Η αποστολή του ESA είναι να συντονίσει τα ευρωπαϊκά διαστημικά προγράμματα. Η Ελλάδα έγινε μέλος στις 9 Μαρτίου 2005.

Ο προϋπολογισμός του ESA χρηματοδοτείται από τα κράτη μέλη ανάλογα με το ΑΕΠ της κάθε χώρας. Ο Οργανισμός λειτουργεί ανταποδοτικά αφού επενδύει στις χώρες-μέλη μέσω συμβολαίων (κυρίως για αγορά υπηρεσιών και προϊόντων υψηλής τεχνολογίας) ισοδύναμα ποσά με την συμμετοχή της κάθε χώρας στον προϋπολογισμό. 

Για να γίνουν αντιληπτά τα μεγέθη, ο προϋπολογισμός του ESA για το 2021 ήταν 6, 49 δισ.. euro και για την διετία 2021-2022 θα φθάσει συνολικά στα 12,5 δισ.  euro, με πρόβλεψη (εγγυημένες πιστώσεις) να αυξηθεί για την διετία 2023-2024 στα 14.4 δισ. euro. Ενδεικτικό της σημασίας που έχει η ESA για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις (κύρια της Ε.Ε) είναι το γεγονός ότι αυτοί οι προϋπολογισμοί υπερκάλυψαν τις προτάσεις που είχε υποβάλει ο οργανισμός. 

Πολύ λογική εξέλιξη αν συνυπολογίσουμε ότι το 2019 ο ετήσιος ευρωπαϊκός κύκλος εργασιών (τζίρος) για τις διαστημικές εφαρμογές έφθασε τα 66 δισ. euro. 

Πριν λίγο καιρό ο ESA δημοσιοποίησε μία μελέτη με θέμα τα «διαστημικά σκουπίδια». Τι είναι τα «διαστημικά σκουπίδια»; Μεγαλύτερα ή μικρότερα κομμάτια από ανενεργούς παλαιούς πυραύλους, διαστημικά σκάφη και δορυφόρους, αλλά και διάφορα αντικείμενα (πχ εργαλεία), που είχαν εγκαταλειφθεί στο διάστημα, συγκρούονται μεταξύ τους με αποτέλεσμα να δημιουργούνται μικρά (διάμετρος έως 1  cm) ή μεγάλα (διάμετρος έως 10 cm) και πολύ επικίνδυνα σωματίδια, τα οποία συνεχίζουν αενάως να συγκρούονται μεταξύ τους, οπότε ο αριθμός τους να αυξάνεται εκθετικά.

Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, στο διάστημα σήμερα υπάρχουν περίπου 130 εκατ. «διαστημικά σκουπίδια» με διάμετρο έως 1 cm και 34 χιλ. με διάμετρο έως 10 cm, καθώς και περίπου 3.300 ανενεργοί δορυφόροι. Για να γίνει κατανοητό το πρόβλημα που δημιουργούν αυτά τα «διαστημικά σκουπίδια» στους εν ενεργεία (περίπου 2.200) δορυφόρους πρέπει να αναφερθεί το εξής:

Ο ESA συμμετέχει μαζί με την NASA και τις διαστημικές υπηρεσίες της Ρωσίας, της Ιαπωνίας και του Καναδά στο πρόγραμμα του Διεθνούς Διαστημικού  Σταθμού. Πρόκειται για ένα από τα πιο δαπανηρά και πολυετή (ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός κατοικείται από το 2000) διεθνή διαστημικά προγράμματα προϋπολογισμού 120 δισ. euro. Σύμφωνα με την μελέτη, ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός υποχρεώθηκε να αλλάξει 26 φορές πορεία για να αποφύγει σύγκρουση με κάποιο «διαστημικό σκουπίδι» που θα έθετε σε κίνδυνο την λειτουργία του.

Είναι προφανές ότι αν κάποιο από αυτά τα αντικείμενα «κτυπήσει» ένα δορυφόρο τότε υπάρχει βάσιμος κίνδυνος να προκληθούν σοβαρές η ακόμα και καταστροφικές ζημιές. Συμπερασματικά,  στον διαστημικό χώρο γύρω από την Γη, δημιουργείται μία «χωματερή» η οποία στο ορατό μεσοπρόθεσμο μέλλον θα θέσει σε κίνδυνο κρίσιμους για τις ανθρώπινες δραστηριότητες (τραπεζικό internet, μετεωρολογία, GPS) δορυφόρους. 

Εάν συνυπολογίσουμε ότι πολλές εταιρείες έχουν αποφασίσει να δημιουργήσουν διαστημικούς στόλους τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων με κορυφαίες την Space X και την Amazon που ήδη προγραμματίζουν σε ορατό χρόνο την εκτόξευση χιλιάδων δορυφόρων παροχής υπηρεσιών internet σε κάθε γωνιά του πλανήτη, τότε δεν είναι μακριά ο χρόνος που ίσως και περισσότεροι από 50 χιλ. δορυφόροι θα έχουν προστεθεί στους ήδη υπάρχοντες. Εκείνη την χρονική στιγμή θα πρέπει να έχει λυθεί το πρόβλημα του καθαρισμού του διαστήματος από τα διαστημικά σκουπίδια και της ανάπτυξης της τεχνολογίας, που θα προβλέπει και θα αποτρέπει συγκρούσεις δορυφόρων με αυτά. 

Τα πραγματικά προβλήματα που αναδεικνύονται από τα παραπάνω είναι μεγάλα. Επιγραμματικά: 

Έχουν προκύψει νομικά προβλήματα, τι θεωρείται διαστημικό σκουπίδι και ποιος είναι υπεύθυνος για την περισυλλογή του, δηλαδή ποιος κοινά αποδεκτός διεθνής οργανισμός θα πιστοποιεί με κοινά αποδεκτή διεθνή διαδικασία, ότι ο πχ ένας παλαιός στρατιωτικός δορυφόρος των ΗΠΑ ή της Σοβιετικής εποχής είναι πλέον ανενεργός και διαστημικό σκουπίδι, οπότε πρέπει να τον περισυλλέξει το διαστημικό απορριμματοφόρο και να τον καταστρέψει. 

Ποιος θα χειρίζεται το διαστημικό απορριμματοφόρο; Ποιος θα χρηματοδοτήσει την λειτουργία του; 

Ταυτόχρονα τα μαθηματικά μοντέλα πρόβλεψης πιθανών συγκρούσεων δεν έχουν  αρχίσει να δίνουν επιβεβαιωμένα αποτελέσματα (πχ σε πρόσφατες περιπτώσεις πτώσης δορυφόρων, δεν ήταν δυνατή η πρόβλεψη έστω και κατά προσέγγιση του σημείου πτώσης), ενώ οι τεχνολογίες περισυλλογής δεν έχουν ακόμα λύσει το μεγαλύτερο πρακτικό πρόβλημα, να κατασκευάσουν δηλαδή το διαστημικό απορριμματοφόρο. Το θεωρητικό μοντέλο προβλέπει ένα διαστημικό σκάφος με αισθητήρες που θα εντοπίζει το διαστημικό σκουπίδι θα το ακολουθεί και αφού το «συλλάβει» θα εισέρχεται στην ατμόσφαιρα όπου θα αυτό-αναφλέγεται και θα καταστρέφεται μαζί με το ενοχλητικό φορτίο του. Ευνόητο είναι ότι αυτό το σκάφος ως τελικό προϊόν θα πρέπει να είναι πολύ φθηνό. Αφού θα είναι μίας χρήσης. 

Στα τέλη του 2020 ο ESA ανέθεσε στην νέο-ιδρυθείσα ελβετική εταιρεία Clear Space να κατασκευάσει ένα πειραματικό διαστημικό απορριμματοφόρο που θα περισυλλέξει το 2025 ένα τμήμα του πυραύλου Vega, βάρους 112 Kg που περιστρέφεται γύρω από την Γη σε ύψος 600-800 Km και τείνει (εφ’ όσον διασπαστεί σε μικρότερα κομμάτια) να εξελιχθεί σε κίνδυνο για τις μελλοντικές διαστημικές αποστολές. Το ύψος του συμβολαίου ανάθεσης ήταν περίπου 90 εκατ. euro. Όλοι κατανοούμε ότι όταν ολοκληρωθεί η κατασκευή του πειραματικού διαστημικού απορριμματοφόρου, θα έχει δημιουργηθεί και το γενετήσιο κύτταρο της ελβετικής διαστημικής βιομηχανίας. 

Η συμμετοχή της χώρας μας στους  προϋπολογισμούς του ESA για την διετία 2020-2021 ήταν συνολικά περίπου 80 εκατ. euro, δηλαδή η Ελλάδα θα έχει συνεισφέρει στον προϋπολογισμό του ESA την διετία 2021-2022 όσα χρήματα περίπου θα στοιχίσει η κατασκευή του πειραματικού ευρωπαϊκού διαστημικού απορριμματοφόρου. 

Άρα, βάσει της ανταποδοτικής λογικής με την οποία λειτουργεί ο προϋπολογισμός του ESA, η Ελλάδα  θα μπορούσε να είχε διεκδικήσει το συγκεκριμένο project. 

Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν τις πάγιες θέσεις της στήλης για δημιουργία ελληνικής βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας. Ας ξαναδούμε τις λεπτομέρειες γιατί ο διάβολος πάντα κρύβεται σε αυτές. Μια νέο-ιδρυθείσα ελβετική εταιρεία παίρνει ένα συμβόλαιο για να χρηματοδοτήσει την έρευνα σε ένα πρωτοπόρο τομέα. Χρήματα που είχε όλα τα δικαιώματα να διεκδικήσει και η χώρα μας. Φυσικά οι Ελβετοί φρόντισαν εκ των προτέρων να ιδρύσουν μία εταιρεία και να προσλάβουν τους ανθρώπους με τα καλύτερα βιογραφικά για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις ενός διαγωνισμού με τόσο υψηλές και εξειδικευμένες απαιτήσεις. 

Προϋποθέσεις που οι σύγχρονοι Έλληνες καπιταλιστές ποτέ δεν πρόκειται να πληρούν ποτέ. Οι περισσότεροι πρώτα θέλουν να εισπράξουν την γενναία προκαταβολή και μετά να επενδύσουν (και αν.. επενδύσουν) σε στελέχη και υποδομές, έτσι όμως σοβαρές δουλειές δεν μπορείς να διεκδικήσεις. Συμπέρασμα: Δουλειές και Χρήματα υπάρχουν, ηγέτιδα τάξη δεν υπάρχει.