Εκείνη την χρονική περίοδο η γενικευμένη άποψη και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ήταν ότι η συνεχής υποχώρηση της ισοτιμίας της τουρκικής λίρας έναντι του δολαρίου (USD) και του Ευρώ (euro), οδηγούσε την τουρκική οικονομία σε προβληματικό πεδίο ή ακόμα και στην χρεοκοπία.
Εύλογα λοιπόν οι αλλαγές στο οικονομικό επιτελείο συνδέθηκαν με το πρόβλημα στην συναλλαγματική ισοτιμία και θεωρήθηκαν ως προπομπός αλλαγών στην νομισματική πολιτική και αφετηρία ανάκαμψης της αξίας του τουρκικού νομίσματος.
Όντως η νομισματική πολιτική στο θέμα των επιτοκίων, άλλαξε. Ο Ερντογάν, που έως τότε απέρριπτε μετά βδελυγμίας την αύξηση των επιτοκίων, ήπιε το "πικρό χάπι" (σύμφωνα με δική του δήλωση) της πολύ μεγάλης αύξησης (από 10,25% σε 15%) των επιτοκίων, που ανακοινώθηκε στις 19 Νοεμβρίου. Όμως η κατάσταση από το μέτωπο των συναλλαγματικών ισοτιμιών δεν βελτιώθηκε. Γιατί το λέμε αυτό; Ας παρακολουθήσουμε την διαμόρφωση της ισοτιμίας Euro/Τουρκικη λίρα τον τελευταίο μήνα.
- Στις 6 Νοεμβρίου (περίοδος αμέσως πριν από την αντικατάσταση του κεντρικού τραπεζίτη και υπουργού οικονομικών): 10,13
- Στις 19 Νοεμβρίου (την ημέρα που ανακοινώθηκε η αύξηση επιτοκίων): 9,12
- Στις 13 Δεκεμβρίου: 9,58.
Συμπέρασμα: Όπως δείχνουν τα παραπάνω στοιχεία, η αξία του τουρκικού νομίσματος δεν ανέκαμψε γιατί οι ισοτιμίες της τούρκικης λίρας με το USD και το euro δεν βελτιώθηκαν. Εξέλιξη απόλυτως φυσιολογική, αφού τα συστημικά προβλήματα της τουρκικής οικονομίας παραμένουν άλυτα.
Συνεπώς η αντικατάσταση του κεντρικού τραπεζίτη και του υπουργού οικονομικών δεν "έκλεισε" δραστικά και μόνιμα το μέτωπο των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Πλήρης δικαίωση της στήλης, που πρόβλεψε ότι για τους παραπάνω λόγους οι υψηλές ισοτιμίες της τουρκικής λίρας δεν πρόκειται να μειωθούν. Η αντικατάσταση του οικονομικού επιτελείου και η απομάκρυνση του Μ. Αλμπαϊράκ, οφείλονταν στην εσωκομματική πάλη που μαίνεται στο εσωτερικό του συστήματος εξουσίας που στηρίζει τον Τ. Ερντογάν. (βλ. 11 Νοεβρίου 2020: "Ο Γαμπρός μου ο προικοθήρας α λα Τούρκα")
Δεύτερη πράξη
Πρόσφατα και με αφορμή την σύγκρουση μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας, η Τουρκία και ο Τ. Ερντογάν είχαν μία αναμφισβήτητη επιτυχία. Η ανάδειξη της Τουρκίας στον καθοριστικό παράγοντα για την αζέρικη νίκη και η οδική-γεωγραφική σύνδεση της Τουρκίας με τα τουρκόφωνα έθνη της Κεντρικής Ασίας μέσω της ουδέτερης ζώνης που διαπερνά την Αρμενία και συνδέει το Ναχιτσεβάν με το Αζερμπαϊτζάν, είναι δεδομένα που απλά επιβεβαιώνουν την σημασία της Τουρκίας στον νέο καταμερισμό δύναμης που διαμορφώνεται στην Κεντρική Ασία. Ο άξονας των τουρκόφωνων κρατών υπό την ηγεσία της Τουρκίας παίρνει σάρκα και οστά. Ο παντουρκισμός θριαμβεύει στην Κεντρική Ασία και ήδη προκαλεί εξελίξεις.
Όλες οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της περιοχής του Καυκάσου, συμπεριλαμβανομένου του Αζερμπαϊτζάν, αποσπάστηκαν από το Ιράν και έγιναν τμήματα της τσαρικής Ρωσίας μετά τους νικηφόρους για την Ρώσους, ρωσο-περσικούς πολέμους του 19ου αιώνα.
Από εκείνη την εποχή ο ποταμός Αράς (Αράξης) είναι το σύνορο που χωρίζει το σημερινό Αζερμπαϊτζάν, από το Ιράν και το Ιρανικό (Νότιο) Αζερμπαϊτζάν.
Σε απλά Ελληνικά, στο Ιρανικό (Νότιο) Αζεμπαϊτζάν κατοικούν σουνίτες τουρκόφωνοι Αζέροι, που βλέπουν με “ελπίδα” την μητέρα πατρίδα. Στην τρίτη πληθυσμιακά ιρανική πόλη, αλλά και κοσμική πρωτεύουσα του Ιρανικού Αζερμπαϊτζάν, την Ταμπρίζ, είναι λιγοστά τα σύμβολα της ιρανικής επανάστασης αλλά περισσεύουν τα σύμβολα των "γκρίζων λύκων". Το Ιράν αποκτά την δική του "τουρκική μειονότητα".
Τρίτη πράξη-Αυλαία
Φαινομενικά, οι παραπάνω αναφορές είναι άσχετες. Όμως συνδέονται άρρηκτα.
Ο Μ. Αλμπαϊράκ ήταν ο αρχιτέκτονας της τουρκο-ιρανικής οικονομικής συνεργασίας, που στηρίζονταν στο "σπάσιμο" του εμπάργκο των ΗΠΑ εναντίον του Ιράν (υπόθεσεις Halk Bank και Aktif Bank). Απομακρύνεται από την κυβέρνηση τον Νοέμβριο 2020, μετά από εσωκομματικό πραξικόπημα που διοργανώνει ο υπέρ-εθνικιστής ακρό-δεξιός υπουργός εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού (Suleyman Sylu) και όταν ήδη η σύγκρουσή Αρμενίας και Αζερμπαϊτζαν είχε λήξει με ήττα της Αρμενίας και όλα όσα αναφέρθηκαν προηγουμένως, σχετικά με την αζέρικη μειονότητα στο Ιράν άρχισαν να αποκτούν πραγματική διάσταση.
Σκηνή από το άμεσο προσεχές μέλλον.
Ο Τ. Ερντογάν θα εξαναγκασθεί από τους υπερ-εθνικιστικούς κύκλους που στηρίζουν τον υπουργό Εσωτερικών, να συγκρουσθεί με την Τεχεράνη με πρόφαση τα δικαιώματα της τουρκόφωνης αζέρικης μειονότητας του Ιράν.
Πολλοί είναι αυτοί που επιθυμούν διακαώς μία τέτοια σύγκρουση. Ως βασικά παραδείγματα αναφέρουμε το Ισραήλ, τις ΗΠΑ αλλα και την ΕΕ. Θα παρακολουθούμε τις εξελίξεις και θα επανέλθουμε όταν αρχίσουν να "τρέχουν" τα γεγονότα.