Δεν πρόκειται για τόσο μεγάλη παραδοξολογία όσο ακούγεται. Ένας νεοφιλελεύθερος (ορθότερα: νεοσυντηρητικός) θα έλεγε ότι το κράτος -με τις πολιτικές στρεβλώσεις, τη σπατάλη, την πελατειακή υφή του κ.ο.κ.- διαθέτει εξ ορισμού τους πόρους του λιγότερο παραγωγικά απ' ό,τι οι ιδιώτες, αφού οι τελευταίοι καταναλώνουν και επενδύουν τα χρήματά τους με μόνο μέτρο τη μεγιστοποίηση του οφέλους τους, το δε «αόρατο χέρι» της αγοράς εξασφαλίζει τη συνολική ανάπτυξη. Και οι ...πιο νορμάλ, όμως, που αναγνωρίζουν την αξία του κοινωνικού κράτους, επίσης δέχονται ότι οι φόροι αποστερούν από τους πολίτες εισόδημα που θα διοχέτευαν σε κατανάλωση και επένδυση – και ότι αυτό είναι συχνά αντιαναπτυξιακό, καθώς η κατανάλωση και η επένδυση των κρατών τείνει να έχει πάντοτε μεγαλύτερη «φύρα» από την ιδιωτική. Αρκεί να θυμηθούμε ότι και η κυβέρνηση Καραμανλή το 2004 αλλά και ο -νυν πρωθυπουργός- Αντώνης Σαμαράς ως επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης επέμεναν ότι χρειάζεται μείωση των φόρων για να υπάρξει ανάπτυξη.
Η πρόσφατη εμμονή με τη φοροδιαφυγή παραμερίζει αυτές τις συνιστώσες –και δη το ότι, ενώ το ΑΕΠ της χώρας έχει μειωθεί σχεδόν25%, οι φόροι αυξάνονται συνεχώς αποβλέποντας (μέσω των φόρων περιουσίας και άλλων τινών μεθόδων) να βάλουν χέρι όχι μόνο στο εισόδημα των πολιτών, αλλά και στις αποταμιεύσεις τους – σε ακίνητα ή καταθέσεις. Έτσι το διαθέσιμο χρήμα για την κίνηση της ιδιωτικής οικονομίας, εκείνης δηλαδή που καλείται να παραγάγει προϊόν (και φόρους), μειώνεται και η ανάπτυξη διαρκώς αναβάλλεται, μια που είθισται να μην πέφτει από τον ουρανό...
Διαβάσαμε προ τριημέρου ότι η Κομισιόν εκτιμά πως η «παραοικονομία» στην Ελλάδα κινήθηκε το 2012 σε επίπεδο περίπου 50 δισ., που θα είχε «παραγάγει» φόρους 10-15 δισ. Ας προσπεράσουμε το ότι κάθε σχετική εκτίμηση είναι επισφαλής - σαν του Σπίγκελ που έλεγε ότι οι καταθέσεις Ελλήνων στην Ελβετία ήταν 600 δισ. για να αποδειχθούν τελικώς 31! Μεγαλύτερη εντύπωση κάνει ότι η Κομισιόν (προσποιείται ότι) «έχασε» την επισήμανση του Έλληνα τραπεζίτη του προλόγου μας: δεν αναρωτήθηκε, δηλαδή, πόσο προϊόν από αυτά τα 50δισ. ΔΕΝ θα είχε παραχθεί αν υπαγόταν σε φόρο! Με τον φόρο οι τιμές θα ήταν ψηλότερες, η κατανάλωση θα μειωνόταν και, άρα, θα μειωνόταν και η παραγωγή και η απασχόληση κ.ο.κ.
Γύρω μας το δείχνουν όλα. Καύσιμα, ποτά, καπνός – όπου αυξήθηκε πολύ η φορολογία, έπεσε τόσο η κατανάλωση (η επίσημη, τουλάχιστον) που μειώθηκαν τα έσοδα. Ο κ. Στουρνάρας μπορεί να επισημαίνει ότι η πτώση είναι μικρή, οιοσδήποτε απλός άνθρωπος θα του αντέτεινε όμως πως θα ήταν πολύ καλύτερο να μην παγώνει ο κοσμάκης, να μην ξυλεύονται τα δάση και να ..μην έχουν πέσει τα έσοδα ούτε λίγο.
Το ζήτημα της φορολογίας είναι, όπως όλα, θέμα μέτρου. Και στην Ελλάδα δεν είναι πλέον καθόλου βέβαιο αν το μέτρο έχει χαθεί στη φοροδιαφυγή ή στην υπερφορολόγηση.. Αλλά και οι μη νεοσυντηρητικοί, που δεν θα ασπάζονταν αυτήν τη εξ ορισμού.
Eξ ου και είναι σκόπιμος ο περιορισμός των φόρων, αφού έτσι θα δεσμεύονται λιγότεροι πόροι για τις αντιπαραγωγικές τοποθετήσεις του κράτους και θα απελευθερώνονται περισσότεροι για τις αναπτυξιακές ιδιωτικές επιλογές.
Aν θέλει να είναι κανείς συνεπής στο σκεπτικό αυτό, δεν πρέπει να δεχθεί ότι η παραοικονομία είναι αναπτυξιακή; Oι ιδιώτες αποκτούν πόρους, που εκφεύγουν εντελώς από την μεσολάβηση της φορολογίας και είναι ελεύθεροι να τοποθετηθούν παραγωγικά. Aντιαναπτυξιακό κώλυμα δεν είναι η φοροδιαφυγή, αλλά μάλλον οι μηχανισμοί (πόθεν έσχες, ενημερότητες κ.α.), με τους οποίους εμποδίζεται η κατά το δοκούν διάθεση των ιδιωτικών αυτών πόρων. H μαύρη οικονομία μπορεί να νοθεύει την αναδιανομή εισοδήματος μέσω της φορολογίας, μπορεί να επισωρεύει άδικα φορολογικά βάρη σε όσους δεν μπορούν να «κρύψουν», δύσκολα όμως μπορεί να γίνει δεκτό ότι υπονομεύει τη γενική ανάπτυξη.