Ο J. Connally ξεκινάει την πολιτική του καριέρα ως βοηθός του γερουσιαστή και μετέπειτα Προέδρου των ΗΠΑ Lyndon Johnson. Όταν το 1961 ο L. Johnson ανέλαβε την αντιπροεδρία των ΗΠΑ έπεισε τον Πρόεδρο J. Kennedy να ορίσει τον J. Connally Υπουργό Ναυτικού. Αποχωρεί μετά από λίγο καιρό και θέτει υποψηφιότητα με τους Δημοκρατικούς για κυβερνήτης του Τέξας. Εκλέγεται και υπηρετεί από το 1963 έως το 1969. Ανήκει στην συντηρητική πτέρυγα του Δημοκρατικού κόμματος οπότε σχετικά εύκολα μεταπηδά το 1971 στους Ρεπουμπλικάνους.
Διορίζεται από τον Πρόεδρο Richard Nixon Υπουργός Οικονομικών και διαχειρίζεται την ιστορικής σημασίας απόφαση της μονομερούς αποχώρησης των ΗΠΑ από την συμφωνία Μπρέτον Γουντς (Bretton Woods), που πρόβλεπε μεταξύ άλλων την σταθερή ισοτιμία 1 Ουγκιά Χρυσός=35 δολάρια ΗΠΑ (USD).
Δικό μας νόμισμα, δικό σας πρόβλημα
Γιατί όμως οι ΗΠΑ αποχώρισαν από την συμφωνία πάνω στην οποία στηρίχθηκε η παγκόσμια μεταπολεμική ισορροπία; Γιατί είχαν τυπώσει πολύ περισσότερα δολάρια από όσα κάλυπταν τα αποθέματα τους σε χρυσό. Εάν όλοι όσοι είχαν στην κατοχή τους δολάρια ζητούσαν από την κυβέρνηση των ΗΠΑ να τα μετατρέψει σε χρυσό βάσει της σχέσης 1:35, τα αποθέματα σε χρυσό των ΗΠΑ δεν επαρκούσαν οπότε το σύστημα θα κατέρρεε.
Η απόφαση του Προέδρου R. Nixon προκάλεσε παγκόσμιες αναταράξεις (Nixon Shock) τις οποίες ο J. Connally καταφέρνει να κατευνάσει με το επιχείρημα «είναι το νόμισμα μας αλλά το δικό σας πρόβλημα» (it is our currency, but your problem). Εκείνη την εποχή οι περισσότεροι ερμήνευσαν αυτή την δήλωση ως οικονομικό εκβιασμό που βασίζονταν στον κυρίαρχο ρόλο που είχε το δολάριο, αφενός στο παγκόσμιο εμπόριο, αφετέρου ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ που συμμετείχαν στο σύστημα Μπρέτον Γουντς ήταν υποχρεωμένοι να στηρίξουν την απόφαση του Προέδρου R. Nixon, διαφορετικά το παγκόσμιο μεταπολεμικό οικονομικό εποικοδόμημα που ήταν στηριγμένο στο δολάριο, θα κατέρρεε. Όπως θα δείξει η εξέλιξη της ιστορίας ήταμ μία μάλλον υπέρ-απλουστευμένη ερμηνεία.
Ρώμη-Βυζάντιο: Το ρωμαϊκό νομισματικό σύστημα που λειτουργεί από τον 1 αιώνα π.Χ. έως το τέλος του 2 αιώνα μ.Χ. είναι πρότυπο χρηματοπιστωτικής οργάνωσης. Με αυτοκρατορικό διάταγμα ορίζονταν η περιεκτικότητα σε πολύτιμο μέταλλο για τους χρυσούς aureus και τα αργυρά δηνάρια καθώς και η ισοτιμία τους με τα χάλκινα και ορειχάλκινα σηστέρτια και δουπόνδια. Οι τιμές των αγαθών σε όλη την αυτοκρατορία ήταν ίδιες και σταθερές. Το πρόβλημα για το ρωμαϊκό νομισματικό σύστημα και την σταθερότητα των τιμών ξεκινά όταν ο αυτοκράτορας Σεπτίμιος Σεβήρος (193-211 μχ) διπλασιάζει τους μισθούς των στρατιωτικών για να στρατολογήσει περισσότερους νέους στρατιώτες που είναι απαραίτητοι για την άμυνα της αυτοκρατορίας. Τα αυτοκρατορικά νομισματοκοπεία δεν διαθέτουν επαρκείς ποσότητες χρυσού και αργύρου για να κατασκευασθούν όσα νομίσματα χρειάζονταν για την πληρωμή των στρατιωτικών, γι’ αυτό και νοθεύουν (υποτιμούν) το νόμισμα χρησιμοποιώντας άλλα φθηνά μέταλλα. Οι Ρωμαίοι χάνουν την εμπιστοσύνη τους στο νόμισμα και αρχίζουν να συναλλάσσονται χρησιμοποιώντας αγαθά, το εμπόριο καταρρέει προκαλείται πολιτικό χάος και η αυτοκρατορία διαλύεται. Η Ρώμη καταλαμβάνεται και λεηλατείται από τους Βησιγότθους του Αλάριχου (410 μχ).
Οι Βυζαντινοί διατηρούν την ρωμαϊκή νομισματική οργάνωση με μία βασική διαφορά. Από τις αρχές του 4ου αιώνα (312 μ.Χ., αυτοκράτωρ Κωνσταντίνος ο Μέγας) το μειωμένου κύρους και ευτελούς πλέον αξίας ρωμαϊκό aureus αντικαθίσταται από τον βυζαντινό σόλιδο, που έχει σταθερό βάρος (4.5 gr) και υψηλή περιεκτικότητα σε χρυσό (24 Καράτια). Παρ’ ότι απαγορεύονταν η εξαγωγή των χρυσών νομισμάτων από την αυτοκρατορία, οι εμπορικές συναλλαγές παρακάμπτουν τις απαγορεύσεις και βυζαντινοί σόλιδοι φθάνουν και γίνονται αποδεκτοί στην Ρωσία, την Κεντρική Ευρώπη ακόμα και στην Κίνα. Είναι ένα παγκοσμίως αποδεκτό νόμισμα, «το δολάριο του μεσαίωνα».
Η χρηματοπιστωτική σταθερότητα διατηρείται για επτά αιώνες, για όσο η περιεκτικότητα χρυσού στον βυζαντινό σόλιδο παραμένει σταθερή. Τα προβλήματα για την οικονομία της αυτοκρατορίας αρχίζουν τον 11ο αιώνα όταν οι σόλιδοι που κυκλοφορούν από τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Δ’ Παφλαγών (1034-1041) έχουν μειωμένη (22 Καράτια) περιεκτικότητα σε χρυσό, δηλαδή είναι υποτιμημένοι. Ο αυτοκράτορας εξαναγκάζεται να πάρει αυτή την απόφαση για να βάλει στην κυκλοφορία περισσότερο νόμισμα που θα χρηματοδοτήσει τους αμυντικούς πολέμους της αυτοκρατορίας στην Σικελία (που χάνεται οριστικά για τους Βυζαντινούς), στην Σερβία (που ανεξαρτητοποιείται από την αυτοκρατορία) και εναντίον των Βουλγάρων που επανακάμπτουν και φθάνουν στην Θεσσαλονίκη το 1041.
Οι επόμενοι αυτοκράτορες ακολουθούν την ίδια αναθεωρητική νομισματική πολιτική. Οι αποτυχημένοι αμυντικοί πόλεμοι με κορυφαία στιγμή την ήττα στην μάχη του Ματζικέρτ (1071), απαιτούν πολλά χρήματα.
Γι’ αυτό υποτιμούν συνεχώς τον σόλιδο, μειώνοντας την περιεκτικότητα του σε χρυσό. Σαράντα περίπου χρόνια μετά, την περίοδο του αυτοκράτορα Αλέξιου Δ’ του Κομνηνού (1081-1118) η περιεκτικότητα του χρυσού στον σόλιδο έχει φθάσει στα 8 Καράτια. Λίγο αργότερα μηδενίζεται. Ο αυτοκράτορας εξαναγκάζεται να προχωρήσει σε νομισματική μεταρρύθμιση (1092) κυκλοφορεί νέο νόμισμα το υπέρπυρον (20,5 Καράτια) που βασίζεται στον κατασχεμένο χρυσό της εκκλησίας.
Συμπέρασμα: Για όσο χρόνο ο στρατός διεξάγει επιτυχημένους επιθετικούς πολέμους, και κατακτά νέα εδάφη, δηλαδή φέρνει έσοδα στο αυτοκρατορικό ταμείο, η χρηματοπιστωτική κατάσταση της αυτοκρατορίας είναι ισχυρή αφού βασίζεται σε ένα αξιόπιστο (σταθερή περιεκτικότητα σε χρυσό) νόμισμα
Όταν η αυτοκρατορία εξαναγκάζεται να χρηματοδοτήσει αμυντικούς πολέμους, δηλαδή ο στρατός δεν φέρνει καινούργια έσοδα επειδή περιφρουρεί τα κεκτημένα, το νόμισμα υποτιμάται (μειώνεται η περιεκτικότητα σε χρυσό), η χρηματοπιστωτική κατάσταση αποσταθεροποιείται και η αυτοκρατορία παρακμάζει.
Από την βυζαντινή στην αμερικανική αυτοκρατορία
Αυτό ακριβώς το ιστορικό συμπέρασμα υπαγορεύει την απόφαση του Πρόεδρου R. Nixon και του Υπουργού Οικονομικών J. Connally να αποδεσμεύσουν το δολάριο από την σταθερή ισοτιμία με τον χρυσό. Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε πόλεμο με το κομμουνιστικό στρατόπεδο (ΕΣΣΔ-Κίνα) στο Βιετνάμ και στην χερσόνησο της Ινδοκίνας. Χρειάζονται χρήματα, γι’ αυτό κυκλοφορούν δολάρια που δεν έχουν αντίκρισμα σε χρυσό. Αποδεσμεύονται από τον κανόνα του χρυσού και απαιτούν από τους συμμάχους στήριξη. Δηλαδή να αποδεχθούν οι σύμμαχοι τις ζημιές στα συναλλαγματικά τους αποθέματα από την υποτίμηση του δολαρίου εξ αιτίας της αποχώρησης των ΗΠΑ από την συμφωνία Μπρέτον Γουντς, να μην πουλήσουν μαζικά δολάρια για να κρατηθεί η τιμή σταθερή και ταυτόχρονα να συνεχίσουν να συναλλάσσονται με τις ΗΠΑ σε δολάρια. Οι σύμμαχοι έστω και δύσκολα αποδέχονται αυτούς τους όρους, αφού οι ΗΠΑ έχουν de facto αναλάβει την υποχρέωση να προστατεύσουν με τον πανίσχυρο στρατό τους τις καπιταλιστικές χώρες της Δύσης από τον διεθνή κομμουνισμό.
Από τότε που οι ΗΠΑ αποχώρισαν από την συμφωνία Μπρέτον Γουντς έχει περάσει μισός αιώνας. Η ισοτιμία χρυσού/δολαρίου έχει αλλάξει δραματικά. Στις 21/4/2023 η ισοτιμία ήταν 1 Ουγκιά Χρυσός=1.993,10 USD. Δεν ακρίβυνε ο χρυσός, απλά το δολάριο υποτιμήθηκε από τότε 56.9 φορές. Παρά την μεγάλη υποτίμηση και παρ’ ότι ο ρόλος του δολαρίου αμφισβητείται από α) το euro β) την δεσπόζουσα θέση της Κίνας στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι και γ) τις κινήσεις ανεξαρτητοποίησης των BRICS, το αμερικανικό νόμισμα συνεχίζει να διατηρεί συντριπτική κυριαρχία στις παγκόσμιες εμπορικές συναλλαγές ενώ παραμένει ακόμα το κυριότερο αποθεματικό νόμισμα.
Αυτή ακριβώς η αντικειμενική αποτίμηση της σύγχρονης διεθνούς νομισματικής συγκυρίας δείχνει ότι στην περίπτωση του δολαρίου η ιστορία ακολούθησε αντίστροφη πορεία.
Ο ισχυρός στρατός που δεν διεξάγει επιθετικό πόλεμο (οι ΗΠΑ αποχωρούν από το Βιετνάμ) προστατεύει αποτελεσματικά την σταθερότητα του νομίσματος (δολάριο) που δεν είναι συνδεδεμένο με τον χρυσό (αποχώρηση από την συμφωνία Μπρέτον Γουντς).
Το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει πλέον η οικονομία των ΗΠΑ και συνεπακόλουθα η παγκόσμια οικονομία, είναι η σωστή απάντηση στο αδυσώπητο Δίλημμα Triffin.
Άραγε βρισκόμαστε σε αυτό που ο Λένιν ονομάζει ανώτατα στάδιο του καπιταλισμού;