σε αυτό ρηξικέλευθο συμπέρασμα. Ας θυμηθούμε δύο γεγονότα.
- Την πρόσφατη μεταναστευτική κρίση. Τα γεγονότα διαδραματίσθηκαν στο τέλος του προηγούμενου χειμώνα και κατά την διάρκεια της έκρηξης του πρώτου κύματος της πανδημίας και ίσως γι' αυτό δεν αξιολογήθηκαν. Η Τουρκική ισλαμό-εθνικιστική ηγεσία προώθησε εκείνη την χρονική περίοδο μεγάλους αριθμούς μεταναστατών στην παραμεθόριο γραμμή του Έβρου. Προφανής στόχος να εισέλθουν αυτοί οι δυστυχισμένοι άνθρωποι παράνομα στην χώρα μας. Η Ελληνική πολιτεία υπερασπίζει τα σύνορα και την νομιμότητα οργανωμένα και αποφασιστικά. Αρχίζουν πολύημερες και σοβαρές συγκρούσεις. Η ένταση στις Ελληνό-τουρκικές σχέσεις που αντικειμενικά υπάρχει λόγω αυτών των γεγονότων, τροφοδοτείται και επαυξάνεται και από τις συνεχείς εμπρηστικές δηλώσεις τούρκων αξιωματούχων. Όμως τα σύνορα αντέχουν και στο τέλος η τουρκική ισλαμό-εθνικιστική ηγεσία αποσύρει τους δυστυχισμένους μετανάστες απο την παραμεθόριο.
- Τον πρόσφατο βομβαρδισμό της αεροπορικής βάσης Al-Watiya στην Λιβύη. Η αεροπορικη βαση Al-Watiya βρίσκεται περίπου 150 χλμ. νοτιοδυτικά της Τρίπολης, κοντά στα σύνορα της χώρας με την Τυνησία. Στην βάση είχαν εγκατασταθεί Τουρκικές αεροπορικές δυνάμεις (F-16, Drones τύπων Bayraktar και Anka), καθώς και αντιεροπορικά συστήματα Hawk MIM-23. Το Σάββατο το βράδυ της 27ης Ιουνίου η βάση Al-Watiya βομβαρδίζεται απο αγνώστου εθνικότητας αεροσκάφη και καταστρέφεται ολοσχερώς. Έως σήμερα καμία χώρα δεν έχει αναλάβει την ευθύνη της επίθεσης, ενώ η συνήθως λαλίστατη τουρκική προπαγάνδα έχει "ξεχάσει" το γεγονός. Ένα αυτονόητο συμπέρασμα. Η τουρκική αντιεροπορική άμυνα βρέθηκε παντελώς απροετοίμαστη γιατί τα τουρκικά ραντάρ δεν "ειδαν" έγκαιρα τα εχθρικά πολεμικά αεροσκάφη. Όμως τα προηγμένα ΝΑΤΟ-ικα και τα Ρωσικά ραντάρ σίγουρα είδαν τα πολεμικά αεροσκάφη που κατευθύνονταν για να βομβαρδίσουν την Al-Watiya. Ούτε οι Ρώσοι αλλά ούτε οι ΝΑΤΟ-ικοι (η Τουρκία είναι χώρα μέλος του ΝΑΤΟ) δεν ειδοποίησαν έγκαιρα τους Τούρκους. Για την οικονομία του κειμένου να δεχθούμε ότι οι Ρώσοι δεν είχαν κανένα λόγο να ενημερώσουν τους Τούρκους για την επικείμενη επίθεση, όμως το ΝΑΤΟ γιατί αδιαφόρησε και επέτρεψε στα αγνώστης ταυτότητας πολεμικά αεροσκάφη να πετάξουν ανενόχλητα για να βομβαρδίσουν και να καταστρέψουν τις τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις που βρίσκονταν στην Al-Watiya;.
Ποιά είναι το πραφανή συμπεράσματα από αυτά τα δύο γεγονότα.
- Όταν η τουρκική επιθετικότητα αντιμετωπίζεται με αποφασιστικότητα τότε η Τουρκία υποχωρεί. Επιθετική ενέργεια ήταν η επιχείρηση παραβίασης των Ελληνικών συνόρων από δυστυχείς μετανάστες που εξωθούνταν από την τουρκική στρατοχωροφυλακή να διαβούν παράνομα τα Ελληνικά σύνορα.
- Τα "αυτοκρατορικά οράματα" του Erdogan και των τούρκων ισλαμο-εθνικιστών στην νότιο-ανατολική Μεσόγειο δεν υποστηρίζονται ούτε απο το ΝΑΤΟ ούτε από την Ρωσία. Γι' αυτό και οι τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις που βρίσκονταν στην Al-Watiya "έμειναν" στο σκοτάδι μέχρι την στιγμή που οι βόμβες των αγνώστου ταυτότητας και εθνικότητας πολεμικών αεροσκαφών άρχισαν να τις καταστρέφουν, μετατρέποντας την νύχτα σε ημέρα το βράδυ του Σαββατου της 27 Ιουνίου.
Συνεπώς εφ' όσον η Ελληνική κυβέρνηση αντιμετώπιζε και αυτή την φορά την τουρκική επιθετικότητα με αποφασιστικότητα τότε η Τουρκία θα υποχωρούσε πιο γρήγορα και πιο άτακτα απ’ ό,τι τον προηγούμενο χειμώνα με την κρίση του μεταναστευτικού. Δέν είναι εύκολο να διεκδικείς όπως η κάνει αυτή την εποχή η Τουρκία, με δυναμικό (στρατιωτικό) τρόπο τον ρόλο της περιφερειακής δύναμης σε μία κρίσιμη για το μέλλον της Ευρώπης περιοχή (νότιο-ανατολική Μεσόγειος), όταν πριν ένα μήνα έχεις υποστεί μεγάλη στρατιωτική καταστροφή (Al-Watiya) και δεν τολμάς να κατανομάσεις τον υπεύθυνο αυτής της καταστροφής. Σε αυτή την περίπτωση δεν θεωρείσαι ούτε αναθεωρητική ούτε περιφερειακή δύναμη, αλλά εφ' όσον συνεχίσει αυτή την ηττοπαθή κατηφορική πορεία κινδυνεύεις να χαρακτηρισθείς "κράτος-παρίας".
Και εκεί είναι ακριβώς το μεγάλο πρόβλημα. Υπέρ-απλουστευμένα:
Τι θα κάνει ο Erdogan και η ηγεσία των ισλαμό-εθνικιστών.
Θα απαρνηθούν τα "αυτοκρατορικά οράματα", δηλαδή θα παψουν να διεκδικούν ηγεμονικό ρόλο στην νότιο-ανατολική Μεσόγειο ή θα συνεχίσουν την ίδια αναθεωρητική-επεμβατική πολιτική με δυναμικό (στρατιωτικό) τρόπο, διακινδυνεύοντας να ζήσουν άλλη μία εφιαλτική νύχτα με τα αγνώστου ταυτότητας πολεμικά αεροπλάνα να βομβαρδίζουν ανενόχλητα άλλη μια τουρκική βαση όπως έκαναν στην Al-Watiya;
Στην πολιτική, τα προβλήματα ορίζονται με τον παραπάνω μονοδιάστατο τρόπο. Οι λύσεις επίσης είναι επίσης μονοδιάστατες, αλλά αρκετές φορές επειδή είναι επικοινωνιακά οδυνηρές, καλύπτονται πίσω από "κομψές" εκφράσεις όπως "πολύ-επίπεδες επιλογές", "πολυ-συλλεκτικές δυνατότητες", "τακτικοί ελιγμοί" κλπ.
Επιφανέστερος οπαδός αυτής της τακτικής ήταν ο Β. Ι. Λένιν. "Ένα βήμα εμπρός, δύο βήματα πίσω". Αυτό ακριβώς είναι υποχρεωμένος να κάνει τώρα και ο T.Erdogan αν θέλει να παραμείνει στην πρώτη κατηγορία των παικτών που ανταγωνίζονται στην νότιο-ανατολική Μεσόγειο.
Το δυναμικό (στρατιωτικό) παιχνίδι στην Λιβύη και εν γένει στην νότιο-ανατολική Μεσόγειο, όπως απέδειξε το επεισόδιο της Al-Watiya, δεν "βγαίνει". Ταυτόχρονα τα περισσότερα οργανωμένα κράτη της περιοχής (Ελλάδα, Κύπρος, Αίγυπτος) διαφωνούν με τις τουρκικές επιδιώξεις και για αυτό τον λόγο έχουν δαιμονοποιηθεί απο την Τουρκία. Μην ξεχνάμε ποτέ ότι στα μέσα Μαϊου η πενταμερής συνάντηση των υπουργών εξωτερικών Γαλλίας-Αιγύπτου-Ελλάδας-Κύπρου και Ηνωμενων Αραβικών Εμιράτων για την Μεσόγειο και την Λιβύη, χαρακτηρίσθηκε από την Τουρκικό υπουργείο εξωτερικών ως "συμμαχία του κακού".
Ας προσέξουμε όμως μερικές σημαντικές λεπτομέρειες που "μαυρίζουν" αυτήν την οπωσδήποτε θετική εικόνα α) το Ισραήλ απείχε από την πενταμερή συνάντηση β) το Ισραήλ δεν πήρε επίσημη καταδικαστική θέση για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πολλά για την απουσία του Ισραήλ από αυτα τα σημαντικά για την περιοχή γεγονότα. Όμως για ένα τόσο σημαντικό και ευαίσθητο ζήτημα η μερική και περιληπτική προσέγγιση μόνο παρερμηνείες μπορεί να προκαλέσει. Προς το παρόν επισημαίνουμε την απουσία του Ισραήλ από τα πρόσφατα κρίσιμα γεγονότα που συμβαίνουν στην περιοχή και θεωρούμε οτι η μοναδική ίσως επιλογή που βγάζει την Τουρκία απο τον περιθώριο είναι η επαναπροσέγγιση με το Ισραήλ.
Επαναπροσέγγιση που για να ξεκινήσει πρέπει ο Erdogan να εγκαταλείψει την αντί-ισραηλινή ρητορική και πολιτική. Θα έχει την τολμή και την διορατικότητα να αναθεωρήσει την αντί-ισραηλινή πολιτική ή θα προτιμήσει να αποσυρθεί πρόσκαιρα απο την νότιο-ανατολική Μεσόγειο και να κρυφτεί στην σύρραξη Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν, ο καιρός και η ζώη θα δείξει, προς το παρόν παρακολουθούμε αυτή την υπόθεση και σύντομα θα επανέλθουμε.
Σίγουρα σε αυτή την φάση της Ελληνό-τουρκικής αντιπαράθεσης η Ελλάδα είναι (μετά από πολύ καιρό) κερδισμένη. Και κέρδισε γιατί τήρησε αποφασιστική στάση και "διάβασε" καλά την γεω-πολιτική εικόνα της ευρύτερης περιοχής. Όμως πρέπει να συνεχίσουμε σε αυτή την λογική, γιατί αυτός ο αγώνας δεν είναι sprint 100 μέτρων αλλά μαραθώνιος, δηλαδή κερδίζει αυτός που αντέχει και τερματίζει, ή όπως θα λέγαμε στο ποδόσφαιρο, πρέπει να συνεχίσουμε "παίζουμε" καλά έως το τελευταίο λεπτό, για "μην φάμε γκολ στα χασομερια".