Αναμφίβολα μία πολύ ευνοϊκή εξέλιξη για την Ελληνική Οικονομία αλλά και ιδιαίτερα θετική είδηση για την ΔΕΗ, η μετοχή της οποίας εκείνη την ημέρα και πριν την ανακοίνωση της πώλησης είχε κλείσει στα 9,9 euro.
Λίγες ημέρες μετά, την Πέμπτη 23 Σεπτεμβρίου η τιμή της μετοχής ΔΕΗ είχε πέσει στα 9,02 euro. Μία αρνητική εξέλιξη αφού συνήθως μετά από μία σημαντική θετική είδηση καταγράφεται εντυπωσιακή άνοδος η οποία διατηρείται σε σημαντικό ποσοστό σε βάθος χρόνου. Την ίδια περίοδο και η γενικότερη εικόνα στο χρηματιστήριο Αθηνών ήταν κακή (10 Σεπτεμβρίου 901,13 μονάδες-23 Σεπτεμβρίου 886,72 μονάδες). Βέβαια γι’ αυτή την άσχημη εικόνα υπάρχει η δικαιολογία της χρεοκοπίας της Evergrade που ταλαιπώρησε τις διεθνείς χρηματαγορές. Όμως αυτή η υπόθεση παρά τους αρχικούς φόβους προκάλεσε σε διεθνή κλίμακα ήπιες πτωτικές τάσεις για μόλις 1-2 ημέρες, συνεπώς και αυτή η δικαιολογία δεν ερμηνεύει την αρνητική εικόνα της ελληνικής χρηματαγοράς.
Την Πέμπτη, 23 Σεπτεμβρίου και μετά το τέλος της συνεδρίασης του ΧΑΑ ανακοινώθηκε η απόφαση του ΔΣ της ΔΕΗ (δηλαδή της κυβέρνησης) για αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας κατά 750 εκατ. euro στην οποία το Δημόσιο που κατέχει το 51% των μετοχών θα συμμετέχει εν μέρει με στόχο να περιοριστεί η δημόσια συμμετοχή στο 34%. Μία μεγάλη ιδιωτικοποίηση μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, της οποίας οι λεπτομέρειες (τιμή νέων μετοχών, αναλογία παλαιών-νέων μετοχών κλπ.) δεν ανακοινώθηκαν ακόμα.
Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ότι δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο αν με την υλοποίηση αυτής της απόφασης εκπληρώνεται και η μνημονιακή υποχρέωση (3ο μνημόνιο κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ) για ιδιωτικοποίηση του 17% της ΔΕΗ ή θα απαιτηθεί στο μέλλον να πουληθεί το 17% της εναπομείνασας κρατικής συμμετοχής για να τηρηθεί η συγκεκριμένη μνημονιακή υποχρέωση.
Όλοι καταλαβαίνουμε ότι πρέπει να απαντηθούν σύντομα και ξεκάθαρα τα παραπάνω πολιτικά και τεχνικά ερωτήματα, γιατί διαφορετικά εισερχόμαστε σε μία «γκρίζα» κατάσταση.
Την επόμενη ημέρα η μετοχή της ΔΕΗ έπεσε 11,53% και έκλεισε στα 7, 98 euro. Συνηθισμένη κατάσταση σε αυτές τις περιπτώσεις αλλά καθόλου συνηθισμένη δεν ήταν η γενικότερη εικόνα του χρηματιστηρίου που ενώ βομβαρδίζεται από πραγματικές θετικές ειδήσεις (ιδιωτικοποίηση ΔΕΔΔΗΕ, αναβάθμιση Ελληνικού αξιόχρεου) και αλλά και απολύτως αντικειμενικές προβλέψεις, δεν ανακάμπτει αλλά αντίθετα συνεχίζει εδώ και πολύ καιρό να παραμένει σε προβληματική κατάσταση που την Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου έγινε ακόμα χειρότερη, αφού μετά την ανακοίνωση για την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της ΔΕΗ, μίας οπωσδήποτε θετικής είδησης κατέγραψε μία ακόμα μεγάλη πτώση (-1,54 %) κλείνοντας στις 873,10 μονάδες.
Οι θεωρητικοί του καπιταλισμού και της φιλελεύθερης οικονομικής σκέψης διδάσκουν ότι η εικόνα της χρηματαγοράς συνδέεται άρρηκτα με την πορεία της οικονομίας. Συνήθως αυτή η θεωρητική άποψη επιβεβαιώνεται και από την πραγματικότητα αν και αρκετές φορές η χρηματιστηριακή άνοδος μπορεί να οφείλεται και σε στρεβλά φαινόμενα, πχ «πυραμίδα» και να μην συνοδεύεται από πραγματική οικονομική ανάπτυξη. Όμως ιστορικά ισχύει πάντοτε η αναγκαία και ικανή συνθήκη, δηλαδή οικονομική ανάπτυξη και θετικό χρηματιστήριο είναι έννοιες αλληλένδετες.
Τι συμβαίνει λοιπόν και δεν ανακάμπτει η ελληνική κεφαλαιαγορά (όπως ανέκαμψαν όλες οι διεθνείς χρηματαγορές μετά τον Μάρτιο 2020), παρ’ ότι αρκετά πραγματικά στοιχεία και απολύτως αντικειμενικές προβλέψεις δείχνουν ότι οι προοπτικές της οικονομίας είναι παραπάνω από θετικές;
Σύμφωνα με το ηλεκτρονικό σύστημα διασύνδεσης (www.energylive.cloud), ένα ηλεκτρονικό σύστημα on-line ενημέρωσης των χονδρικών τιμών με τις οποίες αγοράζουν ηλεκτρικό ρεύμα από τους παραγωγούς τα εθνικά συστήματα 19 ευρωπαϊκών χωρών, στις 25 Σεπτεμβρίου στις 17.15, η ημερήσια χονδρική τιμή με την οποία την επόμενη ημέρα (26 Σεπτεμβρίου) θα αγοράζει ηλεκτρικό ρεύμα η χώρα μας ήταν 130,53 Euro/MWh (5η υψηλότερη). Την ίδια χρονική στιγμή η μέση μηνιαία χονδρική τιμή αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος για την χώρα μας διαμορφώνονταν στα 132,77 Euro/MWh ( 9η υψηλότερη) και η μέση ετήσια χονδρική τιμή στα 80,28 Euro/MWh (2η υψηλότερη).
Συγκρίνοντας αυτές τις τιμές παρατηρούμε ότι την ίδια χρονική στιγμή η ημερήσια χονδρική τιμή της Σλοβενίας ήταν 125,72 Euro/MWh. Η Σλοβακία είχε διαμορφωμένη μέση μηνιαία τιμή, 129,30 Euro/MWh. Η δε Τσεχία είχε πετύχει μέση ετήσια τιμή 71,88 Euro/MWh. Και αυτές είναι μέσες τιμές (περίπου) στην σχετική λίστα, γιατί αν αναφέρουμε τις χαμηλότερες θα μας πιάσει κατάθλιψη (χαμηλότερη ημερήσια τιμή-Λουξεμβούργο 125,72 Euro/MWh, χαμηλότερη μέση μηνιαία τιμή-Πολωνία 101,35 Euro/MWh, χαμηλότερη μέση ετήσια τιμή-Λουξεμβούργο 68,18 Euro/MWh).
Το πρώτο συμπέρασμα που προκύπτει αβίαστα από τα παραπάνω, είναι ότι η χώρα μας αγοράζει το ηλεκτρικό ρεύμα πάρα πολύ ακριβά. Σίγουρα η εκτόξευση των τιμών φυσικού αερίου και ρύπων προκαλεί μεγάλες αυξήσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος αλλά το ίδιο ισχύει και για τις προαναφερόμενες χώρες που αγοράζουν ηλεκτρικό ρεύμα πολύ πιο φθηνά από την χώρα μας. Επιγραμματικά, αφού οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος στην χώρα μας είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη τότε οι κυβερνητικές ευθύνες είναι αυτονόητες. Επανερχόμενοι λοιπόν στο αρχικό μας ερώτημα. Οικονομική ανάπτυξη και ακριβή ενέργεια είναι έννοιες ασύμβατες, συνεπώς έχουμε μία κατ’ αρχήν απάντηση για την κακή εικόνα της ελληνικής χρηματαγοράς.
Εάν προσθέσουμε στα παραπάνω και τα κρίσιμα ερωτηματικά για την ευρωστία του τραπεζικού συστήματος του οποίου οι ισολογισμοί εξυγιάνθηκαν μεν από τα «κόκκινα δάνεια» αλλά με τρόπο που δεν πείθει, έχουμε σχεδόν πλήρη εικόνα για τους λόγους της κακής χρηματιστηριακής εικόνας.
Για την κυβερνητική πολιτική στο πρόβλημα της διαχείρισης των «κόκκινων δανείων» θα μπορούσαμε να σχολιάσουμε πολλά. Απλά αναφέρουμε ότι ο αρμόδιος υφυπουργός για το τραπεζικό σύστημα Γ. Ζαββός εξαφανίσθηκε χωρίς πολλά σχόλια κατά τον πρόσφατο ανασχηματισμό.
Συμπερασματικά: Τραπεζικό σύστημα και ενεργειακό υπόβαθρο δεν μπορούν να δώσουν την αναπτυξιακή ώθηση που χρειάζεται η πραγματική οικονομία. Άρα δικαιολογημένα το χρηματιστήριο δεν μπορεί να ανακάμψει. Αργά η γρήγορα αυτά τα αρνητικά δεδομένα θα αρχίσουν να επηρεάζουν την πραγματική οικονομία που μέχρι πριν λίγο καιρό βρίσκονταν στο αναπνευστήρα των έκτακτων μέτρων που εφαρμόζονταν λόγω της πανδημίας.
Ήδη το επίπεδο διαβίωσης των πολιτών άρχισε να επιδεινώνεται. Μπροστά μας βρίσκεται ένας δύσκολος χειμώνας. Η κυβέρνηση εισέρχεται σε αυτή την δύσκολη περίοδο με σαφέστατο πολιτικό πλεονέκτημα και δημοσκοπικό προβάδισμα. Απομένει να δούμε στο τέλος αυτής της δύσκολης περιόδου, την ερχόμενη άνοιξη, πόσοι ακόμα θα έχουν την τύχη του Ζαββού.