"Η Τουρκία βλέπει τον εαυτό της ως τον δυνητικό ηγέτη μιας χαλαρής τουρκόφωνης κοινότητας, επωφελούμενη γι’ αυτόν το στόχο από τον ελκυστικό σχετικό εκσυγχρονισμό της, τη γλωσσική συγγένεια και τα οικονομικά μέσα που διαθέτει για να καθιερωθεί ως η δύναμη με τη μεγαλύτερη επιρροή στις εκτυλισσόμενες διαδικασίες οικοδόμησης εθνών στην περιοχή".
Επιγραμματικά. Η Τουρκία θα αναλάβει για λογαριασμό των ΗΠΑ και της Δύσης τον προσεταιρισμό των τουρκογενών-τουρκόφωνων κρατών της Κεντρικής Ασίας που έχουν δημιουργηθεί μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Το Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Τουρκμενιστάν και το Κιργιστάν είναι πέντε διαφορετικά κράτη με κοινή γλώσσα και εθνική καταγωγή (τουρκική), θρησκεία (σουνίτικο ισλάμ) και πολιτιστικές καταβολές.
Έξι Κράτη, Ένα Έθνος
Αυτά τα πέντε (5) διαφορετικά κράτη μαζί με την Τουρκία προβλέπεται, σύμφωνα με όσα αναφέρει παραπάνω ο Ζ. Μπρεζίνσκι ότι θα σχηματίσουν ένα συμμαχικό άξονα Έξι Κρατών στα οποία η πλειοψηφία των κατοίκων θα ανήκει σε Ένα Έθνος.
Αυτός ο άξονας λόγω της ενιαίας εθνολογικής βάσης θα είναι εξ αρχής εναρμονισμένος με τους σκοπούς της πολυπολικής παγκοσμιοποιημένης ισορροπίας. Θα καταλαμβάνει ένα αχανές και πλούσιο σε κοιτάσματα υδρογονανθράκων γεωγραφικό χώρο και θα βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο, ήτοι στα νότια σύνορα της Ρωσίας και στα δυτικά σύνορα της Κίνας. Από την παραπάνω περιληπτική αναφορά γίνεται εύκολα αντιληπτό το μέγεθος και η σπουδαιότητα του γεω-πολιτικού εγχειρήματος που κλήθηκε να υλοποιήσει η Τουρκία.
Προκειμένου να αποκτήσει η Τουρκία "τα οικονομικά μέσα" για να ανταποκριθεί με επιτυχία σε αυτό το ρόλο, η οικονομία της καθοδηγείται και ενισχύεται απο την Δύση.
Αρχικά η τουρκική οικονομία εκσυγχρονίζεται με την βίαιη παρέμβαση του ΔΝΤ και γίνεται δεκτή στους G-20. Στην συνέχεια, τεράστια δυτικά κεφάλαια επενδύονται στην Τουρκική οικονομία. Συμμετέχει ακόμα και η Ελλάδα (Εξαγορά FinansBank από την Εθνική Τράπεζα).
Η Τουρκία από το δεύτερο μισό της δεκαετίας 2000-2010 αναπτύσσεται με τρομακτικούς ρυθμούς και αποκτά τεράστια παραγωγική βάση. Προετοιμάζεται για το προδιαγεγραμμένο μεγάλο άλμα στην κεντρική Ασία.
Το AKP (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) ιδρύεται από τον T. Erdogan το 2001. Δηλαδή όταν στο διεθνές περιβάλλον και στο εσωτερικό της Τουρκίας συντελούνται όλες εκείνεις οι διεργασίες που δημιουργούν τις υποδομές που θα στηρίξουν οικονομικά την πολιτική του Ζ.Μπρεζίνσκι. Όλα τα μετέπειτα γεγονότα δείχνουν ότι ο T. Erdogan αποδέχεται και γίνεται μέρος αυτού του σχεδιασμού. Παραδειγματικά, σήμερα ο Erdogan παρουσιάζεται ως σφοδρός πολέμιος της νεο-φιλελεύθερης οικονομικής σκέψης. Όμως όταν αναλαμβάνει πρωθυπουργός υιοθετεί και υλοποιεί χωρίς δεύτερη σκέψη και αντίλογο τις πιο ακραίες νεο-φιλελεύθερες προτάσεις του ΔΝΤ.
Από το 2003 ο T. Erdogan κυβερνά αδιάλειπτα την Τουρκία και πιστώνεται την πρωτόγνωρη οικονομική ανάπτυξη της δεκαετίας 2000-2010. Δικαίως λοιπόν αναδεικνύεται από την τουρκική κοινή γνώμη σε αδιαφιλονίκητο πρωταγωνιστή και κυρίαρχο της τουρκικής πολιτικής ζωής.
Επίσημη ιδεολογία του AKP, ο ισλαμισμός, ο κοινωνικός συντηρητισμός και ο νέο-οθωμανισμός. Μία ευρεία ιδεολογική πλατφόρμα στην οποία μπορούν να συνυπαρξουν αρμονικά όλα εκείνα τα στοιχεία που διαφωνούν με την εκδυτικοποίηση της Τουρκίας και την μονομερή προσανατολισμό της χώρας προς την Δύση (ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, Ε.Ε). Δηλαδή είναι αντίθετα με την πολιτική πρόταση των κεμαλιστών.
Ο Α. Νταβούτογλου εκτός από στενός συνεργάτης του Erdogan είναι και ο ιδεολογικός υπεύθυνος, ο θεωρητικός του AKP. Στην αφετηρία της πορείας του AKP προς την εξουσία, αναλαμβάνει το κρίσιμο καθήκον να διευρύνει ιδεολογικά και πολιτικά την εκλογική βάση του AKP πείθοντας την τουρκική κοινωνία για το νέο-οθωμανικό όραμα των ισλαμιστών και καθησυχάζοντας ταυτόχρονα τους κεμαλιστές (που συνεχίζουν να διατηρούν τις θέσεις εξουσίας και ευθύνης στις ένοπλες δυνάμεις και στον κρατικό μηχανισμό) στο κρίσιμο και κομβικό γι' αυτούς θέμα της διατήρησης των σχέσεων της Τουρκίας με την Δύση .
Ο Α.Νταβούτογλου εκδίδει το 2001 το βιβλίο με τίτλο "Το στρατηγικό βάθος: Η διεθνής θέση της Τουρκίας" όπου με ιδιαίτερα γλαφυρό, εμπνευσμένο και επιτυχημένο τρόπο συδέει το επικείμενο μεγάλο άλμα της Τουρκίας προς την κεντρική Ασία με την διεύρυνση των σχέσεων της χώρας με την Δύση.
"Όσο πιο πολύ τεντώσουμε την χορδή του τόξου μας προς την Ασία, τόσο πιο μακρυά θα φθάσει το βέλος μας στην Ευρώπη"
Έως τα τέλη του 2017 οι τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες είχαν υλοποιήσει στις χώρες της κεντρικής Ασίας τεχνικά έργα συνολικού προϋπολογισμού περίπου 100 δις USD.Το 2017 οι ετήσιες εξαγωγές της Τουρκίας σε αυτές τις χώρες ήταν 4,2 δισ. USD. Εντυπωσιακό αποτέλεσμα στον κατασκευαστικό τομέα, ενώ και στις εμπορικές σχέσεις η Τουρκία είναι ένας σημαντικός (αλλα όχι ο μεγαλύτερος) εταίρος. Εάν συνυπολογίσουμε ότι η Τουρκία ανταγωνίζεται στο συγκεκριμένο πεδίο με την Ρωσία και την Κίνα, τότε σίγουρα τα συμπεράσματα είναι δεν είναι αρνητικά.
Το κύριο και βασικό πρόβλημα για την ανάπτυξη των εμπορικών σχέσεων με αυτές τις χώρες είναι οι συγκοινωνιακές υποδομές. Η Ρωσία με τον υπερσιβηρικό σιδηρόδρομο κατέχει ήδη κυρίαρχη θέση. Η Κίνα με την σιδηροδρομική γραμμή Δυτική Κίνα-Αστάνα-Εκατερίνεμπουργκ-Μόσχα-Βερολίνο έχει "μπεί" ήδη πολύ δυναμικά στο παιχνίδι αλλά αυτή η σιδηροδρομική γραμμή διέρχεται από το εσωτερικό της Ρωσίας όποτε είναι γεω-πολιτικά ευάλωτη και τεχνικά προβληματική.
Η τουρκική απάντηση είναι ιδιαίτερα αξιόπιστη. Πρόκειται για την σιδηροδρομική γραμμή Μπακού (Αζερμπαϊτζαν)-Τυφλίδα (Γεωργία)-Κάρς (Τουρκία), η οποία σε συνδυασμό με τα λιμάνια της Κασπίας, Μπακού (Αζερμπαϊτζαν), Ακτάου (Καζακστάν) και Τουρκμενμπασί (Τουρκμενιστάν), είναι η μοναδική οδός που παρακάμπτει την Ρωσία και συνδέει την Κεντρική Ασία με την Τουρκία και την Ευρώπη.
Η σιδηροδρομική γραμμή άρχισε να λειτουργεί από τα τέλη του 2017 ενώ τελειώνει και η αναβάθμιση των λιμανιών ώστε να μπορούν να δεχθούν μεγάλους όγκους εμπορευμάτων.
Είναι ευνόητο ότι εφ' όσον η εν λόγω γραμμής μεταφοράς αναδειχθεί στην κύρια οδό που θα συνδέει την Ευρώπη με την Κεντρική Ασία και την Κίνα, τότε το γεω-πολιτικό status της Τουρκίας θα αναβαθμιστεί, ενώ οι τουρκικές εμπορικές συναλλαγγές με τις χώρες της Κεντρικής Ασίας πολλαπλασιάζονται.
Απολύτως αντικειμενικά. Η Τουρκία και ο Erdogan υλοποιούν με επιτυχία σε μία αχανή γεωγραφική έκταση και σε χώρες με πρωτόγονες η ελλειπείς υποδομές ένα τεράστιο γεω-πολιτικό και γεω-οικονομικό project που είναι κρίσιμο για την στρατηγική των ΗΠΑ και την οικονομική ανάπτυξη της ΕΕ.
Όλα τα προαναφερόμενα συμβαίνουν μακριά απο την Ελλάδα και μοιραία δεν είναι ευρέως γνωστά, γιατί δεν γίνονται τακτικές και εκτενείς αναφορές γι' αυτά τα θέματα στα Ελληνικά ΜΜΕ. Όμως όπως δείχνουν όλα τα πραγματικά στοιχεία η θεωρητική θέση του Ζ. Μπρεζίνσκι το 1997 για τον ρόλο της Τουρκίας στην Κεντρική Ασία έχει ήδη μετατραπεί στα τέλη της δεκαετίας 2010-2020 σε πράξη. Είναι το ισχυρό χαρτί και αδιαφιλονίκητο επιχείρημα του Erdogan. Εφαρμόζει με συνέπεια και επιτυχία τις πολιτικές που έχει προδιαγράψει για την Τουρκία ο νέος παγκόσμιος καταμερισμός δύναμης που σχεδιάσαν οι ΗΠΑ. Πολιτικές οι οποίες ταυτόχρονα επιβεβαιώνουν και ενισχύουν το εθνικιστικά συναισθήματα των Τούρκων. Η Τουρκία και ο T. Erdogan κερδίζουν το στοίχημα και στο παγκόσμιο επίπεδο και στο εσωτερικό μέτωπο. Έξη Κράτη, Ένα Έθνος.
Το Μοιραίο Λάθος
Εάν συγκρίνει κανείς τα μεγέθη και τα οφέλη που ήδη προκύπτουν για την Τουρκία από την διείσδυση στην κεντρική Ασία σε αντιπαραβολή με την ανάμειξη στο αραβικό γίγνεσθαι, την αραβό-ισραηλινή διαμάχη και την νότιο-ανατολική Μεσόγειο, αμέσως θα διαπιστώσει την ματαιότητα του μεσανατολικού εγχειρήματος λόγω της προφανούς ανισότητας των οικονομικών μεγεθών αλλά και συγκρουσιακού πνεύματος που κυριαρχεί ιστορικά στην περιοχή λόγω των εκ διαμέτρου αντίθετων θέσεων που πρεσβεύουν οι λαοί της περιοχής.
Μόλις στο προηγούμενο άρθρο μας παρακολουθήσαμε την ανεπιτυχή προσπάθεια της Τουρκίας να μοιράσει με ενα εχθρό της Δύσης την Αιγυπτιακή Μουσουλμανική Αδελφότητα μια θαλάσσια έκταση στην νότιο-ανατολική Μεσόγειο στο βυθό της οποίας σύμφωνα με ενδείξεις ίσως υπάρχουν πλούσια κοιτάσματα υδρογονανθράκων τα οποία όμως με τις υφιστάμενες τιμές πώλησης πετρελαίου και φυσικού αερίου δεν είναι εκμεταλλεύσιμα. Μία ανεπιτυχή προσπάθεια που έχει προκαλέσει την εχθρότητα του Ισραήλ, των συντηρητικών αραβικών καθεστώτων αλλά και της Δύσης.
Όμως παρ' όλα τα οφθαλμοφανή επιχειρήματα εναντίον της Τουρκικής εμπλοκής στο αραβικό γίγνεσθαι, την αραβό-ισραηλινή διαμάχη και στα στην νότιο-ανατολική Μεσόγειο ο T. Erdogan έχει ήδη διαπράξει το μοιραίο σφάλμα και έχει εμπλακεί στην Μ. Ανατολή και την νότιο-ανατολική Μεσόγειο με ιδιαίτερα αρνητικά έως σήμερα αποτελέσματα. Κορυφαίο παράδειγμα αυτής της αποτυχημένης εμπλοκής είναι ο αναπάντητος έως σήμερα βομβαρδισμός της Τουρκικής στρατιωτικής βάσης Al-Watiya στην Λιβύη στις πρώτες ημέρες του Ιουλίου. Ποιός βομβάρδισε τον στρατό του Erdogan και γιατί η Τουρκία δεν τολμά ούτε να τον κατανομάσει;
Στο επόμενο άρθρο μας θα αναφέρουμε τους λόγους που οδήγησαν τον Τούρκο Πρόεδρο σε αυτό το μοιραίο λάθος και στην στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσει η χώρα μας για να αντιμετωπίσει την επιθετικότητα της Τουρκίας.
Η ζωή στις στέπες της κεντρικής Ασίας ήταν ένα από τα αγαπημένα θέματα της κινηματογραφικής βιομηχανίας. Το 1971 ο διάσημος σκηνοθέτης John Frankenhaimer γυρίζει την ταινία με τίτλο The Horsemen και πρωταγωνιστές τον Omar Sharif και τον Jack Palance. Το θέμα της ταινίας είναι η ζωή μίας ομάδας νομάδων που ζούν στις στέπες της κεντρικής Ασίας πριν από τους πολέμους που έπληξαν την περιοχή και η αγάπη τους για το τοπικό άθλημα Buzkashi (Οι παίκτες ανταγωνίζονται έφιπποι να πάρουν και να τοποθετήσουν ενα σφάγιο σε ενα συγκεκριμένο σημείο). Η ταινία προβλήθηκε στις Ελληνικές αίθουσες με τον τίτλο "Ο Αετός της Στέπας". The