Μετά την Αίγυπτο που το 1979 και την Ιορδανία που το 1994 είχαν αναγνωρίσει το Ισραήλ ακόμα δύο αραβικές χώρες συνάπτουν διπλωματικές σχέσεις (χωρίς αστερίσκους). Σύντομα προβλέπεται να ακολουθήσουν το παράδειγμα των ΗΑΕ και του Μπαχρέίν, το Σουδάν και το Ομάν. 

Στις αρχές του έτους οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν επίσημα το "Deal του αιώνα" για την ειρήνευση στην Μ. Ανατολή. Βάσει αυτού του σχεδίου ιδρύεται Παλαιστινιακό κράτος το οποίο αναγνωρίζει το Ισραήλ, απορρίπτει την τρομοκρατία και είναι αποστρατιωτικοποιημένο. 

Το σχέδιο αυτό απορρίφθηκε απο την ηγεσία των Παλαιστινίων και την Hamas. Σίγουρα αρκετοί όροι προκαλούν σκεπτικισμό. Όμως όποιος μελετήσει προσεκτικά το κείμενο, θα αντιληφθεί ότι βασικοί στόχοι του σχεδίου δεν περιορίζονται αποκλειστικά στην δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους αλλά και α) στην προσέγγιση Αραβών και Ισραηλινών  β) στην ενθάρρυνση (π.χ. παροχή οικονομικών κινήτρων στους κατοίκους της Γάζας, εφ' όσον αφοπλισθεί η Hamas) νέων πολιτικών δυνάμεων που θα κινηθούν για να αντικαταστήσουν την Παλαιστινιακή Αρχή και την Hamas. 

Ταυτόχρονα πληθαίνουν οι δημόσιες φωνές στον αραβικό κόσμο που συνηγορούν υπέρ της αραβο-ισραηλινής προσέγγισης κάτι που τα προηγούμενα χρόνια ήταν αδιανόητο. Πρόσφατα (13 Σεπτεμβρίου) ο γνωστός για τις φιλοδυτικές απόψεις του Ιρακινός Mithal Al-Alusi, αρχηγός του κόμματος Ummah (ένα από τα μεγαλύτερα σουνιτικά κόμματα στο Ιράκ), αφού πρώτα τάχθηκε δημόσια υπέρ της απόφασης των ΗΑΕ και του Μπαχρέϊν να συνάψουν διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ κατέληξε: 

"Υπάρχουν 700.000 Ιρακινοί Εβραίοι που ζούν σήμερα στο Ισραήλ , γιατί πρέπει να πολεμήσουμε μαζί τους για χάρη της Γάζας και των τραπεζικών λογαριασμών των παλαιστινιακών οργανώσεων; Οι Ιρακινοί πολιτικοί έχουν συναντήσεις και συζητήσεις με τους Ισραηλινούς αλλά φοβούνται τους Ιρανούς ,γιατί το Ιράν είναι ο υπεύθυνος χάραξης πολιτικής στο Ιράκ" 

Είναι λογικό να φοβούνται οι Ιρακινοί πολιτικοί το Ιράν (το 35% των Ιρακινών είναι σιϊτες). Ομως οι Αραβες πολιτικοί των κρατών του κόλπου δεν αντιμετωπίζουν παρόμοιο πρόβλημα ενώ ταυτόχρονα έχουν πειστεί ότι το Ιράν α) δεν θα προκαλέσει πολεμική σύγκρουση στον Περσικό κόλπο που θα σταματήσει την ροή (και τα έσοδα) του πετρελαίου προς την Δύση, β) δεν θα επιχειρήσει να ανατρέψει με απ' ευθείας σύγκρουση τις κυβερνήσεις τους. Όπως εξηγήσαμε στο προηγούμενο άρθρο μας, η  παρουσία των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν είναι αρκετά πειστική (μαζί με τον 5ο Αμερικανικό στόλο που ελλιμενίζεται στο Μπαχρέϊν) για να χαλιναγωγεί την Ιρανική επιθετικότητα. 

Συμπέρασμα. Οι άραβες του κόλπου αισθάνονται πλέον αρκετά ασφαλείς για να υιοθετήσουν πολιτικές προσέγγισης και ειρηνικής επίλυσης της αραβό-ισραηλινής διαμάχης. 

Ο Λαός θέλει να πέσει το καθεστώς.  (Σύνθημα Αραβικής Άνοιξης) 

Το 2010-11 όλα είναι ευνοϊκά για την προώθηση ενός σχεδίου ειρήνευσης στην Μ. Ανατολή. Οι ΗΠΑ αποχωρούν από το Ιράκ οπότε εκλείπει μία εστία πολέμου και αναταραχής, ενώ ταυτόχρονα παραμένουν στο Αφγανιστάν πιέζοντας το Ιράν που ταλανίζεται και από τις συνέπειες του οικονομικού εμπάργκο. Επί της ουσίας παρά την λεκτική βία, το Ιράν δεν μπορεί να κάνει εξαγωγή επανάστασης στον αραβικό κόσμο. Το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα ξεπερνάει την χρηματοπιστωτική κρίση 2008 με τις τιμές του πετρελαίου σε αρκετά υψηλά επίπεδα άρα και τις οικονομίες των κρατών του κόλπου σε καλή κατάσταση. 

Όλοι προετοιμάζονται για την επικείμενη ειρηνευτική διαδικασία. Όμως, γιατί πάντα υπάρχει το “όμως”...:

Αιφνιδιαστικά στα μέσα του Δεκεμβρίου του 2010 μία σειρά μαζικών εκδηλώσεων κοινωνικής διαμαρτυρίας ξεσπά σε όλο τον αραβικό κόσμο. Η διαφθορά των αραβικών κυβερνήσεων και οι συνθήκες φτώχειας και εξαθλίωσης που βιώνουν οι αραβικές κοινωνίες είναι η αιτία της λαϊκής οργής που προκαλεί αυτές τις εκδηλώσεις. Συμμετέχουν κυρίως νέοι που χρησιμοποιούν τα social media για να οργανωνουν τις εκδηλώσεις. Σύνθημα των διαδηλωτών "Ο Λαός θέλει να πέσει το καθεστώς". Η Αραβική Άνοιξη  ανατρέπει και σαρώνει τα πάντα.

Στην Τυνησία  η κυβέρνηση καταρρέει και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ben Ali παραιτείται και καταφεύγει (Ιανουάριος 2011) στην Σαουδική Αραβία. Έκτοτε η Τυνησία ταλανίζεται από κυβερνητική αστάθεια, από έντονη παρουσία του ισλαμικού κόμματος Ennahda (επιρροή των Αδελφών Μουσουλμάνων) στην δημόσια ζωή της χώρας και τρομοκρατική δράση του Ισλαμικού κράτους. 

Στην Υεμένη οι σουνίτες διαδηλωτές της Αραβικής Άνοιξης απειλούν με ανατροπή το Σιϊτη (Ζαϊντιστή) Πρόεδρο Ali Abdullah Saleh, ο οποίος απομακρύνεται τελικά από την εξουσία μετά από δολοφονική απόπειρα εναντίον του. Στην εξουσία εγκαθίστανται σουνιτική κυβέρνηση η οποία εξαναγκάζεται σε συμμαχία με την Σαουδική Αραβία όταν η εξέγερση της Αραβικής Άνοιξης συνεχίζεται απο τους  σιϊτες που υποστηρίζονται από το Ιράν. Στην χώρα ξεσπά εμφύλιος πόλεμος που συνεχίζεται ακόμα.

Στο Μπαχρέϊν στις μαζικές διαδηλώσεις της Αραβικής Άνοιξης συμμετέχουν κυρίως φιλο-ιρανοί σιϊτες που είναι και η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού. Το Μπαχρέϊν είναι ένα νησιωτικό κράτος στον Περσικό κόλπο. Οι διαδηλωτές που βρίσκονται προ των πυλών της εξουσίας  ζητούν βοήθεια από τους ομόθρησκους Ιρανούς για να κάνουν το αποφασιστικό βήμα. Είναι η μεγάλη ευκαιρία του Ιράν να παρέμβει στα αραβικά ζητήματα. Παρ' ότι στο Μπαχρέϊν ελλιμενίζεται ο 5ος Αμερικανικός στόλος, οι στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ που βρίσκονται στην χώρα παρακολουθούν αμέτοχες και χωρίς να επεμβαίνουν. Η κυβέρνηση του Μπαχρέϊν που απειλείται με ανατροπή αναγκάζεται να ζητήσει την στρατιωτική υποστήριξη της Σαουδικής Αραβίας η οποία στέλνει στρατιωτικές δυνάμεις που αποκαθιστούν την τάξη. Το Ιράν δεν στέλνει βοήθεια και αρκείται σε σφοδρή φραστική καταγγελία της Σαουδαραβικής επέμβασης. 

Στις υπόλοιπες χώρες του κόλπου (ΗΑΕ, Ομάν, Κουβέϊτ, Σαουδική Αραβία) το πολύ υψηλό επίπεδο ζωής εκείνη την περίοδο σε συνδυασμό με τα σκληρά κατασταλτικά μέτρα πετυχαίνουν να ελέγξουν την κατάσταση. 

Στην Λιβύη και την Συρία οι διαδηλωτές συγκροτούν ενιαία αντιπολιτευόμενα μέτωπα εναντίο των αυταρχικών δικτατόρων M. Ghaddafi και B. Assad. Στα μέτωπα της αντιπολίτευσης συμμετέχουν Ισλαμιστές και κοσμικές δυνάμεις. Και στις δυο χώρες ξεσπά εμφύλιος πόλεμος. Στην Λιβύη με την βοήθεια της Δύσης ανατρέπεται ο δικτάτορας M. Ghaddafi ενώ στην Συρία ο εμφύλιος πόλεμος συνεχίζεται ακόμα. Τα άλλοτε ενιαία αντιπολιτευόμενα μέτωπα σε αυτές τις χώρες έχουν διασπαστεί σε ισλαμιστές που ελέγχονται η δέχονται σημαντικές επιρροές απο την Μουσουλμανική Αδελφότητα και τις παρυφές του Ισλαμικού Κράτους και σε κοσμικούς που δέχονται βοήθεια από την Δύση την Αίγυπτο και τα ΗΑΕ. 

Όμως το μεγαλύτερο και κρισιμότερο επεισόδιο της Αραβικής Άνοιξης διαδραματίζεται στην Αίγυπτο. Η Αίγυπτος δεν είναι τυχαία χώρα και για τον Αραβικό κόσμο και για το παγκόσμιο γίγνεσθαι. Είναι η μεγαλύτερη και ισχυρότερη αραβική χώρα, που έχει υποστεί το κόστος των αραβο-ισραηλινών πολέμων και έχει εν τέλει έχει αναγνωρίσει το Ισραήλ (1979). Πρόεδρος και ηγέτης της χώρας για 30 έτη (1981-2011) είναι ένας ανώτατος απόστρατος αξιωματικός της αεροπορίας ο H. Mubarak που ακολουθεί φίλο-δυτική πολιτική. Στις αρχές του 2011 ξεσπούν στο Καϊρό διαδηλώσεις της Αραβικής Άνοιξης που οδηγούν στην παραίτηση του H.Mubarak. Στην εξουσία ανεβαίνουν τον Ιούλιο 2012 οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι με ηγέτη τον M. Morsi. 

Στην αρχή η κυβέρνηση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας προωθεί μετριοπαθή ισλαμική πολιτική και δείχνει ότι θα σεβαστεί τις συμφωνίες με το Ισραήλ. Όμως πολύ σύντομα αυτή η πολιτική αλλάζει προς αυταρχικές και ακραία ισλαμικές κατευθύνσεις, προκαλώντας αντιδράσεις και μαζικές διαμαρτυρίες που οδηγούν μετά από παρέμβαση του στρατού σε πτώση την κυβέρνηση των Αδελφών Μουσουλμάνων τον Ιούλιο 2013.  

"Ο Αλλάχ είναι ο στόχος μας. Το Κοράνι είναι το σύνταγμα. Ο Προφήτης είναι ο ηγέτης μας. Το Jihad είναι ο δρόμος μας. Θάνατος για χάρη του Αλλάχ η επιθυμία μας" (Σύνθημα Αδελφών Μουσουλμάνων) 

Η μελέτη των γεγονότων που συνδέονται με την Αραβική Άνοιξη οδηγεί σε ένα συμπέρασμα. Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι βρίσκονται πίσω από τις εξεγέρσεις που συγκλονίζουν τον αραβικό κόσμος ενώ κατορθώνουν να καταλάβουν την εξουσία στην Αίγυπτο, την μεγαλύτερη και ισχυρότερη αραβική χώρα. Εάν συνυπολογίσουμε ότι η Αίγυπτος έχει αναγνωρίσει το Ισραήλ τότε αντιλαμβανόμαστε ότι η πολιτική των ΗΠΑ στον Αραβικό κόσμο και την Μ. Ανατολή στα μέσα του 2011 έχει δεχθεί ένα πάρα πολύ σημαντικό πλήγμα από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους. 

Είναι ίσως η μεγαλύτερη ήττα "της κοινότητας των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ" (και γι' αυτό αποσιωπάται), γιατί δεν έχει αντιληφθεί το μέγεθος της δυναμικής που έχει αναπτύξει η Μουσουλμανική Αδελφότητα στις αραβικές κοινωνίες ούτε τον κίνδυνο που εκπροσωπεί για τα αμερικανικά συμφέροντα. Ποιά είναι όμως αυτή η οργάνωση που κατάφερε χωρίς να γίνει αντιληπτή, να οργανώσει και να συντονίσει παν-αραβικές εξεγέρσεις που σε πρώτη φάση κατορθώνουν ακόμα και να ανατρέψουν τα επιτεύγματα της πολιτικής των ΗΠΑ στην Μ.Ανατολή; 

Το θερμοκήπιο της Al-Qaeda (οι ιδρυτές της οργάνωσης Osama Bin Laden και Ayman Al-Zawahiri είναι αποδεδειγμένα μέλη της αδελφότητας) και του Ισλαμικού Κράτους εμφανίζεται για πρώτη φορά στην Αίγυπτό, το 1928. Είναι η αντίδραση του ανερχόμενου αιγυπτιακού-αραβικού εθνικισμού στον Βρετανικό επεμβατισμό, την οικτρή οικονομική κατάσταση της αιγυπτιακής κοινωνίας και εκφράζει την απόφαση να ιδρύσουν ένα κράτος (Ούμα) που θα βασίζεται στις αρχές του κορανίου (Σαρία) και θα κυριαρχήσει με την βοήθεια του Θεού επί των απίστων. 

Η Μουσουλμανική Αδελφότητα είναι η μήτρα απο την οποία ξεπηδάει ο Αραβικός Ισλαμό-εθνικισμός. Η Αδελφότητα αφού περνάει τις "παιδικές ασθένειες" μίας επαναστατικής οργάνωσης υιοθετεί πριν την έναρξη του Β' Παγκόσμιου Πόλεομου την μαρξιστική οργανωτική δομή και επιλέγει την ακτιβιστική δράση. Αυτές ακριβώς οι επιλογές την βοηθούν να αναπτυχθεί πολύ γρήγορα αφού μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου έχει εκατομμύρια μέλη σε όλο τον αραβικό κόσμο. 

Παρ' ότι η οργάνωση δρά συνήθως σε συνθήκες παρανομίας επικαλείται ότι ακολουθεί αποκλειστικά τον ειρηνικό δρόμο. Όμως πρόκεται για ένα τεράστιο ψέμα, καθώς: Α) Την δεκάετια του ’70, για να προστατεύσει το φιλειρηνικό της προσωπείο ιδρύει την οργάνωση Al Jamaa Al Islamiya που αναλαμβάνει την ευθύνη για τις ένοπλες επιθέσεις εναντίον των αιγυπτίων χριστιανών και Β) Την ίδια τακτική ακολουθεί και το 1987, όταν ιδρύει την Hamas στην λωρίδα της Γάζας, η οποία δεν αναγνωρίζει το κράτος του Ισραήλ και συνεχίζει τον ένοπλο αγώνα εναντίον του. 

Για να γίνει αντιληπτός ο δογματισμός θέσεων και πρακτικής που χαρακτηρίζει την οργάνωση: Στον Πρώτο Πόλεμο του κόλπου η Μουσουλμανική Αδελφότητα προτιμά να ταχθεί στο πλευρό του Ιράκ και να χάσει τις γενναίες επιχορηγήσεις που έπαιρνε από την Σαουδική Αραβία και άλλες αραβικές χώρες του κόλπου που υποστηρίζουν την επέμβαση της Δύσης στο Ιράκ. 

Μετά την πτώση του M. Morsi εκατοντάδες χιλιάδες μέλη της οργάνωσης συλλαμβάνονται, ενώ σχεδόν όλα τα μέλη της ηγεσίας φυλακίζονται και πολλά από αυτά καταδικάζονται σε θάνατο και εκτελούνται. Το 2013 τα αιγυπτιακά δικαστήρια θέτουν την οργάνωση εκτός νόμου και διατάζουν την κατάσχεση των περιουσιακών της στοιχείων. Μετά τις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης και την πτώση της κυβέρνησης M. Morsi σχεδόν όλα τα αραβικά κράτη (εξαιρείται το Κατάρ) ασκούν σκληρή κατασταλτική πολιτική εναντίον της αδελφότητας. Το 2015 η οργάνωση καλεί τα μέλη της σε "ιερο πόλεμο (jihad).Το τηλεοπτικό δίκτυο Al Jazeera που εδρεύει στο Κατάρ και διοικείται από την εμίρη του Κατάρ, προβάλλει προνομιακά τις θέσεις της Αδελφότητας. 

Στο προηγούμενο άρθρο τέθηκε το ερώτημα "αν μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά στην Μ. Ανατολή Άραβες και Ισραηλινοί”. Την απάντηση την δίνει η διαμόρφωση της συγκυρίας και τα παλαιότερα και σύγχρονα γεγονότα. Η χαλιναγώγηση της Ιρανικής επιθετικότητας και ο έλεγχος του αραβικού ισλαμο-εθνικισμού που προωθεί η Μουσουλμανική Αδελφότητα, είναι οι δύο κρίσιμες παράμετροι που θα προωθήσουν θα ενισχύσουν και θα προστατεύσουν την αραβο-ισραηλινή προσέγγιση. Είναι απολύτως ευνόητο και κατανοητό ότι η αραβο-ισραηλινή προσέγγιση δημιουργεί ένα σύστημα συμμαχικών κρατών που  θα διασφαλίζουν την ειρήνη και θα προστατεύουν την ασφάλεια και την ευημερία των κρατών της περιοχής. Η πολιτική της προώθησης της πολυπολικής παγκοσμιοποιημένης ισορροπίας σε πλήρη ανάπτυξη. 

Με αφετηρία την τιμή του πετρελαίου και την κατάσταση στον Περσικό κόλπο και την Μ. Ανατολή, έχουμε πλέον φθάσει στο κρίσιμο γεωγραφικό χώρο της Μεσογείου (Αίγυπτος-Ισραήλ). Έχουμε ήδη περιγράψει τις περισσότερες από τις παραμέτρους που διαμορφώνουν την πολιτικό-οικονομική συγκυρία στον Περσικό κόλπο και την Μ.Ανατολή και συνεπαγωγικά επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό και την γεω-πολιτική και γεω-οικονομική εικόνα στην Μεσόγειο, οπότε μοιραία διαμορφώνουν και το πλαίσιο των Ελληνο-τουρκικών σχέσεων. Είναι το θέμα του επόμενου άρθρου μας.

Επίλογος 

Περιγράψαμε προηγουμένως την τεράστια τακτική νίκη που πέτυχε με την Αραβική Άνοιξη ο αραβικός  ισλαμο-εθνικισμός εναντίον της Δύσης. Το Hollywood προφητικά είχε περιγράψει την πρώτη μεγάλη νίκη του αραβικού ισλομο-εθνικισμού εναντίον της Δύσης (αποικιοκρατία των Βρετανών). 

Το 1966 γυρίζεται με τεράστιο προϋπολογισμό η ταινία “Khartoum”. Στην ταινία πρωταγωνιστούν δύο από τα ιερά τέρατα της βιομηχανίας του κινηματογράφου, ο Charlton Heston και ο Laurence Olivier. Η ταινία περιγράφει  τον "Πόλεμο του Μαχντί (καθοδηγούμενος του Ισλαμ)"  εναντίον της Βρετανικής αποικιοκρατίας στο Σουδάν, που κατέληξε στην κατάληψη του Χαρτούμ το 1885 και την σφαγή της Βρετανικής φρουράς και των Ευρωπαίων αποίκων. 

Βέβαια οι Βρετανοί επέστρεψαν και κατέλαβαν εκ νέου και οριστικά το Σουδάν το 1896-98 αποδεκατίζοντας τις δυνάμεις του Μαχντί…