Έτσι η πατρίδα μας -μικρούλα στην αρχή- τα πρώτα εκατό χρόνια μέχρι το 1922 πρόοδευσε και τριπλασιάστηκε σε μέγεθος. Αυτά τα χρόνια μια κοινή ιδέα σιγόκαιγε τις ψυχές των Ελλήνων, τους κρατούσε όσο το δυνατόν ενωμένους και τους ζέσταινε στα κρύα και στις κακουχίες. Η Μεγάλη Ιδέα.
Οι Έλληνες απανταχού της υφηλίου είχαν ένα κοινό όραμα που τους γέμιζε ψυχική ευφορία και εθνική υπερηφάνεια. Αυτό της ανασύστασης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Με άλλα λόγια η Ελλάς θα έπαυε να είναι ένα υπανάπτυκτο περιφερειακό βασίλειο και θα μετουσιώνετο σε Υπερδύναμη εφάμιλλη με τις Ευρωπαϊκές. Η Ελλάς τζόγαρε με την Ιστορία και κύλησαν σχετικά καλά αυτά τα χρόνια μέχρι το 1919, που ευτύχησε να αρθεί σε επικράτεια δύο ηπείρων και πέντε θαλασσών.
Μετά την μικρασιατική καταστροφή και τον ξεριζωμό των Ελλήνων από τα παράλια της Μικράς Ασίας μετά από 3.000 χρόνια, άρχισε μια δεύτερη άνυδρη εκατονταετία, που οι ήττες σε πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο διαδέχονταν η μια την άλλη. Το σβήσιμο της Μεγάλης Ιδέας από το καντήλι των Ελλήνων αποπροσανατόλισε τον ελλαδικό κόσμο, δημιούργησε για τους Έλληνες πρόσφυγες μια ζωή ηργμένη εκ του μηδενός και άφησε χώρο για εισδοχή νέων ιδεολογιών προς αντικατάσταση της απωλεσθείσης. Το στραπάτσο του Έθνους και η προσφυγιά που κακοπέρναγε ήταν γόνιμο έδαφος για την εξάπλωση και την αποδοχή της Κομμουνιστικής Ιδέας.
Ετσι το έθνος διχάσθηκε βαθύτατα, διακριτά και αγεφύρωτα με τον επελθόντα εμφύλιο πόλεμο (1943-1949). Η διαφορά του εμφυλίου με τον εθνικό διχασμό του 1917 έγκειται στο ότι στον πρώτο μάχονταν δυο διαμετρικά αντίθετες κοσμοθεωρίες με στόχο την καθολική επικράτηση και τη θεμελίωση ενός mondus vivendi που δεν άφηνε περιθώρια ζωής στους αντιπάλους, ενώ στον δεύτερο απλώς αντιμάχονταν δύο ξενολάγνες φατρίες για την νομή του κράτους, χωρίς να θέλουν να αλλάξουν εκ βάθρων τη δομή του.
Και παρέπαιε έκτοτε η χώρα μεταξύ ανατολής και δύσεως ως προτεκτοράτο των Η.Π.Α . Μέχρι που ήρθε το 1974 ο Εθνάρχης και έρριξε μια καινούρια ιδέα στο τραπέζι. Αυτή της Ευρωπαϊκής Ιδέας. Και σπεύσαμε τότε οι περισσότεροι (γνωστοί λιγούρηδες) να την υιοθετήσουμε. Θα μπαίναμε, λέει, προσκεκλημένοι σε ένα κλειστό κλαμπ πλουσίων και ανεπτυγμένων κρατών, θα καθόμασταν στο ίδιο τραπέζι και θα τρώγαμε με τα ίδια αργυρά σκεύη. Μόνο που τα σκεύη αυτά δεν τα αγοράσαμε για να τρώμε στο διηνεκές. Οι μάγκες εξ Εσπερίας απλώς μας τα δάνεισαν να κάνουμε το «κομμάτι» μας. Και τώρα μας τα ζητάνε πίσω. Και τα σκεύη και το τραπέζι και τις καρέκλες. Κι αν, λέει, δεν τα καταφέρουμε να τα δώσουμε πίσω, τότε πρέπει να τους δώσουμε τη μαιζονέτα, το χωράφι κι ότι κρύβεται κάτω από το χωράφι. Και επειδή δεν ήμασταν καλά παιδιά, να πάνε τα νιάτα μας έξω να δουν πως βγαίνει το ψωμί και για νιάτα θα μας στέλνουν εδώ κάτι σε πιο μελαχροινό.
Απ’ ότι φαίνεται - μετά τις τελευταίες επιτυχίες- βρισκόμαστε εις άγραν Τέταρτης Ιδέας. Και επειδή στη παρούσα είμαστε σαν βγαλμένοι από μυθιστόρημα του Τσαρλς Ντίκενς, πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί στο τι θα ακολουθήσουμε. Διότι μου φαίνεται ότι η Ιστορία κάνει κύκλους…