Λίγες μέρες νωρίτερα ξένοι τραπεζίτες είχαν χαρακτηρίσει, σύμφωνα με ανάρτηση του Reporter, «ανοησίες» τα περί επιβολής πόθεν έσχες στις εν Ελβετία καταθέσεις, εκφράζοντας ταυτόχρονα αφενός την απορία τους πώς θα επιβληθεί τέτοιος έλεγχος στις καταθέσεις στο εξωτερικό αλλά όχι στην Ελλάδα, αφετέρου την πρόβλεψή τους ότι οι απειλητικές δηλώσεις του είδους θα πυροδοτήσουν νέο κύμα φυγής χρήματος.
Δυστυχώς έχουν δίκιο. Από τότε που ανέλαβε η σημερινή κυβέρνηση, πριν ακόμη εκδηλωθεί η ελληνική πιστωτική κρίση, παρακολουθούμε τη μεν ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών να απειλεί τους καταθέτες (αρχικά και τους εν Ελλάδι) με πάσης φύσεως αφαιμάξεις, τις δε καταθέσεις να φυλλορροούν σταθερά με προορισμούς τράπεζες του εξωτερικού, ξένα ομόλογα και αμοιβαία κεφάλαια, θυρίδες, σεντούκια και κρύπτες.
Οι μεν, δηλαδή, απειλούν, οι δε …αποσύρουν καταθέσεις. Η εκροή προκαλεί κλυδωνισμό στο τραπεζικό σύστημα και επιτείνει τη δανειακή ασφυξία, καθώς οι τράπεζες διαγκωνίζονται να συγκρατήσουν τις καταθέσεις προσφέροντας ελκυστικά επιτόκια προθεσμίας, πράγμα που κρατά ψηλά και το κόστος δανεισμού. Όσο για νέα επενδυτικά κεφάλαια, πλήρης άπνοια.
Πόσα δισεκατομμύρια πρέπει, άραγε, να «φύγουν», για να συνειδητοποιήσουμε ότι η γραμμή των απειλών δεν αποδίδει – και ότι καλούμαστε να επιλύσουμε μία δυσχερέστατη άσκηση οικονομικού ρεαλισμού σε συνθήκες γενικευμένης ανασφάλειας και έλλειψης χρημάτων;
Οι καταθέσεις φεύγουν για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ο φόβος ότι θα φορολογηθούν, που καλλιεργήθηκε το φθινόπωρο του 2009 με αστόχαστες δηλώσεις του υπουργείου Οικονομικών – μέχρι το τέλος Νοεμβρίου 2009 είχαν στοιχίσει εκροές πάνω από 3 δισ. Ο δεύτερος είναι η αγωνία των καταθετών για ενδεχόμενη έξοδο από το ευρώ, που θα «γκρέμιζε» την αγοραστική αξία των αποταμιεύσεών τους -και σε ακραία περίπτωση θα δέσμευε τη διαχείρισή τους- τη στιγμή που τις χρειάζονται ως μαξιλάρι ασφαλείας λόγω της μείωσης των εισοδημάτων τους.
Για τον δεύτερο λόγο η κυβέρνηση δεν μπορεί να κάνει πολλά: οι υποσχέσεις ότι η αναδιαπραγμάτευση του χρέους «δεν συζητείται» δεν έχουν βάρος - και αν δεν τη συζητούμε εμείς, τη συζητούν οι …άλλοι. Την πρώτη αιτία μπορεί, όμως, να την αντιμετωπίσει. Να ξεκαθαρίσει ότι οι καταθέσεις δεν θα φορολογηθούν και να σταματήσει τις συζητήσεις περί «πόθεν έσχες» και κάμψης του τραπεζικού απορρήτου, ώστε να αποκατασταθεί αυτό τουλάχιστον το αίσθημα ασφαλείας.
Με τον τρόπο αυτό θα αποφευχθεί η «εσωτερική» επίταση της ανασφάλειας που προκαλείται από τους φόβους περί κρατικής χρεοκοπίας. Αν, μάλιστα, χαλαρώσει παράλληλα το «πόθεν έσχες» στην οικιστική αγορά και σε νέες επενδύσεις, μπορεί να υπάρξει και κάποια προσέλκυση κεφαλαίων για αγορές στοιχείων ενεργητικού που δεν απειλούνται τόσο από ενδεχόμενη υποτίμηση. Είναι προτιμότερο –και από φορολογική άποψη- να φέρει κάποιος, Έλληνας ή ξένος, τα χρήματά του από το Λιχτενστάιν για να αγοράσει ακίνητα ή να δημιουργήσει θέσεις εργασίας παρά να ψάχνουμε να τον βρούμε στον αιώνα τον άπαντα μέσα από πλέγματα εξωχώριων εταιριών και καταπιστευμάτων.
Εκτός αν δεν μας πειράζει που το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 6,6%: αφού προβλέπαμε 4,8%, μικρή η διαφορά – μαθημένα τα βουνά απ’ τα χιόνια..