Α' Αγγλο-Αφγανικός Πόλεμος (1839-1842). Νικητής Αφγανιστάν. Οι απώλειες των Βρετανών είναι τεράστιες (περίπου 18.000 στρατιώτες).
Β' Αγγλο-Αφγανικός Πόλεμος (1878-1880). Στην πρώτη φάση του πολέμου νικούν οι Βρετανοί. Οι Αφγανοί διατηρούν την κυριαρχία στο εσωτερικό και παραχωρούν στους Βρετανούς την εξωτερική πολιτική. Η εμφάνιση Ρωσικών αποστολών στην Καμπούλ και η αντίδραση των Βρετανών προκαλεί επανάσταση στην πρωτεύουσα που καταλήγει σε σφαγή της Βρετανικής φρουράς και νέα επέμβαση των Βρετανών. Η δεύτερη φάση του πολέμου λήγει και αυτή με νίκη των Βρετανών οι οποίοι αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορούν να ελέγξουν την χώρα αποσύρονται αφού πρώτα διασφαλίσουν τον έλεγχο της εξωτερικής πολιτικής. Σε αντάλλαγμα υπόσχονται ετήσια επιχορήγηση.
Α' Παγκόσμιος Πόλεμος. (1914-1918). Παρ' ότι το Αφγανιστάν έχει απεμπολήσει το δικαίωμα να ασκεί ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική αντιστέκεται στις πιέσεις των Βρετανών αλλά και τις τσαρικής Ρωσίας και δεν κηρύττει τον πόλεμο στις κεντρικές δυνάμεις. Αντίθετα Τούρκοι και Γερμανοί πράκτορες δρούν ανενόχλητοι στο Αφγανιστάν. Εξαγοράζουν Αφγανούς φύλαρχους και προκαλούν προβλήματα στα σύνορα Αφγανιστάν-Ινδίας τα οποία στην ουσία είναι αφύλακτα αφού οι Βρετανικές και Ινδικές δυνάμεις έχουν αποχωρίσει για να πολεμήσουν στα μέτωπα της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης.
Γ' Αγγλο-Αφγανικός Πόλεμος (6 Μαϊου-8 Αυγούστου 1919). Οι Βρετανικές και Ινδικές δυνάμεις που επιστρέφουν στην Ινδία μετά το τέλος του παγκόσμιου πολέμου είναι εξαντλημένες. Ο νέος αφγανός βασιλιάς Amanullah Khan ασπάζεται εθνικιστικές και μεταρρυθμιστικές απόψεις οι οποίες αμφισβητούνται έντονα από άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας. Ως διέξοδο στον εμφύλιο που μαίνεται στο εσωτερικό της βασιλικής οικογένειας δυναστείας επιλέγεται από τον βασιλιά η επίθεση εναντίον της Ινδίας. Εκείνη την περίοδο στην Ρωσία μαίνεται ο εμφύλιος πόλεμος μεταξύ των Μπολσεβίκων και των υποστηρικτών του τσάρου (Λευκοί). Οι Βρετανοί προσφέρουν αφειδώς βοήθεια στους Λευκούς. Οι Μπολσεβίκοι για να χαλαρώσουν την πίεση βοηθούν τον Αφγανικό στρατό που έχει σοβαρά προβλήματα εφοδιασμού και εξοπλισμού. Οι Αφγανοί εισβάλλουν στην Ινδία και επιτίθεται στους Βρετανούς. Οι Βρετανοί αποκρούουν την επίθεση και εισβάλλουν στο Αφγανιστάν, όπου αντιμετωπίζουν σκληρή και επιτυχημένη αφγανική αντίσταση. Παρ' ότι οι Βρετανοί υπερέχουν στον αέρα και βομβαρδίζουν έως και τα βασιλικά ανάκτορα δεν κατορθώνουν να κάμψουν την αντίσταση των Αφγανών. Η κατάσταση στο μέτωπο οδηγείται σε αδιέξοδο. Εύλογα οι εμπόλεμοι επιλέγουν να υπογράψουν ανακωχή. Η Βρετανική Αυτοκρατορία αναγνωρίζει την ανεξαρτησία του Αφγανιστάν και σταματά να πληρώνει την ετήσια επιχορήγηση. Οι Αφγανοί ανακτούν τον έλεγχο της εξωτερικής τους πολιτικής και αποδέχονται ότι η γραμμή του Ντουράν είναι τα σύνορα μεταξύ Βρετανικής Ινδίας και Αφγανιστάν.
Ένα άγνωστο επεισόδιο.
Λίγο πριν την έναρξη του Γ' Αγγλο-Αφγανικού Πολέμου, στις 2-6 Μαρτίου 1919 ιδρύεται στην Μόσχα η Κομμουνιστική Διεθνής η Κομιντέρν (Communist Internationale-Comintern). Πρόκειται για την Παγκόσμια Ένωση των Κομμουνιστικών Κομμάτων. Στις ιδρυτικές συνεδριάσεις προεδρεύει ο ίδιος ο Β. Λένιν. Σκοπός της Κομμουνιστικής Διεθνούς είναι η εξαγωγή της επανάστασης σε όλο τον κόσμο. Το Δεύτερο Συνέδριο της Κομιντέρν διεξάγεται το καλοκαίρι του 1920 είναι και το πιο σημαντικό επειδή κάνει ένα τεράστιο ιδεολογικό άνοιγμα. Το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα θα στηρίξει εμπράκτως τα εθνικό-απελευθερωτικά κόμματα και κινήσεις αστικής η εθνικιστικής ιδεολογίας που δρούν εναντίον της αποικιοκρατίας (Βρετανών) στην Ασία (Ινδία). Απολύτως αντικειμενικά είναι η πρώτη ουσιαστική παρέμβαση του διεθνούς κομμουνισμού στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Στις συνεδριάσεις αναδεικνύεται με την βοήθεια του ίδιου του Β.Λένιν, ο εκπρόσωπος του Κομμουνιστικού Κόμματος Μεξικού. Πρόκειται για τον Ινδό επαναστάτη M. N. Roy ο οποίος εκλέγεται με την στήριξη των Σοβιετικών μέλος της ανώτατης καθοδήγησης της Διεθνούς.
Μετά το τέλος των εργασιών του συνεδρίου ο M. N. Roy με εντολή της Κομιντέρν (που έχει εγκριθεί προηγουμένως από το ανώτατο όργανο το Κ.Κ.Σ.Ε το Πολιτμπιρό (Politburo),δηλαδή από τον ίδιο τον Β. Λένιν) φεύγει από την Μόσχα και πηγαίνει στην πρωτεύουσα του Ουζμπεκιστάν την Τασκένδη. Τον M.N. Roy συνοδεύουν οι απόφοιτοι μίας στρατιωτικής σχολής. Ο εξοπλισμός αυτής της αποστολής βρίσκεται στα βαγόνια δύο (2) τρένων και αποτελείται από όπλα, πολεμοφόδια, αποσυναρμολογημένα αεροπλάνα, ράβδους χρυσού, λίρες αγγλίας και ρουπίες.
Σκοπός αυτής της περίεργης αποστολής είναι να στρατολογηθούν και να εκπαιδευθούν σαν ανώτερα πολιτικά και στρατιωτικά στελέχη, επιλεγμένοι φανατικοί Ινδοί μουσουλμάνοι εθνικιστές που έχουν ήδη δραπετεύσει η προσπαθούν να διαφύγουν παράνομα από την Ινδία για να ενταχθούν στον στρατό του Κεμάλ. Είναι η εποχή που η διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, έχει προκαλέσει την οργή των απανταχού Μουσουλμάνων.
Στρατηγικός στόχος της αποστολής είναι να οργανωθεί στο Αφγανιστάν με την βοήθεια του Βασιλιά Ananullah Khan ο Στρατός του Θεού (Army of God), που στην συνέχεια με ηγέτες τους σπουδαστές της στρατιωτικής σχολής της Τασκένδης θα επιστρέψει στην Ινδία για να πολεμήσει τους Βρετανούς.
Μόλις ο M.N.Roy φθάνει στην Τασκένδη ιδρύει την στρατιωτική σχολή στην οποία διδάσκουν οι απόφοιτοι της στρατιωτικής σχολής που μετέχουν στην αποστολή. Στην σχολή αρχίζουν να φοιτούν όσοι Ινδοί εθνικιστές έχουν ήδη φθάσει στην Τασκένδη. Οι περισσότεροι από τους σπουδαστές της σχολής από φανατικοί μουσουλμάνοι εθνικιστές μεταστρέφονται στον κομμουνισμό και ιδρύουν μαζί με τον M.N.Roy και την συζυγο του τον πρώτο πυρήνα του κομμουνιστικού κόμματος της Ινδίας. Ταυτόχρονα προωθεί τα αποσυναρμολογημένα αεροπλάνα στην Καμπούλ. Είναι το πρώτο αεροπορικό υλικό της υπό ίδρυση Βασιλικής Αφγανικής Πολεμικής Αεροπορίας.
Το σχέδιο αποτυγχάνει γιατί οι Βρετανοί έγκαιρα ενημερωμένοι από το δίκτυο των Εγγλέζων κατασκόπων που δρά στους κόλπους της ηγεσίας των Μπολσεβίκων, συλλαμβάνουν αρκετούς από τούς ηγέτες των Ινδών μουσουλμάνων εθνικιστών που προετοιμάζονται να διαφύγουν στην Τασκένδη και εξαγοράζουν τις αφγανικές φυλές που ελέγχουν τα ορεινά περάσματα απο τα οποία πρόκειται να περάσει η στρατιωτική βοήθεια των Μπολσεβίκων που θα εξοπλίσει τον Στρατό του Θεού. Η αποστολή τερματίζει την δράση της στα μέσα του 1921 όταν ο M.N.Roy ανακαλείται στην Μόσχα και αφού πρώτα ο Β.Λένιν εξασφαλίσει σπουδαία πολιτικά και οικονομικά ανταλλάγματα απο τους Βρετανούς στα πλαίσια μίας γενικότερης διαπραγμάτευσης.
Σύγχρονη Εποχή.
Όσα προαναφέρθηκαν ερμηνεύουν πλήρως και την Σοβιετική επέμβαση στο Αφγανιστάν (1979-1989) αλλά και τον ενδιαφέρον της Δύσης η οποία αρχικά βοηθά την Αφγανική αντίσταση εναντίον των Σοβιετικών και στην συνέχεια επεμβαίνει στρατιωτικά στην χώρα (2001-σήμερα). Όπως αποδεικνύουν τα προαναφερόμενα ιστορικά γεγονότα, το Αφγανιστάν είναι μία ιδιαίτερα κρίσιμη περιοχή. Οι εκάστοτε υπέρ-δυνάμεις ανταγωνίζονται για τον έλεγχό της. Όποιος ελέγχει το Αφγανιστάν διατηρεί στρατηγικό πλεονέκτημα σε ολόκληρη την περιοχή στην οποία βρίσκονται σημαντικές πυρηνικές δυνάμεις ήτοι η Κίνα, η Ινδία και το Πακιστάν αλλα και μία χώρα υποψήφια προς ένταξη στην πυρηνική οικογένεια, το Ιράν.
Στο Αφγανιστάν κατοικούν κατά πλειοψηφία σουνίτες. Το ακραίο ριζοσπαστικό σουνιτικό Ισλάμ είναι η κύρια πηγή έμπνευσης των ισλαμιστών μαχητών που πολέμησαν στο παρελθόν εναντίον των Ρώσων και πολεμούν τώρα εναντίον των Αμερικάνων. Οι πολεμιστές αυτοί ονομάζονται Ταλιμπάν (Σπουδαστές του Κινήματος της Ισλαμικής γνώσης) και διατηρούν επίσημες σχέσεις με το Ισλαμικό κράτος απο την 11 Ιανουαρίου 2015, όταν σε δημόσια τελετή πίστη ορκίστηκαν στο χαλιφάτο.
Στο Ιράν κατοικούν κατά πλειοψηφία σιϊτες. Είναι γνωστή η σφοδρή θρησκευτική αντιπαλότητα μεταξύ των σουνιτών και των σιϊτών. Οι Πέρσες δεν ανήκουν στο Αραβικό έθνος. Αντίθετα περιφρονούν τους Άραβες. Το Ιράν έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο σιϊτικων θρησκευτικών στρατιωτικών οργανώσεων (Ιρανοί Φρουροί της επανάστασης, Hezbollah) που πολέμησαν με συνέπεια και επιτυχία το Ισλαμικό κράτος στην Συρία.
Το καθεστώς της Τεχεράνης απειλεί με ανατροπή τα μετριοπαθή σουνίτικα αραβικά καθεστώτα των κρατών του Περσικού κόλπου (Μπαχρέϊν, Κουβέϊτ, ΗΑΕ, Ομάν) αλλά έως σήμερα δεν έχει κάνει σοβαρές αποσταθεροποιητικές ενέργειες. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα λεκτικό πόλεμο εναντίον αυτών των κρατών αλλά και της Σαουδικής Αραβίας που όταν κλιμακώνεται δίνει το έναυσμα σε ευφάνταστους αναλυτές να προβλέπουν γενικότερη πολεμική ανάφλεξη, κλείσιμο των στενών του Ορμούζ και άνοδο των τιμών του πετρελαίου. Φυσικά τίποτε από όλα αυτα δεν συμβαίνει απλά βρίσκουν αφορμή οι κερδοσκόποι να "παίξουν" ένα ακόμα χρηματιστηριακό παιχνίδι και να κερδίσουν χρήματα.
Τα σύνορα Αφγανιστάν-Ιράν έχουν μήκος περίπου 800 χλμ. Αυτή η συνοριακή γραμμή που διασχίζει έρημες και αφύλακτες περιοχές είναι ειρηνική και προβλέπεται να παραμείνει ήρεμη για όσο χρόνο παραμένουν οι Αμερικάνοι στο Αφγανιστάν επειδή οι Ταλιμπάν και το Ισλαμικό κράτος είναι απασχολημένοι με τον πόλεμο εναντίον τους. Εάν όμως οι Αμερικάνοι αποχωρίσουν και αλλάξει το σημερινό αφγανικό καθεστώς, αυτόματα θα προκύψει μια αλυσιδωτή σειρά γεγονότων. Η όξυνση της ήδη υφιστάμενης σημαντικής προσφυγικής κρίσης και η υποκίνηση από την Σαουδική Αραβία του Ισλαμικού κράτους και των Ταλιμπάν, εναντίον του Ιράν είναι οι βέβαιες εξελίξεις. (ΣΣ: Όλοι θα συμφωνήσουμε ότι η Σαουδική Αραβία διατηρεί "διαύλους επικοινωνίας" με κάποιες πτέρυγες του Ισλαμικού κράτους).
Απολύτως αντικειμενικά, η παραμονή των Αμερικάνων στο Αφγανιστάν εξασφαλίζει την ειρήνη στα εκτεταμένα σύνορα Ιράν-Αφγανιστάν.Όμως αυτή η ειρήνη έχει ένα πολύ μεγάλο τίμημα. Το Ιράν δεν τολμά να υλοποιήσει πολιτικές ανατροπής των αραβικών καθεστώτων του Περσικού κόλπου που αντικειμενικά θα προκαλέσουν γενικότερη ανάφλεξη στον Περσικό κόλπο και την εξαναγκαστική και ταυτόχρονα πολύ πιο δαπανηρή (από την αφγανική εκστρατεία) πολεμική εμπλοκή των Αμερικάνων και της Δύσης. Το Ιράν γνωρίζει ότι αν προκαλέσει γενικότερη ανάφλεξη στον Περσικό κόλπο τότε αυτόματα θα αντιμετωπίσει πολύ σοβαρό πρόβλημα στα σύνορα του με το Αφγανιστάν και γι' αυτό επιλέγει την πολιτική της λεκτικής βίας που ηρωοποιεί τους Αγιατολάχ στους φαναντικούς σιϊτες αντί-σιωνιστές αλλά της ρεαλιστικής αποχής από δυναμικές ενέργειες που θα προκαλέσουν πραγματική κρίση.
Σε απλά Ελληνικά, η παραμονή των Αμερικάνων στο Αφγανιστάν πέραν των άλλων γεω-πολιτικών πλεονεκτημάτων που τους προσφέρει, χαλιναγωγεί την επιθετικότητα του Ιράν διασφαλίζοντας με αυτό τον τρόπο σε σημαντικό βαθμό την ειρήνη στον Περσικό κόλπο ενώ ταυτόχρονα ενισχύει και με αυτό τον έμμεσο τρόπο το αίσθημα ασφαλείας των αραβικών καθεστώτων του Περσικού κόλπου απέναντι στην Ιρανική επιθετικότητα.
Η πτώση της τιμής του πετρελαίου, σε συνδυασμό με την ενίσχυση του αισθήματος ασφαλείας που αισθάνονται τα αραβικά καθεστώτα του Περσικού κόλπου απέναντι στην Ιρανική επιθετικότητα είναι τα κομβικά σημεία που ερμηνεύουν την πρόσφατη προσέγγιση των Αράβων του Περσικού κόλπου και των Ισραηλινών. Είναι το θέμα που θα εξετάσουμε στο επόμενο άρθρο μας.
Μπορούν οι Ισραηλινοί και οι Άραβες να συνυπάρξουν ειρηνικά; Τα επόμενα χρόνια θα απαντήσουν με πειστικό τρόπο σε αυτό το ερώτημα στο οποίο το Hollywood έχει ήδη απαντήσει θετικά, με τον πιο επικό και φαντασμαγορικό τρόπο. Στην κινηματογραφική ταινία Solomon and Sheba (Ο Βασιλιας Σολομων και η Βασίλισσα του Σαβά) στο οποίο πρωταγωνιστούν οι Yul Brynner και Gina Lollobrigida, περιγράφεται ένα μάλλον πραγματικό ιστορικά γεγονός: Η ειρηνική συνύπαρξη και ερωτική σχέση του μεγαλύτερου ηγέτη των Εβραίων, του Βασιλιά Σολομωντα, και της Βασίλισσας του Σάβα (Αράβων).