Τα δύο νέα κράτη προέρχονται από την ίδια πολιτική μήτρα, την Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (Ε.Σ.Σ.Δ) και βλέπουν το "φως" της ημέρας από την ίδια πολιτική μαία, την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Αυτά τα δύο νεαρά κράτη έχουν κοινά σύνορα αλλά τα χωρίζουν δύο μεγάλες εθνικιστικές-γεωγραφικές διαφορές, απότοκα της λενινιστικής προσέγγισης για την επίλυση των εθνοτικών διαφορών που ταλάνιζαν την Σοβιετική Ένωση

• Η ορεινή περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ βρίσκεται στο Αζερμπαϊτζάν και κοντά στα σύνορα Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν, κατοικείται σε συντριπτικά μεγάλο ποσοστό απο Αρμενίους. Από την εποχή της περεστρόϊκα, η πλειοψηφία των Αρμενίων της περιοχής ζητά να ενωθεί με την Σοβιετική Δημοκρατία της Αρμενίας. Προβλέπουν οι Αρμένιοι ηγέτες εκείνης την περιόδου ότι σύντομα η Σοβιετική Ένωση θα αποτελέσει παρελθόν και επιδιώκουν να δημιουργήσουν γεωγραφικά και συνοριακά τετελεσμένα. Η Σοβιετική Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζαν αντιδρά, ξεσπούν ταραχές. Η αδύναμη Σοβιετική εξουσία επιχειρεί να λύσει το πρόβλημα αναλαμβάνοντας την δίοικηση αυτης της περιοχής. Επιφανειακά η κατάσταση ηρεμεί αλλα στο παρασκήνιο και στα βουνά, αρμένικες και αζέρικες παρακρατικές οργανώσεις και ανταρτικές ομάδες μάχονται σκληρά. Η Σοβιετική εξουσία έχει χάσει προ πολλού την σταλινική δυναμική και παρακολουθεί αδύναμη. Η διάλυση της Σοβετικής Ένωσης φέρνει εκ νέου στην επιφάνεια το πρόβλημα. Το Φεβρουάριο 1992 (λίγους μήνες μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας) οι συγκρούσεις που μαίνονται μεταξύ αρμενίων και αζέρων παραστρατιωτικών για τον έλεγχο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ μετατρέπονται σε επίσημη πολεμική σύγκρουση μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν. Μετά από δύο χρόνια πολέμου, τον Μάιο του 1994 ο πόλεμος λήγει με νίκη των Αρμενίων που καταλαμβάνουν Αζέρικα εδάφη γύρω απο το Ναγκόρμο-Καραμπάχ, ως περίμετρο ασφαλείας και ταυτόχρονα διευρύνουν την οδό χερσαίας επικοινωνίας μεταξύ της Αρμενίας και του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, τον περιβόητο διάδρομο του Λατσίν (Lacin) αφού καταλαμβάνουν την σπουδαία για την ιστορία του Αζερμπαϊτζάν πολή Σούσα (Susa στα Αρμενικά, Shushi στα Αζέρικα) και τα περισσότερα απο τα αζέρικα εδάφη που βρίσκονται μεταξύ Αρμενίας και Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ μαζί με τα καταληφθέντα εδάφη του Αζερμπαϊτζάν, αναγνωρίζεται μόνο απο την Αρμενία ως ξεχωριστό κράτος, το οποίο μετά απο δημοψήφισμα το 2107 πήρε το όνομα Δημοκρατία του Αρτσάχ. 
• Η περιοχή του Ναχιτσεβάν. Εάν παρατηρήσουμε τον χάρτη της περιοχής θα αντιληφθούμε αμέσως ότι μία περιοχή του Αζερμπαϊτζάν, με έκταση περίπου 5.500 τετρ.χιλ (περίπου ίση με τους νομούς Αττικής και Κορινθίας), δεν επικοινωνεί με την υπόλοιπη χώρα γιατί παρεμβάλλεται μία Αρμένικη προεξοχή που αποκόπτει αυτή την περιοχή από τον εδαφικό κορμό του Αζερμπαϊτζάν. Πρόκειται για αποσπασμένο έδαφος (Διεθνής νομικός όρος για περιοχές που δεν επικοινωνούν γεωγραφικά με τον κορμό της χώρας) του Αζερμπαϊτζάν που συνορεύει (εκτός των άλλων)  με την Τουρκία και ονομάζεται Ναχιτσεβάν. Στις συγκρούσεις του πρώτου πολέμου για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ το έδαφος του Ναχιτσεβάν έγινε θέατρο σκληρών συγκρούσεων αφού οι Αρμένιοι θεωρούσαν (και σωστά σε τακτική προσέγγιση) ότι τα νώτα τους ήταν εκτεθειμένα στους Αζέρους. Η απειλή της δυναμικής αντίδρασης της Τουρκίας ήταν αυτή που διέσωσε εκείνη την εποχή το απομονωμένο Ναχιτσεβάν από την αρμενική κατοχή. Στα επόμενα χρόνια και λόγω της εμπόλεμης κατάστασης μεταξύ Αρμενίας και Αζερμαϊτζάν, η περιοχή του Ναχιτσεβάν παρέμεινε απομονωμένη από το Αζερμπαϊτζάν αφού οι Αρμένιοι δεν επέτρεπαν την επικοινωνία. Για να ταξιδέψει κάποιος Αζέρος από το Ναχιτσεβάν στην πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν, το Μπακού έπρεπε να πάει είτε στην Τουρκία, είτε στο Ιράν και από εκεί να φτάσει στο Μπακού.  

Πρόσφατα (στις 27 Σεπτεμβρίου) ξέσπασαν και πάλι συγκρούσεις μεταξύ Αζέρων και Αρμενιών της Δημοκρατίας του Αρτσάχ. Οι συγκρούσεις γρήγορα εξελίχθηκαν σε ένα γενικευμένο πόλεμο. Οι Αζέροι, ενισχυμένοι από τους Τούρκους κατάφεραν στο τέλος να υπερισχύσουν αφού οι Αρμένιοι, ηττημένοι σε όλα τα μέτωπα εξαναγκάσθηκαν να υπογράψουν τις προηγούμενες ημέρες ταπεινωτική συνθήκη ειρήνης με την οποία επιστρέφουν στο Αζερμπαϊτζάν τα περισσότερα από εδάφη που κατέλαβαν στον πόλεμο του 1994, ενώ ο στενός διάδρομος του Λατσίν που θα συνεχίσει να εξασφαλίζει την επικοινωνία της Αρμενίας με το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, θα φρουρείται από Ρώσους στρατιώτες για τα επόμενα πέντε (5) χρόνια. 

Εξι κράτη, ένα έθνος

Όμως τα σπουδαιότερα έπονται. Το Ναχιτσεβάν θα ενωθεί με τον Αζερμπαϊτζάν με οδό που θα διασχίζει την Αρμένικη προεξοχή. Δηλαδή όποιος Αζέρος θέλει να ταξιδέψει από το Ναχιτσεβάν στο Μπακού δεν χρειάζεται πλέον να πάει είτε στην Τουρκία είτε στο Ιράν και από εκεί στο Μπακού. Από εδώ και πέρα θα μπορεί να πάρει το αυτοκίνητό του και οδικώς να διασχίσει την αρμένικη προεξοχή μέσω μίας φυλασσόμενης ουδέτερης ζώνης και να φθάσει στην μητέρα πατρίδα.  Σε πρώτη ανάγνωση είναι μία ιδεατή εξέλιξη, μόνο που δυστυχώς υπάρχει και η δεύτερη ανάγνωση. Η Τουρκία συνδέθηκε με το Αζερμπαϊτζάν με χερσαία οδό. 

Θα ήταν χρήσιμο να διαβάσθει εξ νέου και κάτω από το φώς αυτών των νέων εξελίξεων το άρθρο της στήλης με τίτλο Ο Αετός της Στέπας (Λώρενς του Ναβαρόνε-Επ.VI), όπου πολύ έγκαιρα αναλύεται η αξία που έχει για την Δύση και τον νέο παγκόσμιο καταμερισμό δύναμης, η διείσδυση της Τουρκίας στην Κεντρική Ασία όπου κατοικούν τουρκόφωνες εθνότητες.

Έξι κράτη (Τουρκία, Αζερμαπϊτζαν,Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Κυργιστάν), Ένα Έθνος (που έχει κοινή γλώσσα την Τουρκική και κοινή θρησκεία το σουνίτικο Ισλάμ), για τα οποία ο νέος παγκόσμιος καταμερισμός δύναμης προβλέπει ότι με επικεφαλής την Τουρκία που διαθέτει και τα οικονομικά μέσα για να ενισχύσει αυτές τις χώρες, θα σχηματίσουν ένα δυτικόφιλο συμμαχικό άξονα στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας. Σήμερα και μετά από τις τελευταίες εξελίξεις, αυτός ο άξονας αποκτά (έστω και υποτυπώδη προς το παρόν) γεωγραφική συνοχή και συνέχεια, αφού συνδέεται πλέον και οδικώς. Συμβολική αλλά σίγουρα θεμελιώδης εξέλιξη που είναι αναμφισβήτητα μία τουρκική επιτυχία. 

Ο δρόμος που θα συνδέσει το Ναχιτσεβάν με το Αζερμπαϊτζάν φέρνει ακόμα πιο κοντά την Τουρκία στην Κεντρική Ασία και στην υλοποίηση του μεγάλου στόχου, Έξη Κράτη, Ένα Έθνος. 

Κάτω από αυτή την οπτική γωνία, η στάση της Ρωσίας και του Προέδρου V. Putin που άφησαν την Αρμενία να αντιμετωπίσει τις στρατιές των τζιχαντιστών μόνη και αβοήθητη για να τιμωρήσει τον δυτικό-φιλο πρωθυπουργό της Αρμενίας, κρίνεται λίαν επιεικώς τουλάχιστον κοντόφθαλμη. 

Εν κατακλείδι, όπως προαναφέρθηκε, η Τουρκία και ο Erdogan είχαν μια αδιαμφισβήτητη επιτυχία στο πεδίο της Κεντρικής Ασίας, επειδή ακριβώς εξυπηρέτησαν την τακτική και τους στρατηγικούς στόχους του νέου παγκόσμιου καταμερισμού δύναμης. Κανείς όμως δεν πρέπει να υπερτιμά αυτή την επιτυχία και να επιχειρεί να την συνδέσει με όλα αυτά που διαδραματίζονται και διακυβεύονται αυτή την εποχή στην νότιο-ανατολική Μεσόγειο. Στην Μεσόγειο ποτέ δεν κυριάρχησαν οι λαοί της στέπας.