• Πρώτος πρωθυπουργός προερχόμενος απο το AKP ήταν ο Abdullah Gul (Νοέμβριος 2002-Μάρτιος 2003). Ο Abdullah Gul ανέλαβε γι' αυτό το μικρό χρονικό διάστημα μεταβατικός πρωθυπουργός γιατί ο T. Erdogan είχε νομικό πρόβλημα που δεν του επέτρεπε να αναλάβει την θεση του Πρωθυπουργού. 
• Δεύτερος πρωθυπουργός προερχόμενος απο το AKP ήταν ο Tayip Erdogan (Μάρτιος 2003-Αύγουστος 2014). Παραιτείται απο την θέση του πρωθυπουργού το 2014 για να αναλάβει το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας. 
• Τρίτος πρωθυπουργός κατά σειρά προερχόμενος απο το AKP ήταν ο "πολύς" Ahmet Davutoglou (Αύγουστος 2014-Μαίος 2016). 
• Τέταρτος και τελευταίος πρωθυπουργός προερχόμενος απο το AKP ήταν ο Binali Yildirim (Μάιος 2016-Ιούλιος 2018). Μετέπειτα και με την τελευταία συνταγματική μεταρρύθμιση η θέση του πρωθυπουργού καταργήθηκε και τις αρμοδιότητες ανέλαβε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. 
• Ο T. Erdogan αναλαμβάνει απο τον Αύγουστο 2014 Πρόεδρος της Δημοκρατίας με ουσιαστικές και σημαντικές αρμοδιότητες. Η παρούσα προεδρική θητεία του λήγει το 2023.  
• Όπως γίνεται φανερό από την παραπάνω αναφορά ο Erdogan κυβερνά την Τουρκία αδιαλείπτως την Τουρκία απο τα τέλη του 2002. 
• Το 2003 το μέσο κατά κεφαλή εισόδημα στην Τουρκία ήταν 9.430 USD (Στην Ελλάδα ήταν 23.800 USD) 
• Το 2018 το μέσο κατά κεφαλή εισόδημα στην Τουρκία ήταν 27.640 USD (Στην Ελλάδα ήταν 29.670 USD)

Αναμφίβολα εξαιρετικό το αποτέλεσμα της θητείας του Erdogan για το επίπεδο διαβίωσης του μέσου Τούρκου πολίτη. Ανεξάρτητα από την εικόνα που υπάρχει στην Ελληνική κοινή γνώμη για το επίπεδο ζωής στην Τουρκία, τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι ο μέσος πολίτης στην Τουρκία έχει το ίδιο περίπου βιοτικό επίπεδο με τον μέσο πολίτη στην Ελλάδα. 

• Το 2003 το ΑΕΠ της Τουρκίας ήταν 311,8 δισ. USD (Της Ελλάδας ήταν 210,9 δισ. USD)
• Το 2018 το ΑΕΠ της Τουρκίας ήταν 771,4 δισ. USD (Της Ελλάδας ήταν 218 δισ. USD)

Εντυπωσιακό δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Τι δείχνει η λεπτομερής παρατήρηση αυτού του αποτελέσματος; Η Τουρκία κατά την διακυβέρνηση Erdogan αύξησε υπέρμετρα το ετήσιο ΑΕΠ της, αποκτώντας ταυτόχρονα ισχυρή παραγωγική βάση (βιομηχανία και γεωργία). Απλά μαθηματικά, η συμμετοχή του τουρισμού στο ετήσιο ΑΕΠ της Τουρκίας είναι μόνο 10-12 % (περίπου). 

Η ιδιομορφία του χρέους 

Σε αυτό το σημείο ήρθε η ώρα να μιλήσουμε  για το Τουρκικό χρέος. Η παραπάνω όντως εντυπωσιακή ανατυξιακή δυναμική δεν χρηματοδοτήθηκε με υπέρμετρο δανεισμό. Το κρίσιμο δημοσιονομικό μέγεθος για την τουρκική οικονομία είναι το ακαθάριστο χρέος, το οποίο στο τέλος Ιουνιου 2020 ήταν  περίπου 233 δισ. USD. Αναλυτικά, σε αυτό το χρέος συναθροίζονται το χρέος της κεντρικής τράπεζας, το δημόσιο χρέος και το χρέος ιδιωτικών εταιρειών και νοικοκυριών. Προσοχή: από αυτο το χρέος μόνο το 96 δισ. USD  είναι εξωτερικό χρέος (διεθνείς πιστωτές) που πρέπει να εξοφληθεί σε "σκληρό" (USD η euro), ενώ τα υπόλοιπα 138 δισ. USD, είναι εσωτερικό χρέος, δηλαδή πρέπει να εξοφληθεί σε τουρκικές λίρες. Απολύτως αντικειμενικά, με οποιοδήποτε κριτήριο αξιολόγησης το συγκεκριμένο τουρκικό χρέος είναι ελάχιστο σε σχέση με το ΑΕΠ και σίγουρα δεν οδηγεί σε προβλέψεις για οικονομική καταστροφή.  

Η υποτίμηση της λίρας

Το τελευταίο χρονικό διάστημα γίνεται τεράστιος θόρυβος για την πτώση της ισοτιμίας της τουρκικής λίρας σε σχέση με το euro η το USD. Αυτό δε το γεγονός προβάλλεται κυρίως απο τα ελληνικά ΜΜΕ ως προάγγελος χρεοκοπίας. Ας είμαστε λιγο σοβαροί, σε διεθνές περιβάλλον ποσοτικής χαλάρωσης και σχεδόν μηδενικών επιτοκίων δεν πρόκειται να υπάρξει διεθνής τράπεζα που θα αρνηθεί να επανα-χρηματοδοτήσει ένα μικρό (για το παγκόσμιο σύστημα) κρατικό χρέος 96 δισ. USD, σπρώχνοντας  την χώρα (που έχει και μεγάλη παραγωγική βάση) σε  χρεοκοπία.  

Γιατί όμως συμβαίνει αυτή η νομισματική αναταραχή στην Τουρκία; Βάσει της τεχνικής ανάλυσης οι αδυναμίες της τουρκικής οικονομίας είναι ένας πολύ πειστικός λόγος, αλλά αντικειμενικά δεν εχει έρθει ακόμα η ώρα να σκάσει η τουρκική "φούσκα" στην οικονομία. 

Πιθανότατα ο βασικός λόγος γι' αυτή την νομισματική αναταραχή να πρέπει να αναζητηθεί σε γεω-πολιτικά αίτια και συγκεκριμένα στις αντιθέσεις που δημιουργούνται για το μοίρασμα των σφαιρών επιρροής στην νότιο-ανατολική Μεσόγειο. 

Επιγραμματικά 

Το ισλαμό-εθνικιστικό σύστημα του Erdogan θέλει να επιβάλει εκβιαστικά την χερσαία και μέσω Τουρκίας μεταφορά φυσικού αερίου από την Μέση Ανατολή στην ΕΕ. Γι' αυτό σε τακτά διαστήματα και με βασική πρόφαση τα θαλάσσια σύνορα στην νότιο-ανατολική Μεσόγειο και την έρευνα για κοιτάσματα υδρογονανθράκων, υπονομεύει την σταθερότητα στην περιοχή ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζει για ευνόητους λόγους, δυνάμεις εχθρικές προς το Ισραήλ (Hamas) και την Αίγυπτο (Αδελφούς Μουσουλμάνους). Βάσει αυτής της οπτικής ερμηνεύεται και η επέμβαση της Τουρκίας στην Λιβύη καθώς και το Τουρκο-Λιβυκό σύμφωνο για τα θαλάσσια σύνορα, δεσμεύει μία κρίσιμη περιοχή για την ασφαλή λειτουργία του East Med.  

Η ΕΕ ως καταναλωτής αλλά και οι παραγωγές και ενδιάμεσες χώρες (Ισραήλ-Αίγυπτος-Σαουδική Αραβία-Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα-Ιορδανία) δεν έχουν καμία εμπιστοσύνη οτι το αυταρχικό καθεστώς Erdogan θα σεβασθεί την απρόσκοπτη λειτουργία των αγωγών και την πιστή τήρηση των εμπορικών-διακρατικών συμφωνίων. Γι' αυτό και έως τώρα επιλέγουν την πολύ πιο δαπανηρή και τεχνικά δυσκολότερη λύση του "θαλάσσιου δρόμου"   μεταφοράς φυσικού αερίου από την Μέση Ανατολή προς την ΕΕ, είτε με σταθμούς υγροποίησης και στην συνέχεια μεταφορά του υγροποιημένου φυσικού αερίου με πλοία είτε με υποθαλάσσιους αγωγούς (East Med). Ευνόητο είναι ότι αυτές οι λύσεις είναι ευάλωτες στην οποιαδήποτε γεω-πολιτική αναταραχή προκύψει οποιαδήποτε στιγμή στην περιοχή της Μεσογείου. 

Οι θαλάσσιοι δρόμοι και ο εκβιασμός

Έτσι κλείνει ο κύκλος. Ο Erdogan εκβιάζει με αναταραχή την ομαλή κατασκευή και λειτουργία του "θαλάσσιου δρόμου" για να επιβάλει την χερσαία μεταφορά μέσω Τουρκίας και η απάντηση που παίρνει είναι και δυναμική (βομβαρδισμός της βάσης Al-Watiya στη Λιβύη) αλλά και οικονομική (κερδοσκοπική επίθεση στη τουρκική λίρα). 

Το πρόβλημα είναι ξεκάθαρα πολιτικό. Εάν η Τουρκική πολιτικό-οικονομική-στρατιωτική ελιτ αντιληφθεί το αδιέξοδο και ανατρέψει τον Erdogan απαλλάσσοντας ταυτόχρονα την χώρα από τον εναγκαλισμό με την σουνιτική βασιλική οικογένεια του Κατάρ, θα πείσει την ΕΕ αλλά και τις μετριοπαθείς μουσουλμανικές χώρες (Αίγυπτο, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ιορδανία και Σαουδική Αραβία) ότι επανήλθε με μακροχρόνιους όρους συνέχειας και συνέπειας στο στρατόπεδο της παγκοσμιοποιημένης πολυμερούς διεθνούς συνεργασίας. Σε αυτή την εξέλιξη θα εγκαταλειφθούν τα δαπανηρά και τεχνικά δύσκολα προγράμματα της κατασκευής του "θαλασσίου δρόμου" και θα αρχίσει η κατασκευή του χερσαίου δρόμου μέσω του τουρκικού λιμανιού της Μερσίνας. 

Όσο όμως ο Erdogan παραμένει στην εξουσία εμμένοντας στο ισλαμό-εθνικιστικό πρότυπο, στην μονομερή συνεργασία με την σουνιτική βασιλική οικογένεια του Κατάρ και στην υποστήριξη τρομοκρατικών οργανώσεων όπως η Hamas και οι Αδελφοί Μουσουλάνοι με προφανή στόχο να αποσταθεροποιεί το Ισραήλ και την Αίγυπτο και εν γένει υιοθετεί συμπεριφορές που δεν είναι συμβατές με τους κανόνες της παγκοσμιοποίησης, τόσο η αντιπαράθεση είτε στο πεδίο, είτε στην οικονομία θα κλιμακώνεται ενώ ταυτόχρονα τα έργα για την ολοκληρωση του "θαλάσσιου δρόμου" θα συνεχίζονται. Και όσο αυτά τα έργα συνεχίζονται και ολοκληρώνονται τόσο η επιλογή της Τουρκίας και της χερσαίας μεταφοράς χάνει πλεονεκτήματα. 

Τα τελευταία μηνύματα ήταν σαφέστατα, ο Erdogan με ισλαμό-εθνικιστικό αφήγημα και πρακτικές, στοχεύει πλέον  αποκλειστικά στο εσωτερικό της χώρας του αφού στο εξωτερικό είναι ορατό ότι ο εκβιασμός εναντίον της ενεργειακής σταθερότητας της περιοχής δεν "βγαίνει". 

Η αποφασιστική αντίδραση της Ελληνικής κυβέρνησης σε συνδυασμό με την αιφνιδιαστική αλλά πολύ  σφοδρή Γαλλική αντίδραση (κοινά ναυτικά γυμνάσια με το Ελληνικό πολεμικό ναυτικό), ανέτρεψε για μία ακόμα φορά τον σχεδιασμό για θερμό επεισόδιο αυτή την φορά με την Ελλάδα, που θα έθετε εν κινδύνω την σταθερότητα στην περιοχή. Προηγήθηκε πρίν λίγο καιρό παρόμοια ανατροπή στην Λιβύη όπου η σχεδιαζόμενη τουρκική επίθεση για την κατάληψη της Σύρτης έχει παραπεμφθεί στίς καλένδες της ιστορίας εξ αιτίας της απειλής για σφοδρή Γαλλική αλλά και Αιγυπτιακή δυναμική  αντίδραση. 

Παρά τα όσα διακινούνται στα ΜΜΕ για τον ισχύ και την δυναμική του Erdogan και για την υποστήριξη που έχει η Τουρκία απο δυτικές δυνάμεις, όλα αυτά παρ' ότι πραγματικά, είναι ταυτόχρονα και δευτερογενή δεδομένα, που οφείλονται σε επί μέρους καπιταλιστικές αντιθέσεις. 

Για παράδειγμα, η Ισπανία αρνήθηκε να υποστηρίξει το Ελληνικό αίτημα για επιβολή οικομικών κυρώσεων στην Τουρκία, επειδή οι ισπανικές τράπεζες είναι εκτεθειμένες σε άμεσα ληξιπρόθεσμο τουρκικό χρέος. Όμως η μελέτη της μεγάλης εικόνας και η ρεαλιστική ανάλυση, δείχνουν ότι ο Erdogan αντιμετωπίζει μία πολύ σοβαρή κρίση στρατηγικής, αφού είναι υποχρεωμένος είτε να αλλάξει στόχους και προτεραιότητες, είτε να συνεχίσει μία αδιέξοδη πολιτική που θα τον φέρει αντιμέτωπο με ιστορικά και τραγικά διλήμματα για τον ίδιο και την χώρα του. Είναι το δικό του μετέωρο βήμα του πελαργού.