Μόλις πριν λίγες ημέρες, στις 22 Απριλίου ο οίκος αξιολόγησης S & P αναβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας από (BB)  σε (ΒΒ+) οπότε απομένει μία ακόμα κατηγορία για να επανενταχθούν τα Ελληνικά κρατικά ομόλογα στην «Επενδυτική Βαθμίδα» (Investment Grade) και αυτόματα να είναι επιλέξιμα 

• Από την ΕΚΤ, ως ενέχυρα στα δανειακά προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης 
• Από τα διεθνή θεσμικά επενδυτικά Κεφάλαια (institutional Investment Funds) και Συνταξιοδοτικά Ταμεία (Pension Funds) που υποχρεώνονται από τους εσωτερικούς κανονισμούς λειτουργίας να επενδύσουν αποκλειστικά σε ομόλογα επενδυτικής βαθμίδας. 

Όλοι καταλαβαίνουμε γιατί οι παραπάνω προοπτικές θα έχουν μόνο ευεργετικά αποτελέσματα θα έχουν στο κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους.

Ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η κατηγορία Επενδυτική Βαθμίδα περιλαμβάνει ομόλογα με αξιολογήσεις τουλάχιστον BBB- η Baa3 η και καλύτερες. Για να ενταχθούν τα Ελληνικά Ομόλογα σε αυτήν την κατηγορία πρέπει τουλάχιστον ένας από τους τέσσερις  οίκους (Moody’s,  Fitch, S & P, DBRS) αξιολόγησης που είναι αποδεκτοί από το ευρωσύστημα ως εξωτερικοί οργανισμοί αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας (External Credit Assessment Institutions-ECAIs) να συμπεριλάβει σε αυτή την κατηγορία το Ελληνικό Κράτος. Συνεπώς αρκεί είτε η DBRS είτε η  S & P να αναβαθμίσει για ακόμα μία φορά τα Ελληνικά ομόλογα ώστε να επανενταχθούν στην Επενδυτική Βαθμίδα. 

Όποιος διαβάσει με προσοχή τις αιτιολογικές εκθέσεις και των δύο οίκων θα διαπιστώσει ότι στο σκεπτικό της αναβάθμισης δεν έχει προστεθεί κάποιο νέο (σε σχέση με τις προηγούμενες) οικονομικό στοιχείο. Το μοναδικό νέο δεδομένο είναι η σχεδόν ταυτόσημη αναφορά-συμπέρασμα  ότι 

• «παρά τους κινδύνους από τον πόλεμο στην Ουκρανία παρατηρείται ισχυρή μεταρρυθμιστική δυναμική που ενισχύεται γενναία από την Ε.Ε». Βάσει αυτού του σκεπτικού καταλήγουν και οι δύο οίκοι στο συμπέρασμα ότι «οι κυβερνητικές οικονομικές πολιτικές θα συνεχίσουν να είναι αποτελεσματικές και να παράγουν ολοένα και πιο βελτιωμένα αποτελέσματα» και καταλήγουν στην αναβάθμισης της Ελληνικής οικονομίας. 

Όπως δείχνει η εμπειρία οι οίκοι αξιολόγησης υιοθετούν πάρα πολύ συχνά πολιτική πρόβλεψη για να υποβαθμίσουν μία κρατική οικονομία αλλά σπανίως χρησιμοποιούν πολιτικά κριτήρια και προβλέψεις για να αξιολογήσουν θετικά ένα κρατικό χρέος, προτιμούν σχεδόν πάντα πραγματικά απολογιστικά αποτελέσματα. 

Στην περίπτωση της χώρας μας και όπως γίνεται φανερό από τα προαναφερόμενα ακολούθησαν την δύσκολη διαδρομή, δηλαδή αναβάθμισαν την χώρα επειδή αποδέχτηκαν θετική πολιτική πρόβλεψη. 

Αυτές τις ημέρες συμπληρώνονται 12 χρόνια από την ιστορική ομιλία του Γ. Παπανδρέου από το Καστελόριζο με την οποία ανακοίνωνε στον Ελληνικό λαό την απόφαση του να θέσει την χώρα σε καθεστώς οικονομικής εποπτείας από τον κοινό μηχανισμό ΔΝΤ, Ε.Ε και ΕΚΤ. 

Ας θυμηθούμε λίγο τα γεγονότα. Ο Γ. Παπανδρέου αναλαμβάνει την Πρωθυπουργία τον Οκτώβριο 2009 μέσα σε ένα κλίμα ανησυχίας για την κατάσταση της οικονομίας αφού όπως αποδεικνύεται από τις εκθέσεις της Τράπεζας της Ελλάδας που ανακοινώνονται αμέσως μετά τις εκλογές οι δημοσιονομικές προβλέψεις και τα ανακοινωμένα απολογιστικά στοιχεία της προηγούμενης κυβέρνησης ήταν ψεύτικα. 

Οι οίκοι αξιολόγησης «χτυπούν» ανελέητα. Η  Fitch υποβαθμίζει δύο φορές της πιστοληπτική δυνατότητα της χώρας, στις 22 Οκτωβρίου από Α σε Α- και στις 8 Δεκεμβρίου σε ΒΒΒ+. Στην συνέχεια και στις 16 Δεκεμβρίου η S & P υποβαθμίζει την χώρα από Α- σε ΒΒΒ+ και ακολουθεί στις 22 Δεκεμβρίου η Moody’s που υποβαθμίζει το Ελληνικό χρέος από Α1 σε Α2. 

Οι συγκεκριμένες αποφάσεις των οίκων αξιολόγησης σε συνδυασμό με τις ανακοινώσεις της Ε.Ε (8 Ιανουαρίου) για το πραγματικό εύρος του ελλείμματος τροφοδοτεί την άνοδο των επιτοκίων δανεισμού. Η πλειοψηφία της Ελληνικής κοινής γνώμης μαθαίνει με τον δύσκολο τρόπο την έννοια και την σημασία του  spread (διαφορά Ελληνικού με το Γερμανικό επιτόκιο) που πριν τα Χριστούγεννα 2009 έχει ήδη «εκτοξευθεί» στις 270-280 μ.β ύψος πρωτόγνωρο για χώρα της Ε.Ε. Δυστυχώς μετά τα Χριστούγεννα η κατάσταση γίνεται ακόμα χειρότερη, το spread αυξάνεται συνεχώς και τον Φεβρουάριο  2010 ξεπερνά για πρώτη φορά τις 1.000 μ.β. Το κόστος δανεισμού έχει φθάσει πλέον σε απαγορευτικά επίπεδα, εάν τ spread  δεν μειωθεί η χώρα θα χρεοκοπήσει. 

Θεωρητικά οι οίκοι αξιολόγησης λειτουργούν φυσιολογικά. Έχουν διαγνώσει ένα πρόβλημα αξιοπιστίας στατιστικών στοιχείων και υψηλού χρέους και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι θα προκύψει πρόβλημα στην επανα-χρηματοδότηση του χρέους. Όμως με την στάση τους μεγαλώνουν το πρόβλημα και συμβάλουν καθοριστικά στην χρεοκοπία με τις συνεχείς υποβαθμίσεις που προκαλούν πανικό και συνεχή διεύρυνση του spread, δηλαδή αύξηση των επιτοκίων. 

Από ιδρύσεως του Ελληνικού κράτους και έως την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η Ελληνική οικονομία ακολουθούσε τροχιά εκκρεμούς με ανώτατα σημεία ταλάντωσης την χρεοκοπία και την υπανάπτυξη. Η οικονομική μοίρα της χώρας αλλάζει ριζικά προς το καλύτερο με την ανακοίνωση και εφαρμογή από τις ΗΠΑ του Σχεδίου Μάρσαλ (1948-1951) που με 375 εκατ. USD (σε σημερινές τιμές και σύμφωνα με τους μετριοπαθέστερους υπολογισμούς 20 δις USD) χρηματοδοτεί την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης από τον παγκόσμιο πόλεμο Ελληνικής οικονομίας. Αφού σημειώσουμε ότι η στρατιωτική βοήθεια και το κόστος του εμφυλίου πολέμου δεν χρηματοδοτούνται από το Σχέδιο Μάρσαλ θα ήταν χρήσιμο για το κρίνουμε αντικειμενικά να σημειώσουμε ότι στα τέλη 1947 η Ελλάδα χρειάζονταν 480 εκατ.USD για εισαγωγές τροφίμων, καυσίμων και βασικών ειδών τις οποίες δεν μπορούσε να καλύψει αφού οι εξαγωγές ήταν μόνο τα 150 εκατ. USD. Απολύτως αντικειμενικά το φάσμα της πείνας απειλούσε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Με την χρηματοδότηση του σχεδίου Μάρσαλ, εισάγονται εσπευσμένα τρόφιμα και ιατρική βοήθεια για να αντιμετωπισθεί άμεσα η πείνα και ασθένειες όπως ο τύφος και η ελονοσία που θερίζουν τον πληθυσμό. Παράλληλα γίνονται εισαγωγές σπόρων, αγροτικών εργαλείων και ζώων για να ενισχυθεί η αγροτική παραγωγή ενώ ταυτόχρονα επισκευάζονται οι παλιές και κατασκευάζονται νέες υποδομές (1600 Km σιδηροδρομικών γραμμών,17 αεροδρόμια, 250 γέφυρες κλπ.) Ιδρύεται η ΔΕΗ και επενδύονται τεράστια για την εποχή κεφάλαια στην εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων, η χώρα που ζούσε μέχρι τότε στο σκοτάδι εξηλεκτρίζεται.  Όταν τελειώνει στο Σχέδιο Μάρσαλ η χώρα είναι αυτάρκης σε τρόφιμα, οι εξαγωγές έχουν διπλασιασθεί (από 150 εκατ. USD σε 300 εκατ.) και με στρατηγικό οραματικό σχεδιασμό έχουν τεθεί οι βάσεις για την συμμετοχή της χώρας στην ενιαία ευρωπαϊκή οικονομική κοινότητα που ως πρωτόλειο διακρατικό ευρωπαϊκό συνεργατικό σχήμα αρχίζει να σχηματοποιείται. Ψυχή του προγράμματος (όπως αναγνωρίζουν οι αμερικανοί σύμβουλοι που συμμετείχαν στον πρόγραμμα) είναι ο προοδευτικός κεντρώος υπουργός συντονισμού των κυβερνήσεων της ΕΠΕΚ, ο Γεώργιος Καρτάλης (και όχι ο Σπύρος Μαρκεζίνης όπως ψευδώς προβάλει η Δεξιά). 

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημάνουμε το εξής. Οι πνευματικοί εκπρόσωποι της «χαμένης επανάστασης» και με πρόσχημα τα φαινόμενα διαφθοράς που σε παρόμοιες περιπτώσεις πάντα εμφανίζονται κατασυκοφαντούν το Σχέδιο Μάρσαλ. Στο υποσυνείδητο πολλών μεταπολεμικών γενιών το Σχέδιο Μάρσαλ είναι συνώνυμο με την διαφθορά, την αμερικανοκρατία και τις αντιδημοκρατικές παρεμβάσεις των ανακτόρων και του αντιδραστικού κατεστημένου. Τεράστιο λάθος, το Σχέδιο Μάρσαλ έσωσε τους Έλληνες από την πείνα, τις αρρώστιες, την φτώχεια και την μιζέρια και προστάτεψε τις μεταπολεμικές γενιές από την τραγική μοίρα που είχαν τα εκατομμύρια ευρωπαίοι που βιώσαν την κόλαση των Λαϊκών Δημοκρατιών. Αυτή είναι η ιστορική αλήθεια που τώρα που πλησιάζει ο χρόνος για να γραφεί η ιστορία αυτής της περιόδου θα αποτιμηθεί με αντικειμενικότητα και θα αναδειχθεί. 

Σίγουρα η διακυβέρνηση Κ. Καραμανλή (2004-2009)  ευθύνεται για τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό και την απόπειρα αλλαγής της γεωπολιτικής κατεύθυνσης της χώρας που μόνο ολέθρια αποτελέσματα δημιούργησε αφού προκάλεσε την μήνι των ΗΠΑ. Ο Γ. Παπανδρέου  τα γνώριζε όλα αυτά, όπως επίσης γνώριζε ότι ο παππούς του και ο πατέρας του με το Σχέδιο Μάρσαλ ο πρώτος και με τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα ο δεύτερος άλλαξαν προς το καλύτερο την χώρα. Λογικά έπρεπε να ακολουθήσει το παράδειγμα τους και να απορρίψει τις πολιτικές του Κ. Καραμανλή και το φίλο-ρωσικό άνοιγμα. Για την χώρα εκείνη την κρίσιμη περίοδο υπήρχε ο αυτονόητος μονόδρομος της Ουάσιγκτον και της Ε.Ε που θα παρείχαν την απαραίτητη πολιτική στήριξη και χρόνο για να σταθεροποιηθεί η καταρρέουσα  οικονομία. Οι αμερικανοί είναι πρακτικοί άνθρωποι, δεν θα άφηναν να απαξιωθεί η επένδυση τους (Σχέδιο Μάρσαλ). Ο Γ. Παπανδρέου όμως δεν επέλεξε το αυτονόητο. Αφού έχασε το κρίσιμο τελευταίο τρίμηνο 2009 σε συσκέψεις με την Μαριλίζα (Ξενογιαννακοπούλου), τον Γιάννη (Ραγκούση) και την Νόρα (Κατσέλη) επισκέφθηκε τον Φεβρουάριο 2010 την Μόσχα και τον V.Putin για να δεσμευθεί δημόσια ότι θα συνεχίσει τον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη. Μοιραία όταν τον Μάρτιο 2010 ο Γ. Παπανδρέου συνάντησε τον B. Obama άκουσε ωραία λόγια εναντίον των κερδοσκόπων αλλά έφυγε με «άδεια χέρια» και τον Απρίλιο χρεοκόπησε. 

Η στήλη πολλές φορές στο παρελθόν εγκάλεσε την κυβέρνηση γιατί δεν έκανε ότι μπορούσε ώστε να πετύχει την πιστοληπτική αναβάθμιση της χώρας.  Η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η συνεπής ΝΑΤΟ-ικη θέση του Κ. Μητσοτάκη έδωσαν έμπρακτα το σήμα  της ανεπιφύλακτης επιστροφής της χώρας στην Δύση. Αυτόματα άρχισε και η επανένταξη της χώρας στην Δυτική κανονικότητα.