Η Τιμή Φυσικού αερίου TTF είναι το κοινά αποδεκτό πανευρωπαϊκό σημείο αναφοράς για την διαμόρφωση των λιανικών τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος.
Στις 18 Ιανουαρίου 2022 η παγκόσμια ανησυχία για τις επιπτώσεις από την πιθανολογούμενη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία εντείνονταν. Οι αναλυτές θεωρούσαν αρκετά πιθανό ότι μία ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα προκαλούσε κατ’ ελάχιστο σημαντικά προβλήματα στην παγκόσμια (κύρια την ευρωπαϊκή) αγορά ενέργειας. Εκείνη την ημέρα η Τιμή TTF είχε κλείσει στα 78,335 Euro/MWh.Μετά από ακριβώς ένα χρόνο στις 18 Ιανουαρίου 2023 και παρ’ ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται, η Τιμή TTF έκλεισε στα 61,710 Euro/MWh.
Η ρωσική εισβολή
Ας θυμηθούμε τι συνέβαινε στις 7 Μαρτίου 2022 λίγες ημέρες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Η Τιμή TTF έκλεινε στα 227,200 Euro/MWh. Το επόμενο χρονικό διάστημα και έως τα μέσα Ιουνίου η Τιμή TTF σταθεροποιήθηκε στην περιοχή των 100 Euro/MWh. Όμως από τα μέσα Ιουνίου η κατάσταση ξέφυγε, τα ανοδικά ρεκόρ άρχισαν να καταρρίπτονται το ένα μετά το άλλο με αποκορύφωση την 26η Αυγούστου όταν η Τιμή TTF έκλεισε στα 339,195 Euro/MWh. Η αγωνία κορυφώνονταν. Οι χώρες της Ε.Ε είχαν μπροστά τους 7-9 πολύ δύσκολους χειμερινούς μήνες. Θα άντεχαν οι Ευρωπαϊκές κοινωνίες;
Ας θυμηθούμε τι συνέβαινε εκείνη την εποχή. Οι υψηλές Τιμές TTF επαλήθευαν στην πράξη τα σενάρια καταστροφής που κατέκλυζαν σε μορφή χιονοστιβάδας την καθημερινή θεματογραφία των ΜΜΕ. Σήμερα, πέντε μήνες μετά και ενώ διανύουμε την πιο δύσκολη περίοδο του χειμώνα η Τιμή TTF έχει υποχωρήσει από τα ιστορικά υψηλά των 339,195 Euro/MWh στην περιοχή των 60-65 Euro/MWh Τελικά, οι δυσοίωνες προβλέψεις διαψεύσθηκαν, οι ευρωπαϊκές χώρες αντέχουν και συνεχίζουν να στηρίζουν τον αγώνα των Ουκρανών ενώ η πτώση της τιμής TTF συμβάλει καθοριστικά στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και απομακρύνει τον φόβο της βαθιάς ύφεσης και της ανεργίας.
Το πρόβλημα που δεν ήλθε
Η στήλη στις 14 Σεπτεμβρίου και σε άρθρο με τίτλο «Η ταπεινωτική συνθήκη ειρήνης του Μπρέστ-Λιτόφσκ» με βάση τα δημοσίως γνωστά δεδομένα (κατανάλωση, αποθηκευτικοί χώροι, εναλλακτικοί προμηθευτές) για την ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου κατέληξε στο παρακάτω ρηξικέλευθο συμπέρασμα. Εφ’ όσον η κατανάλωση στις ευρωπαϊκές χώρες μειώνονταν συντεταγμένα και οριζόντια κατά 10%, τότε η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα αντιμετώπιζε ενεργειακό πρόβλημα (επάρκεια) ενώ ταυτόχρονα θα έπαυε να εξαρτάται ενεργειακά από την ρωσική Gazprom αφού είχε ήδη αρχίσει η πειστική διαδικασία αντικατάστασης από εναλλακτικούς προμηθευτές. Ήταν πολύ δύσκολο εκείνη την εποχή να διατυπωθεί παρόμοια άποψη , η καταστροφολογία για τον χαμένο έρωτα της Gazprom κυριαρχούσε.
Ας δούμε πως διαμορφώθηκαν και οι διεθνείς τιμές του Πετρελαίου Brent στο ίδιο χρονικό διάστημα. Στις 18 Ιανουαρίου 2022, τότε που όπως προαναφέραμε η παγκόσμια κοινότητα πιθανολογούσε την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Τιμή Brent ήταν 87,51 USD.Ένα χρόνο μετά και παρ’ ότι ο πόλεμος συνεχίζεται η Τιμή Brent έχει επανέλθει σε εκείνα τα επίπεδα (κλείσιμο 18 Ιανουαρίου 2023 στα 86,29 USD). Στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα και στις πρώτες ημέρες της πολεμικής σύγκρουσης η Τιμή Brent κατέγραψε ιστορικό υψηλό στα 127,98 USD στις 8/3/2022, στην συνέχεια σταθεροποιήθηκε στην περιοχή των 110 USD για να πέσει από τις αρχές Αυγούστου κάτω από τα 100 USD και βαθμιαία να αποκλιμακωθεί και να φθάσει στα σημερινά επίπεδα. Όμοια (περίπου) συμπεριφορά με αυτή του φυσικού αερίου. Ίδια συμπεράσματα. Οι ενεργειακοί εκβιασμοί του Κρεμλίνου δεν απέδωσαν αφού δεν παρατηρούνται ελλείψεις ενώ οι τιμές επανέρχονται στα συνήθη επίπεδα. Άρα ο ενεργειακός πληθωρισμός παύει να προκαλεί άνοδο των τιμών και να τροφοδοτεί τον πληθωρισμό.
Γενικό συμπέρασμα
Όπως δείχνουν οι διεθνείς χρηματιστηριακές τιμές ενέργειας η παγκόσμια ενεργειακή αγορά ομαλοποιείται (προς τα κάτω) αφού πρώτα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία υπήρξε μεγάλη αναταραχή και έγινε μία παγκόσμια ανακατανομή μεριδίων αγοράς. Οι χώρες που τάσσονται υπέρ της Ουκρανίας και εφαρμόζουν πολιτικές κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας μείωσαν η σταμάτησαν εντελώς τις αγορές ενεργειακών προϊόντων από τα ρωσικά ενεργειακά μονοπώλια. Την θέση τους σε αυτές τις αγορές πήραν κύρια αμερικανικές ενεργειακές εταιρείες και δευτερευόντως τα Αραβικά κράτη.
Αντίθετη διαδρομή ακολούθησαν χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα που δεν υιοθέτησαν τις πολιτικές κυρώσεων. Εκμεταλλεύονται την ανάγκη για χρήματα που έχει η Ρωσία και αγοράζουν μαζικά και σε χαμηλές τιμές ρωσικό πετρέλαιο και δευτερευόντως από τους Άραβες ότι δεν μπορεί να καλύψει η ρωσική παραγωγή. Απολύτως αντικειμενικά τους μεγάλους παγκόσμιους πελάτες (Ε.Ε, Ιαπωνία, Ν. Κορέα, Αυστραλία, Κίνα, Ινδία) τους κέρδισαν με όρους αποκλειστικότητας αμερικανικές και ρωσικές εταιρείες και ότι απέμεινε το πήραν οι Άραβες για τους οποίους η αγορά του τρίτου αναπτυσσόμενου κόσμου (πχ Νότιο-Ανατολική Ασία) είναι το μοναδικό ασφαλές καταφύγιο. Όποιος προσπαθεί να ερμηνεύσει τις τάσεις απεξάρτησης από τις ΗΠΑ που δείχνει η Σαουδική Αραβία θα πρέπει να αναζητήσει στα παραπάνω, την ερμηνεία. Οι Άραβες καταλαβαίνουν ότι κύρια οι ΗΠΑ και δευτερευόντως η Ρωσία εκμεταλλευόμενες το ειδικό γεωπολιτικό τους βάρος τους «κάνουν πέρα» από την παγκόσμια αγορά ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο) που αντικειμενικά πλέον όπως δείχνουν τα στοιχεία και οι ασφαλείς προβλέψεις συρρικνώνεται και χάνει το τεράστια σημασία που είχε στο παρελθόν.
Επιγραμματικά
Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι αυξάνεται σταθερά η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ και συνεπαγωγικά μειώνεται η παραγωγή ενέργειας με χρήση πετρελαίου και φυσικού αερίου. Εάν στα παραπάνω συνυπολογίσουμε ότι σε ορατό χρονικό ορίζοντα (10-15 χρόνια σύμφωνα με μετριοπαθείς υπολογισμούς) η πυρηνική σύντηξη θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ευρέως για την παραγωγή ενέργειας τότε φθάνουμε αβίαστα στο συμπέρασμα ότι τελειώνει η εποχή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Η στήλη από την αρχή της πανδημίας και την ανάδειξη των περιβαλλοντολογικών ευαισθησιών σε παγκόσμιο ζήτημα μείζονος σημασίας είχε τονίσει ότι τελειώνει η ηγεμονία της παγκόσμιας ενεργειακής ολιγαρχίας. Θέση που υποστηρίξαμε πολλές φορές από τότε.
Εν κατακλείδι και σε απλά Ελληνικά, όλοι οι μεγάλοι παραγωγοί ορυκτών καυσίμων βιάζονται πλέον να πουλήσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερες ποσότητες ώστε να εισπράξουν όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα. Τελειώνει ο χρόνος που το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θα έχουν αξία γιατί θα είναι απαραίτητα για την παραγωγή ενέργειας. Σε λίγο θα λέμε…Δεν πουλάνε, ξεπουλάνε.