Το πυρηνικό οπλοστάσιο της, κληρονομία του σοβιετικού παρελθόντος και της συμμετοχής της χώρας στην ΕΣΣΔ, ήταν μεγαλύτερο από το άθροισμα των πυρηνικών οπλοστασίων της Κίνας, της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας. Το Ουκρανικό πυρηνικό οπλοστάσιο αποτελούνταν από 1.900 πυρηνικές κεφαλές, 170 διηπειρωτικούς πυραύλους, 40 στρατηγικά βομβαρδιστικά πλήρως εξοπλισμένα με πυρηνικά όπλα. Μία πραγματική απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια αφού οι περισσότεροι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες θεωρούσαν το πυρηνικό ατύχημα βέβαιο. Η νεαρή Ουκρανική δημοκρατία είχε αποκτήσει εκτός από τον φυσικό και τον επιχειρησιακό έλεγχο (ξεπερνώντας το ρωσικό ηλεκτρονικό σύστημα διοίκησης και ελέγχου) των σοβιετικών πυρηνικών όπλων, χωρίς όμως να διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές φύλαξης και συντήρησης.
Στις 5 Δεκεμβρίου 1994 (τρία χρόνια ακριβώς μετά την ίδρυση της Ουκρανίας) στην Βουδαπέστη και στην διάσκεψη του ΟΑΣΕ για την ειρήνη, οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Μ. Βρετανία εγγυήθηκαν από κοινού (Μνημόνιο της Βουδαπέστης) την ασφάλεια, την εδαφική ακεραιότητα και την πολιτική και οικονομική ανεξαρτησία της Ουκρανίας με αντάλλαγμα τον πυρηνικό αφοπλισμό της χώρας. Η Ουκρανία αποδέχτηκε και συνυπέγραψε το εν λόγω μνημόνιο. Παρόμοιες συνθήκες υπογράφηκαν και για την Λευκορωσία και το Καζακστάν. Η Κίνα και η Γαλλία δεν υπόγραψαν αυτά τα μνημόνια ως εγγυήτριες δυνάμεις, αλλά εξέδωσαν χωριστές όμοιου πνεύματος ανακοινώσεις. Έως το 1996 η Ουκρανία, η Λευκορωσία και το Καζακστάν είχαν εφαρμόσει αυτά τα μνημόνια και είχαν παραδώσει τα σοβιετικά πυρηνικά όπλα στην Ρωσία.
Τα μνημόνια της Βουδαπέστης επικαιροποιήθηκαν εκ νέου από τις ΗΠΑ και Ρωσία το 2009. Όμως το 2013, πρώτες οι ΗΠΑ τα καταπάτησαν επιβάλλοντας οικονομικές κυρώσεις στην Λευκορωσία, με αιτιολογία τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ακολούθησε η Ρωσία το 2014 παραβιάζοντας κατ’ επανάληψη βίαια και συστηματικά την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας (Προσάρτηση Κριμαίας, Ενίσχυση του ένοπλου Ρωσόφονου αυτονομιστικού κινήματος στην νότιο-ανατολική Ουκρανία, Επεισόδια στο θαλάσσιο στενό του Κέρτς).
Ένας ακήρυκτος πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας που άρχισε μετά την εξέγερση Maiden (2013-2014), την ανατροπή της ρωσόφιλης κυβέρνησης του Κιέβου και την ανάληψη της εξουσίας από ακροδεξιές, φιλοδυτικές πολιτικές δυνάμεις, που προωθούν την ένταξη της Ουκρανίας στους δυτικούς συλλογικούς θεσμούς (ΝΑΤΟ-Ε.Ε) και την ριζική αλλαγή της γεωπολιτικής κατεύθυνσης της χώρας.
Σε αυτό το σημείο θα ήταν χρήσιμο να μιλήσουμε για γεω-οικονομία με συγκεκριμένους όρους, δηλαδή την πραγματική περιγραφή των αγωγών που μεταφέρουν ρωσικό φυσικό αέριο στην Ε.Ε., εξασφαλίζοντας στην Ρωσία μεγάλα κέρδη και τεράστια γεω-οικονομική και γεω-πολιτική επιρροή. Πρόκειται για τέσσερις (4) χερσαίους αγωγούς που ήδη λειτουργούν, συνολικής χωρητικότητας 140 δισ. κ.μ/ετησίως. Αναλυτικά, οι τρείς (3) αγωγοί με τις ονομασίες SOYUZ (Χωρητικότητα 27 δισ. κ.μ/ετησίως), BROTHERHOOD (Χωρητικότητα 30 δισ. κ.μ/ετησίως) και Northern Lines (Χωρητικότητα 51 δισ. κ.μ/ετησίως) μεταφέρουν συνολικά μέσω Ουκρανίας 108 δισ.. κ.μ/ετησίως στην κεντρική Ευρώπη, ενώ μόνο ο τέταρτος ο YAMAL-EUROPE (Χωρητικότητα 33 δισ. κ.μ/ετησίως) περνά από την Πολωνία.
Βέβαια υπάρχει και ο εναλλακτικός δρόμος από την θάλασσα, οι δύο υποθαλάσσιοι αγωγοί Nord Stream 1 & 2, συνολικής χωρητικότητας 110 δισ. κ.μ/ετησίως, δηλαδή ίσης χωρητικότητας με την «Ουκρανική οδό» αφού φιλοδοξούν να την αντικαταστήσουν ως εναλλακτική εξαγωγική διαδρομή του ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ε.Ε.
Όμως ο Nord Stream 1 (Χωρητικότητα 55 δισ. κ.μ/ετησίως) υπολειτουργεί μεταφέροντας 25-30 δισ. κ.μ/ετησίως λόγω των οικονομικών κυρώσεων (εμπάργκο) που έχουν επιβληθεί στην Ρωσία εξ αιτίας της προσάρτησης της Κριμαίας, ενώ ο Nord Stream 2 παρ’ ότι έχει τελειώσει η κατασκευή του δεν λειτουργεί γιατί δεν έχει πάρει ακόμα άδεια λειτουργίας από την νέα Γερμανική κυβέρνηση. Όλοι καταλαβαίνουμε ότι οι αγωγοί Nord Stream 1 & 2 δεν λειτουργούν γιατί δεν έχουν λυθεί πολιτικά προβλήματα. Μα είναι δυνατόν; Να έχουν σχεδιασθεί και κατασκευασθεί τόσο μεγάλα και πολυδάπανα τεχνικά έργα όπως οι υποθαλάσσιοι αγωγοί Nord Stream 1 & 2, χωρίς προηγουμένως να έχουν επιλυθεί τα όποια πολιτικά προβλήματα προκαλούσε η λειτουργία τους;
Οι υποθαλάσσιοι αγωγοί Nord Stream 1 & 2 κατασκευάστηκαν επειδή ένας πολύ ισχυρός πόλος του Ευρωπαϊκού (βασικά του Γερμανικού) πολιτικό-οικονομικού-βιομηχανικού κατεστημένου τους επέβαλε στην Α. Μέρκελ. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο Γερμανός καγκελάριος (1998-2005) Γκ. Σρέντερ και ο Γάλλος πρωθυπουργός (2007-2012) και υποψήφιος της Δεξιάς στις Προεδρικές εκλογές 2017 Φρ. Φιγιόν (που εξαναγκάσθηκε σε παραίτηση μετά την αποκάλυψη οικονομικού σκανδάλου, ανοίγοντας τον δρόμο για την εκλογή του Ε. Μακρόν στην Προεδρία της Δημοκρατίας), είναι προβεβλημένα διοικητικά στελέχη της Ρωσικής ενεργειακής βιομηχανίας.
Όμως η λειτουργία των αγωγών Nord Stream 1 & 2 βρίσκει αντίθετες τις ΗΠΑ, τους συλλογικούς θεσμούς της Δύσης (ΝΑΤΟ, Ε.Ε) και βασικούς εταίρους της νέας γερμανικής κυβέρνησης που θεωρούν ότι η συνέχιση της λειτουργίας της Ουκρανικής οδού είναι η αναγκαία και ικανή συνθήκη για να μην εξελιχθεί ο ακήρυκτος πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας σε πραγματική πολεμική εμπλοκή και σε εκ νέου προσάρτηση της Ουκρανίας στην Ρωσία.
Πριν λίγες ημέρες έγινε γνωστό ότι χερσαίος αγωγός YAMAL-EUROPE άρχισε να λειτουργεί αντίστροφα μεταφέροντας φυσικό αέριο από δυτικά (Γερμανία) προς ανατολικά (Πολωνία).
Στις 14 Οκτωβρίου 2021 η Ελλάδα αγόραζε το ηλεκτρικό ρεύμα με τρέχουσα τιμή αγοράς 215,22 Euro/MWh (4η υψηλότερη). Στις 2 Ιανουαρίου 2022 η τρέχουσα τιμή αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος ήταν για την Ελλάδα 119,67 Euro/MWh (1η υψηλότερη). Η πανευρωπαϊκή αποκλιμάκωση στις ημερήσιες τιμές αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος ακόμα και για την Ελλάδα που κατέχει πλέον την θλιβερή πρωτοπορία ακρίβειας, είναι οφθαλμοφανής. Τι έχει συμβεί και η Γερμανία προμηθεύει με φυσικό αέριο την Πολωνία και ταυτόχρονα οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος μειώνονται δραματικά;
Στο άρθρο (20 Οκτωβρίου –«Έχουν τα κόλλυβα στην ζώνη τους»- Τα μυστικά της ενεργειακής κρίσης) ταυτόχρονα με την αναφορά στις Ελληνικές ημερήσιες τιμές αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος στις 14 Οκτωβρίου, εξηγούσαμε ότι η αναταραχή στις παγκόσμιες αγορές φυσικού αερίου και η υπέρμετρη αύξηση των τιμών, οφείλονταν στην αναθεώρηση της ενεργειακής πολιτικής της Ιαπωνίας (3η Εθνική οικονομία παγκοσμίως), που «ρουφούσε» σε βραχυπρόθεσμο-μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα κυρίως από τις ΗΠΑ όλες τις διαθέσιμες ποσότητες φυσικού αερίου. Αυτό το πρόσκαιρο γεγονός εκμεταλλεύθηκε ο V. Putin για να εκβιάσει την Ε.Ε., με δέλεαρ τις χαμηλές τιμές σε μακροχρόνια συμβόλαια και αντάλλαγμα την πλήρη λειτουργία των αγωγών Nord Stream 1 & 2 και την εγκατάλειψη της Ουκρανίας.
Κοντόφθαλμη πολιτική, αφού όπως ήδη αποδεικνύεται η διεθνής αγορά ομαλοποιήθηκε και το αμερικανικό φυσικό αέριο άρχισε και πάλι να φθάνει στην Ευρώπη σε φυσιολογικές τιμές. Έτσι εξηγείται ο απρόσκοπτος (μέσω Γερμανίας) εφοδιασμός της Πολωνίας με φυσικό αέριο και η πανευρωπαϊκή μείωση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος.
Στο δεύτερο 10-ημερο του Ιανουαρίου ΗΠΑ και ΝΑΤΟ θα διαπραγματευθούν με την Ρωσία για την Ουκρανία. Σε αυτές τις συνομιλίες οι Ρώσοι ήδη γνωρίζουν ότι ο εκβιασμός των υψηλών τιμών και των χαμηλών εξαγωγών δεν μπορεί πια να λειτουργήσει αφού η Ε.Ε ήδη άρχισε να προμηθεύεται σε φυσιολογικές τιμές από τις ΗΠΑ όσο φυσικό αέριο χρειάζεται για να καλύψει επί πλέον ανάγκες.
Οι Ρώσοι είναι υποχρεωμένοι να συνεχίσουν να τηρούν τις συμβατικές τους υποχρεώσεις προμηθεύοντας μέσω Ουκρανίας την Ε.Ε με τις ποσότητες και τιμές φυσικού αερίου για τις οποίες έχουν δεσμευθεί και ταυτόχρονα να διαπραγματευθούν με πολιτικούς όρους την πλήρη λειτουργία των αγωγών Nord Stream 1 & 2, ώστε να αποκτήσουν την επί πλέον μεταφορική ικανότητα που απαιτείται για να μεταφέρουν και να πουλήσουν στην Ε.Ε και σε φυσιολογικές τιμές τις επί πλέον ποσότητες φυσικού αερίου που χρειάζεται η ευρωπαϊκή κατανάλωση. Ήτοι να χαλαρώσουν την πίεση στην Ουκρανία. Διαφορετικά θα χάσουν μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής αγοράς φυσικού αερίου αφού η επί πλέον ευρωπαϊκή κατανάλωση θα καλυφθεί από τις ΗΠΑ.
Ο καπιταλισμός είναι αδυσώπητος και αντέστρεψε τον εκβιασμό: Είτε ο V. Putin θα εξαναγκασθεί να υποχωρήσει αποκλιμακώνοντας την πίεση στην Ουκρανία για να κερδίσει την πλήρη λειτουργία των αγωγών Nord Stream 1 & 2 και τις επί πλέον πωλήσεις στις ευρωπαϊκές αγορές παίρνοντας ως αντάλλαγμα μία δημόσια διαβεβαίωση ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί ανατολικά. Είτε η Gazprom θα πρέπει να ξεχάσει την αγορά της Ε.Ε και να αρχίσει να ψάχνει πελάτες ανατολικά (Κίνα). Δύσκολη και καπιταλιστικά άτοπη η μονομερής ασιατική επιλογή.
Φυσικά σε λίγα χρόνια η ΝΑΤΟ-ικη διαβεβαίωση θα έχει τόση ισχύ, όση έχει σήμερα το Μνημόνιο της Βουδαπέστης. Σύντροφε Vladimir-ε το μαχαίρι έχει δύο κόψεις.