Οι διοικήσεις της FED και της ΕΚΤ δεν αποδέχθηκαν αυτή την θέση αντιτείνοντας την άποψη ότι η άνοδος του πληθωρισμού έφθασε στο ανώτατο σημείο και πλέον θα αρχίσει να αποκλιμακώνεται και δεν μπήκαν στην ουσία της συζήτησης. Όμως κανείς δεν αμφιβάλει ότι το 2022 ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί στα επιθυμητά επίπεδα σηματοδοτώντας το τέλος της ποσοτικής χαλάρωσης (QE) και την έναρξη των πολιτικών σύσφιγξης (Tapering). Τι σημαίνει αυτό; Οι κεντρικές τράπεζες θα αρχίσουν να αυξάνουν τα επιτόκια και να μειώνουν τις μηνιαίες αγορές ομολόγων. Σε απλά λόγια «». 

Στις αρχές του 2006 οι περισσότεροι πίστευαν ότι η παγκόσμια οικονομία δεν αντιμετώπιζε σοβαρά δομικά προβλήματα. Ο τότε διοικητής της Fed, ο αγαπημένος των αγορών  Ρεπουμπλικάνος Α. Γκρίνσπαν (είχε διοριστεί το 1987 στην θέση αυτή από τον Πρόεδρο  Ρήγκαν και διατηρήθηκε σε αυτή την  θέση και από τους Προέδρους Μπούς, Κλίντον και Μπούς  Νεότερο) διαβεβαίωνε ότι όλα πήγαιναν καλά. Εκείνη την εποχή ελάχιστοι υποστήριζαν, χωρίς φυσικά να γίνονται πιστευτοί, ότι η αγορά των στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ (αργότερα ονομάστηκαν  subprime στεγαστικά δάνεια) εξελίσσονταν σε μία «φούσκα» που απειλούσε το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Όλοι ζούσαν ημέρες ευδαιμονίας, όπως ακριβώς και οι κάτοικοι της Πομπηίας πριν την έκρηξη του Βεζούβιου (79 μX). 

Όταν (Φεβρουάριος 2006) ο Πρόεδρος Μπούς Νεότερος δεν ανανέωσε την θητεία του Α. Γκρίνσπαν και διόρισε στην θέση του τον Μπεν Μπερνάκι όλοι έμειναν έκπληκτοι. Οι αγορές διαφώνησαν έντονα, αποδίδοντας αυτή την επιλογή στα εσωκομματικά των Ρεπουμπλικάνων. Ελάχιστοι έδωσαν προσοχή στο βιογραφικό του νέου διοικητή. Ενός κορυφαίου πανεπιστημιακού με περίφημες οικονομικές σπουδές στα πιο ονομαστά πανεπιστήμια των ΗΠΑ (Χάρβαρντ, ΜΙΤ), ποy είχε αφιερώσει την πολύχρονη πανεπιστημιακή του καριέρα στην μελέτη της οικονομικής κρίσης 1929. 

Όταν ένα χρόνο αργότερα (Άνοιξη-Καλοκαίρι 2007, κατάρρευση των πρώτων επενδυτικών κεφαλαίων της Bear Sterns)  εμφανίστηκαν τα πρώτα σημάδια της χρηματοπιστωτικής κρίσης όλοι ένοιωσαν πιο σίγουροι γιατί αντιλήφθηκαν ότι ο Μ. Μπερνάκι ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος για να διαχειριστεί την θύελλα που έρχονταν. 

Στην διδακτορική του διατριβή ο  Μπερνάκι είχε προαναγγείλει όλα θα όσα θα έκανε (νομισματική πολιτική μείωσης επιτοκίων σε συνδυασμός με πρόγραμμα αγοράς κρατικών και εταιρικών ομολόγων) για να αντιμετωπίσει μία  χρηματοπιστωτική κρίση. Θεωρούσε ότι η παγκόσμια οικονομική κρίση 1929 οφείλονταν στην τότε διοίκηση της Fed που είχε διαπράξει το μοιραίο λάθος επιτρέποντας την εμφάνιση και αποπληθωρισμού με μοιραία συνέπεια την πτώση της κατανάλωσης και την έκρηξη της ανεργίας. Υπέρτατος στόχος του Μπερνάκι ήταν να αποτραπεί η επανάληψη του φαινομένου, δηλαδή η επανεμφάνιση αποπληθωρισμού. 

Η εφαρμογή των νομισματικών αρχών του «δόγματος Μπερνάκι» ή της ποσοτικής χαλάρωσης (QE) όπως έγιναν ευρέως γνωστές, απέτρεψαν την επανάληψη της οικονομικής τραγωδίας του 1929 παρ’ ότι η παγκόσμια οικονομία αντιμετώπισε δύο μεγάλες κρίσεις (χρηματοπιστωτική κρίση 2008, Πανδημία Covid-19). 

Η κατανάλωση και οι τιμές δεν έπεσαν, η ανεργία έμεινε σε ελεγχόμενα επίπεδα και η οικονομία μετά το πρώτο σοκ, σταθεροποιήθηκε. Η επανεμφάνιση και σταθεροποίηση του πληθωρισμού σε επίπεδα 2-2,5% ήταν επιθυμητό αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής που θα σηματοδοτούσε την επιστροφή της παγκόσμιας οικονομίας στην κανονικότητα. Όπως όλα δείχνουν αυτός ο στόχος θα επιτευχθεί το 2022 οπότε μοιραία τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης θα αρχίσουν να αποσύρονται. Τι σημαίνει αυτό για τις χρηματαγορές; 

Εξορθολογισμός στις τιμές των μετοχών και αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων. Το τσάμπα χρήμα που τροφοδότησε την φρενήρη χρηματιστηριακή κούρσα των τελευταίων ετών βαθμιαία θα αρχίσει να αποσύρεται, αφού θα αρχίσουν σταδιακά να αυξάνονται τα επιτόκια και να μειώνονται οι μηνιαίες αγορές ομολόγων. Η αποτίμηση της αξίας των μετοχών και των ομολόγων θα αρχίσει και πάλι να γίνεται βάσει των θεμελιωδών μεγεθών. Ευνόητα στις αγορές θα αρχίσουν να ξεσπούν mini χρηματιστηριακές κρίσεις και οι αποδόσεις των ομολόγων θα ανεβαίνουν. Μη συστημικές και απόλυτα διαχειρίσιμες κρίσεις.

Το έκτακτο (λόγω πανδημίας) πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (PEPP) της ΕΚΤ τελειώνει τον Μάρτιο 2022 οπότε επανέρχεται σε ισχύ το τακτικό πρόγραμμα APP, στο οποίο δεν εντάσσονται τα Ελληνικά ομόλογα επειδή δεν διαθέτουν «επενδυτική βαθμίδα». Ακόμα και αν η χώρα μας πάρει waiver (παράκαμψη-εξαίρεση) και ενταχθεί (Η απόφαση αναμένεται τον Φεβρουάριο 2022) στο APP θα  υπάρχουν σαφείς εξαιρέσεις και περιορισμοί με πιθανότερο τον γεωγραφικό. Παραδειγματικά, πρώτα η ΕΚΤ θα καλύπτει τις αγορές ομολόγων κάποιων χωρών και κατόπιν και για τον εναπομείναν προϋπολογισμό και χρόνο, θα επιλέγει Ελλάδα. Έστω όμως και με αυτό τον «δύσκολο» τρόπο θα συντηρείται η κατάσταση. Όμως τα δημοσιονομικά μαθηματικά σε περιόδους κανονικότητας είναι αδυσώπητα. 

Για όσο χρονικό διάστημα το ονομαστικό ΑΕΠ είναι μεγαλύτερο από τον πληθωρισμό και τα ονομαστικά δανειακά επιτόκια, το υψηλό δημόσιο χρέος των 370-380 δισ. euro ακόμα και με τον παραπάνω «δύσκολο» τρόπο, θα είναι διαχειρίσιμο. 

Το πρόβλημα θα προκύψει στις νέες ομολογιακές εκδόσεις χρέους και όταν θα επανέλθει σε ισχύ η μνημονιακή υποχρέωση για πρωτογενές πλεόνασμα 2,2 %, ενώ ταυτόχρονα τα επιτόκια και ο πληθωρισμός θα τείνουν σε τιμές ίσες η υψηλότερες από το ονομαστικό ΑΕΠ, που μοιραία στην καλύτερη εξέλιξη θα επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα (2-3%). 

Μονόδρομος για να αποφευχθεί μία νέα κρίση χρέους (αύξηση επιτοκίων στα επίπεδα 3-3,5% plus), είναι η διατήρηση υψηλών ρυθμών ανάπτυξης. Πώς όμως θα επιτευχθεί αυτός ο στόχος, όταν το μεταμνημονιακό τραπεζικό σύστημα απέτυχε ακόμα και σε περιβάλλον μηδενικών επιτοκίων να χρηματοδοτήσει την επανεκκίνηση της οικονομίας και η χρηματαγορά δεν ανέκαμψε, παρ’ ότι το φθηνό χρήμα σε παγκόσμια κλίμακα τροφοδοτούσε την φρενήρη ανοδική χρηματιστηριακή κούρσα; Χωρίς όπλα (ικανό τραπεζικό σύστημα και εύρωστη χρηματαγορά) ανάπτυξη δεν γίνεται. 

Η κυβέρνηση κρύβει αυτή την αλήθεια από τον Ελληνικό λαό. Αρνείται να δει το πρόβλημα και να το λύσει με γενναίες και ρηξικέλευθες τομές και αυτάρεσκα προβάλει τους όντως υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, ένα συγκυριακό φαινόμενο που οφείλεται στο φυσιολογικό αναπτυξιακό ξέσπασμα μετά την μεγάλη (λόγω πανδημίας και  lockdown) ύφεση του 2020 και στο «μπουμ» του τουρισμού το καλοκαίρι 2021. 

Όμως αυτές οι ιδεατές συνθήκες δεν θα ισχύουν κάθε χρόνο και τότε η αλήθεια θα προβάλει αδυσώπητη. Μία αλήθεια που η λαϊκή σοφία αποδίδει με πολύ γλαφυρό τρόπο  με τη φράση «Που πας ξυπόλυτος στ’ αγκάθια;» .