Εκείνη την ημέρα (18 Μαρτίου) η εν λόγω ισοτιμία ήταν 8,6 ,δηλαδή 1 Euro αγόραζε 8,6 Τουρκικές λίρες.

Τα γεγονότα της επόμενης ημέρας,1 9 Μαρτίου είναι γνωστά. Ο Τ. Ερντογάν αντικατέστησε τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας, Νατσί Ακμπάλ (Naci Akbal) γιατί διαφωνούσε με την νομισματική πολιτική που ακολουθούσε. Συγκεκριμένα, ο αποπεμφθείς διοικητής της κεντρικής τράπεζας (που διορίστηκε από τον Ερντογάν στις αρχές Νοεμβρίου) πρέσβευε την αύξηση των επιτοκίων για να ελεγχθεί η συναλλαγματική κρίση και ο πληθωρισμός. Γι' αυτό άλλωστε στους 4,5 μήνες που έμεινε στην θέση του διοικητή της κεντρικής τράπεζας αύξησε τα επιτόκια απο το 10,25 % στο 19%. Την τελευταία αύξηση 2% την ανακοίνωσε την ημέρα που αντικαταστήθηκε. 

Ποιός κοροϊδεύει ποιόν;

Σύμφωνα πάντα με την κρατούσα άποψη, η αντικατάσταση του διοικητή της κεντρικής τράπεζας σημαίνει ότι θα αρχίσει να εφαρμόζεται εκ νέου αντίθετη νομισματική πολιτική, δηλαδή θα μειωθούν και πάλι τα επιτόκια (που αυξάνονταν όλη την προηγούμενη περίοδο με αποκορύφωμα την αύξηση 2% ακριβώς την ημέρα της αντικατάστασης του διοικητή της κεντρικής τράπεζας) και σε αυτό το σημείο αναδεικνύεται το ερώτημα, ποιος κοροϊδεύει ποιον;. 

Αλλάζει ο Ερντογάν τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας γιατί διαφωνεί με την νομισματική πολιτική που εφαρμόζει (αύξηση επιτοκίων), αφού πρώτα έχει επιτρέψει να αυξηθούν τα επιτόκια για ακόμα μία φορά ακριβώς την ημέρα που ανακοινώνει την αντικατάσταση του. 

Τι πιο απλό, αν όντως ο Τ.Ερντογάν διαφωνούσε με την ακολουθούμενη νομισματική πολιτική και επιθυμούσε την διατήρηση χαμηλών επιτοκίων, θα άλλαζε τον διοικητή πριν αυτός αυξήσει τα επιτόκια. Αυτή η λεπτομέρεια δεν λαμβάνεται υπ' όψιν, με άμεση συνέπεια να ερμηνεύεται η  αντικατάσταση του κεντρικού τραπεζίτη ως παρέμβαση του Ερντογάν στην ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας και ως εκ τούτου ως υπαίτια για την πρόσφατη χρηματιστηριακή και νομισματική αναστάτωση που έπληξε την τουρκική οικονομία. 

Και δυο λόγια για το μέχρι σήμερα αποτέλεσμα αυτής της "περιβόητης" κρίσης. Μία εβδομάδα μετά την αντικατάσταση του διοικητή της κεντρικής τράπεζας, στις 26 Μαρτίου (το μεσημέρι) η ισοτιμία Euro/Τουρκικής Λίρας ήταν  9,5 δηλαδή 1 Euro αγοράζει 9,5 Τουρκικές λίρες. Μάλλον "πολύς καβγάς για το τίποτε". Με την μέση τιμή ισοτιμίας Euro/Τουρκικής Λίρας από την αρχή του έτους να διαμορφώνεται περίπου στο 9, δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί ότι η παρούσα αύξηση της ισοτιμίας κατά 0,5 είναι ένα σημάδι μείζονος κρίσης. Μάλλον πρόκειται για την φυσιολογική εξέλιξη του προβλήματος που αντιμετωπίζει μία αναδυόμενη οικονομία σε περιόδους διεθνούς οικονομικής κρίσης. 

Τι ακριβώς συμβαίνει; 

Στις 11 Νοεμβρίου δημοσιεύσαμε το άρθρο μας με τίτλο "Ο γαμπρός μου ο προικοθήρας α λα τούρκα". Αφορμή γι' αυτό το άρθρο ήταν η απόφαση του Ερντογάν να απομακρύνει τον γαμπρό του και υπουργό οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ (Berat Albayrak) και τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας Μουράτ Ουϊσάλ (Murat Oysal). Τότε οι διαρροές της τουρκικής προεδρίας απέδιδαν αυτές τις αντικαταστάσεις στην έξαρση της συναλλαγματικής κρίσης. Εκείνη την εποχή οι εν λόγω διαρροές έγιναν η κυρίαρχη ερμηνεία της τουρκικής πολιτικό-οικονομικής συγκυρίας.

Ο παμπόνηρος ανατολίτης είχε πετύχει να αποπροσανατολίσει την διεθνή κοινή γνώμη και να κρύψει το πραγματικό πρόβλημα που προκάλεσε την αντικατάσταση του οικονομικού επιτελείου. Όπως είχαμε αποκαλύψει σε εκείνο το άρθρο, η απομάκρυνση οφείλονταν σε εσωκομματικό πραξικόπημα που είχε οργανώσει ο σκληρός ακροδεξιός υπερ-εθνικιστής υπουργός εσωτερικών Σουλέϊμάν Σοϊλού (Suleyman Sylu), που είναι ταυτόχρονα και ο υπ. αριθμ ένα εσωκομματικός αντίπαλος του Αλμπαϊράκ στην πορεία για την διαδοχή του Τ. Ερντογάν. 

Για την ουσία της συναλλαγματικής κρίσης και με αφορμή την ιδεολογική και πολιτική ταυτότητα και διαδρομή του τότε νέο-διορισμένου και νυν αποπεμφθέντα διοικητή της κεντρικής τράπεζας Νατσί Ακμάλ (Naci Akbal), είχαμε αναφέρει: 

• Είναι δηλαδή ένας από τους βασικούς σχεδιαστές και πρωτεργάτες της οικονομικής πολιτικής που γέννησε τα σημερινά δομικά-συστημικά προβλήματα που προκαλούν την νομισματική κρίση που ταλαιπωρεί εδώ και αρκετό καιρό την Τουρκική οικονομία.

και συνεχίζαμε για τις προοπτικές της νέας θητείας του:

• Όπως αποδεικνύει η πρόσφατη πολιτική ιστορία της Τουρκία και η απλή συγκριτική μελέτη των αριθμών αντικαταστάθηκε (ΣΣ: Ο Μ. Αλμπαϊράκ) απο ένα εξ ίσου κακό διαχειριστή (ΣΣ: Τον Ν. Ακμπάλ) της νομισματικής κρίσης που είναι ταυτόχρονα και ένας από τους βασικούς υπεύθυνους των δομικών-συστημικών προβλημάτων τα οποία προκαλούν την αέναη νομισματική κρίση στην Τουρκική οικονομία 
• Όσοι έχουν επενδύσει στην Τουρκία δεν το έκαναν γιατί σε αυτή την χώρα υπάρχει και λειτουργεί ένα εξαιρετικά προηγμένο θεσμικό πολιτειακό-νομικό πλαίσιο, που εγγυάται την διάκριση των εξουσιών σε μία φερέγγυα εκτελεστική-κρατική εξουσία και σε ένα ακριβοδίκαιο ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα. Ούτε γιατί ακμάζει μία ισχυρή καταναλωτική αγορά στην οποία κυριαρχεί το υψηλών προδιαγραφών επιστημονικό δυναμικό και εξειδικευμένο προσωπικό. Επένδυσαν γιατί δεν υπάρχει αυστηρή περιβαλλοντολογική νομοθεσία, γιατί η εργατική νομοθεσία βρίσκεται σε εμβρυακό στάδιο και γιατί οι εργατικές αμοιβές υπολογιζόμενες σε διεθνές νόμισμα είναι εξαιρετικά χαμηλές. 

Παράδειγμα: Κατασκευάζεται στην Τουρκία ένα αυτοκίνητο μεσαίου κυβισμού με συνολικό εργατικό κόστος (σύμφωνα με τον ελάχιστο μισθό 2021) 10.000 τουρκικές λίρες. Με βάση τις γνωστές ισοτιμίες. Στις 18 Μαρτίου αυτό το αυτοκίνητο στοιχίζει στην μητρική εταιρεία 1.162 Euro και στις 26 Μαρτίου το ίδιο αυτοκίνητο στοίχιζε στην μητρική εταιρεία 1.052 Euro. Δηλαδή σε μόλις 6 ημέρες η τιμή του αυτoκινήτου μειώνεται κατά 110 Euro. Βάσει των ετήσιων απογραφικών στοιχείων 2019, συνολικό κέρδος 150 εκατ. Euro σε 6 ημέρες για τις αυτοκινητοβιομηχανίες που κατασκευάζουν (περισσότερα απο 1,5 εκατ/ αυτοκίνητα κατ' έτος) τα αυτοκινητά τους στην Τουρκία και στην συνέχεια τα εξάγουν (κυρίως στην Ε.Ε).

Σημαντικό οικονομικό όφελος αν σκεφθούμε ότι σε αυτές τις δύσκολες εποχές που η κατανάλωση μειώνεται ενισχύονται χωρίς κανένα κόστος τα ταμεία των μητρικών εταιρειών. Αν δε κάνουμε αυτό τον υπολογισμό για την τελευταία τριετία που και η συναλλαγματική και η πληθωριστική κρίση μαίνονται στην Τουρκία, τότε θα φθάσουμε σε δραματικά συμπεράσματα για την μείωση των εισοδημάτων των Τούρκων εργαζομένων εξ αιτίας της συναλλαγματικής και πληθωριστικής κρίσης αλλά και την συνεπαγόμενη αύξηση των κερδών των αυτοκινητοβιομηχανιών που λειτουργούν στην Τουρκία. Και αυτός είναι ένας μόνο βιομηχανικός τομέας, σίγουρα μπορούμε να αναφέρουμε και άλλους.  

Το παραπάνω παράδειγμα είναι η πιο συνοπτική και ταυτόχρονα πιο ακριβής περιγραφή του δομικού-συστημικού προβλήματος των αναδυόμενων οικονομιών. Στα οικονομικά εγχειρίδια περιγράφεται με την κομψή διατύπωση "μείωση εξαγωγών από τις αναδυόμενες οικονομίες γιατί μειώνεται η κατανάλωση στις ανεπτυγμένες χώρες εξ αιτίας της οικονομικής κρίσης". 

Όντως μειώνεται ο αριθμός των αυτοκινήτων που εξάγονται από την Τουρκία στην Ε.Ε γι' αυτό και χρησιμοποιείται η συναλλαγματική ισοτιμία για να προστατευθούν όσο είναι δυνατόν τα κέρδη των αυτοκινητοβιομηχανιών. 

Το έχουμε ξαναπεί, ο Τ. Ερντογάν είναι ένας αδύναμος πολιτικά ηγέτης, ενδίδει αμέσως στον οποιοδήποτε εκβιασμό. Στην συγκεκριμένη περίπτωση στην απειλή αποχώρησης της VW από την Τουρκία. Προκαλεί σχεδόν αναίτια καινούργια νομισματική κρίση με την αλλαγή στην διοίκηση της κεντρικής τράπεζας και σε μόλις 6 ημέρες μειώνεται σε σκληρό νόμισμα η τιμή του αυτοκινήτου μεσαίου κυβισμού που κατασκευάζεται στην Τουρκία κατά 1%. Φυσικά αυτό σημαίνει 1,5 ημέρα επιπλέον πείνα σε κάθε Τούρκο εργαζόμενο που αμείβεται με τον ελάχιστο μισθό. 

Προς το παρόν στα λαϊκά προάστια της 'Αγκυρας και των άλλων τουρκικών μεγαλουπόλεων που κατοικεί αυτή η δυστυχής κατηγορία εργαζομένων, το κόμμα του Ερντογάν το AKP παραμένει ακόμα ισχυρό. Το Ισλάμ και ο εθνικισμός κρατάνε ακόμα αυτούς τους ανθρώπους στο στρατόπεδο των υποστηρικτών του Ερντογάν. Το πρόβλημα για την Ε.Ε., αλλα κυρίως για την χώρα μας, είναι ότι όσο η πείνα θεριεύει, τόσο θα αυξάνεται ο κίνδυνος να αντικατασταθεί το πορτοκαλί-κίτρινο του AKP απο το πράσινο των αδελφών μουσουλμάνων και του ριζοσπαστικού ισλάμ. Η ακόμα χειρότερα το ουρλιαχτό του γκρίζου λύκου να σβήσει την "λαμπα" του AKP .