Κάθε χρόνο η κυβέρνηση, αφού συνυπολογίσει την πορεία της οικονομίας και τις απόψεις εργοδοτών και εργαζομένων, ανακοινώνει τον ετήσιο ελάχιστο μισθό που περιέχει συνήθως σημαντική ποσοστιαία αύξηση (λόγω της αναπτυξιακής δυναμικής της τουρκικής οικονομίας) και ισχύει υποχρεωτικά για ολόκληρο το έτος.
Το 2018 (έτος εκλογής του Τ. Ερντογάν στην Προεδρία της Δημοκρατίας), ο ελάχιστος μισθός ήταν στην αρχή του έτους 446,40 Euro/μήνα.
Το καλοκαίρι του ίδιου έτους (Ιούλιος 2018) είχε μειωθεί στα 380,16 Euro/μήνα. Αιτία αυτής της μείωσης, η συναλλαγματική κρίση που έπληξε την τουρκική οικονομία.
Συγκεκριμένα, στην αρχή του 2018 η ισοτιμία τουρκικής λίρας/Euro ήταν 4,5, ενώ στο τέλος του έτους ήταν 6, αφού προηγουμένως (τον Αύγουστο 2018) είχε σκαρφαλώσει στο 7,8 (υψηλά έτους). Ήταν η πρώτη συναλλαγματική κρίση που έπληξε την τουρκική οικονομία.
Όμοια εικόνα και τα επόμενα έτη.
- Στις αρχές (Ιανουάριος) του 2019 ο ελάχιστος μισθός ήταν 422,26 Euro/μήνα (Ισοτιμία τουρκικής λίρας/Euro στο 6) και τον Ιούλιο 2019 ήταν 389,67 Euro/μήνα (ισοτιμία τουρκικής λίρας/Euro στο 6,5).
- Στις αρχές (Ιανουάριος) του 2020 ο ελάχιστος μισθός ήταν 440,29 Euro/μήνα (Ισοτιμία τουρκικής λίρας/Euro στο 6,6) και τον Ιουλίο 2020 ήταν 373,4 Euro/μήνα (Ισοτιμία τουρκικής λίρας/Euro 7,7).
- Εφέτος ανακοινώθηκαν πολύ μεγάλες αυξήσεις 22% στον ελάχιστο μισθό που διαμορφώθηκε στις αρχές του έτους στις 2.826 τουρκικές λίρες δηλαδή στις αρχές του έτους ο ελάχιστος μισθός ήταν 314 Euro/μήνα (Ισοτιμία τουρκικής λίρας/Euro στο 9).
Στην Τουρκία το εθνικό όριο φτώχειας υπολογίζεται (Παγκόσμια Τράπεζα) ανά ημέρα στα 3,59 Euro ανα άτομο. Αυτό σημαίνει ότι μία τετραμελής οικογένεια (ανδρόγυνο και 2 παιδιά κάτω των 14 ετών), χρειάζεται περίπου 370-380 Euro/μήνα για να καλυφθούν οι στοιχειώδεις δαπάνες διαβίωσης.
Εάν συγκρίνουμε όλα τα προαναφερόμενα επίσημα μισθολογικά στοιχεία, φθάνουμε στο συμπέρασμα ότι μετά το α' εξάμηνο 2018, το τυπικό δείγμα μίας τουρκικής εργατικής οικογένειας κάλυπτε οριακά τις ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης.
Όμως από τις αρχές 2021 ζεί πολύ κάτω από το εθνικό όριο της φτώχειας. Στην παραπάνω άσχημη εικόνα πρέπει να προσθέσουμε και τα 4-4,5 εκατ. ανέργων που δεν διαθέτουν ούτε καν τον ελάχιστο μισθό, για να αποτυπώσουμε αρκετά αντικειμενικά μία ιδιαίτερα ζοφερή κοινωνική πραγματικότητα στην οποία περίπου 20 εκατ.
άνθρωποι ζούν στο όριο (η κάτω από αυτό) της φτώχειας.
Αυτό το συμπέρασμα δεν απέχει άλλωστε και πολύ από την επίσημη άποψη της τουρκικής εθνικής στατιστικής αρχής, που υπολογίζει ότι το 2019 περίπου 17 εκατ. τούρκοι, δηλαδή περίπου το 20% του πληθυσμού της χώρας, ζούσε κάτω η στο όριο της φτώχειας ενώ την ίδια χρονική περίοδο και σύμφωνα με τα συμπεράσματα των ίδιων μελετών το 48% του πλούτου της χώρας άνηκε στο 20% των Τούρκων.
Για να μην παρεξηγηθούμε, δεν απεμπολούμε τις παλαιότερες θέσεις μας για την εντυπωσιακή δυναμική και τα εντυπωσιακά επιτεύγματα της τουρκικής οικονομίας.
Απλά επισημαίνουμε ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού της γειτονικής χώρας (περίπου 20%), δεν μπορεί να πλέον να επιβιώσει, ενώ ένα εξ ίσου μεγάλο τμήμα του πληθυσμού (περίπου 20%), διαθέτει πολύ υψηλά εισοδήματα που του επιτρέπουν να ζεί σε συνθήκες πλούτου.
Συμπέρασμα. Στην Τουρκία αυτή την χρονική περίοδο η άνιση κατανομή παραγόμενου πλούτου, η ιστορικά αποτελεσματικότερη γεννήτρια κοινωνικών και πολιτικών ανατροπών εργάζεται πυρετωδώς και σε full ρυθμούς.
Το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών βαθαίνει και παίρνει πλέον ακραία μορφή, αφού η φτώχεια αγγίζει ή αρχίζει και ξεπερνά τα όρια του λιμού. Αυτή η κατάσταση δεν είναι δυνατόν να αντιστραφεί χωρίς ριζική αναθεώρηση της οικονομικής πολιτικής.
- Μπορεί ο αδύναμος πολιτικά Τ. Ερντογάν να αναθεωρήσει δραματικά την οικονομική του πολιτική ώστε να ανακουφίσει πραγματικά τους φτωχούς που αντιμετωπίζουν πλέον το φάσμα της πείνας;
- Τι επιπτώσεις θα έχει αυτή η ζοφερή κοινωνική πραγματικότητα (εφ' οσον γίνει μόνιμο καθεστώς) στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις;
Είναι μερικά μόνο από τα αμείλικτα ερωτήματα, που μοιραία αναφύονται. Ερωτήματα που δεν πρέπει να βιαστούμε να απαντήσουμε. Προς το παρόν το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να συνεχίσουμε να παρακολουθούμε και να μελετούμε με ιδιαίτερη προσοχή τις οικονομικές παραμέτρους.
Παραδειγματικά και σύμφωνα με τα παραπάνω επίσημα και δημόσια στοιχεία, όταν η συναλλαγματική ισοτιμία τουρκικής λίρας/Euro ξεπερνά κατά μία μονάδα το 7,7 και φθάνει στο 8,7 τότε η τυπική τουρκική εργατική οικογένεια δεν έχει χρήματα για να καλύψει τις βασικές ανάγκες διαβίωσης 3 ημερών, δηλαδή 3 ημέρες τον μήνα πεινάει.