ΕΚΤΥΠΩΣΗ
Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Μορφές του Παγκοσμιοποιημένου Καπιταλισμού

09:49 - 11 Ιαν 2011
Ντίνος Κουτσολιούτσος

Γράφει ο Ντίνος Κουτσολιούτσος

Μέσα σε μία γενιά (τα τελευταία 30 χρόνια) ο καπιταλισμός λειτουργεί με τρεις διαφορετικές μορφές, τρία ξέχωρα συστήματα, που δημιούργησε η γέννηση και η επικράτηση του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου.

Η επικράτηση του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου, έγινε αισθητή από τη δεκαετία του ΄70 και κυρίως του ΄80, όταν άρχισε και εξαπλώθηκε η κατάργηση των κρατικών περιορισμών στη μετακίνηση χρήματος διεθνώς , επέτρεψε στα μεγάλα επιχειρηματικά και τραπεζικά κεφάλαια να απελευθερωθούν από τις εθνικές τους ταυτότητες, ή «φυλακές», και να επωφεληθούν των κερδοσκοπικών ευκαιριών σε διεθνή κλίμακα.

Αυτή η ριζική αλλαγή στην παγκόσμια οικονομία είχε τουλάχιστον δύο βασικές συνέπειες. Το κεφάλαιο έχασε τον ιστορικά εθνικό του χαρακτήρα, και ένεκα τούτου την υποταγή του, η την αφοσίωση του, αν προτιμάτε, στις εθνικές προτεραιότητες του οποιουδήποτε κράτους. Η δεύτερη συνέπεια ήταν ότι το κεφάλαιο, μεταφέροντας ένα σημαντικό μέρος της δραστηριότητας του σε κράτη του πλανήτη πού παρουσίαζαν τις καλύτερες ευκαιρίες κέρδους, στην ουσία μετέφερε σημαντικό πλούτο από τα οικονομικά προηγμένα κράτη στις πιο καθυστερημένες οικονομίες.

Στην Ευρώπη υπάρχει ακόμα μία σχετική ισορροπία, τουλάχιστον φαινομενικά, μεταξύ τριών κυρίων δυνάμεων του καπιταλισμού, το κεφάλαιο (επιχειρηματικό και τραπεζικό), την πολιτική εξουσία, και τους ψηφοφόρους (πολίτες και εργαζόμενους). Έτσι, μπορούμε να ακούμε για διαφωνίες μεταξύ ενός πολιτικού, (του Σαρκοζί), και ενός τραπεζικού, (του Τρισέ), ως προς την συμμετοχή, ἠ όχι, ιδιωτικών τραπεζών σε τυχόν διασώσεις υπερχρεωμένων κρατών, με τον πολιτικό Σαρκοζί να λέει στον τραπεζικό Τρισέ, «εσείς μιλάτε με τραπεζίτες, ενώ εγώ μιλώ με ψηφοφόρους». Η Μέρκελ, παραδείγματος χάριν, βρισκόταν όλο το περασμένο έτος, σε ιδιαίτερη σύγχιση στην προσπάθεια της να χαράξει και να επιβάλει μία πολιτική που θα ικανοποιούσε ταυτόχρονα τις αντικρουόμενες επιθυμίες των γερμανών ψηφοφόρων, του γερμανικού κεφαλαίου, και των γερμανών πολιτικών.

Στις ΗΠΑ, το επιχειρηματικό και το τραπεζικό κεφάλαιο κατόρθωσαν να εξαγοράσουν βασικά την πολιτική εξουσία και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ιστορικά η επικράτηση του αμερικανικού κεφαλαίου στην αμερικανική πολιτική σκηνή ξεκίνησε την μεταπολεμική εποχή, με την εξάπλωση του Στρατιωτικού-Βιομηχανικού Συμπλέγματος, το οποίο επεσήμανε και βάπτισε, στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του, ο πρόεδρος Άιζενχάουερ, ο οποίος είχε διατελέσει Αρχηγός των Συμμαχικών Δυνάμεων στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το αμερικανικό σύστημα βουλευτικών και προεδρικών εκλογών αποτελεί έναν ισχυρό παράγοντα για την αποτελεσματική οικονομική εξάρτηση των πολιτικών από το κεφάλαιο. Η προεκλογική προεδρική εκστρατεία στις ΗΠΑ διαρκεί, κυριολεκτικά, δύο ολόκληρα χρόνια, (και επαναλαμβάνεται κάθε δύο χρόνια), κατά την διάρκεια της οποίας δισεκατομμύρια δολάρια ξοδεύονται από τα δύο κόμματα, το Δημοκρατικό και το Ρεπουμπλικανικό, σε ατελείωτες διαφημίσεις. Υποτίθεται, για να βοηθήσουν τους ψηφοφόρους να αποφασίσουν ποιόν προτιμούν για πρόεδρό τους. Φυσικά, τα απίθανα έξοδα αυτών των προεκλογικών διαμαχών, πληρώνονται κατ΄ εξοχήν από διάφορες κεφαλαιοκρατικές δυνάμεις, οι οποίες φροντίζουν να δίνουν άφθονη χρηματική βοήθεια και στα δύο κόμματα, και στους δύο προεδρικούς αντιπάλους, έτσι ώστε, οι πολιτικοί, όταν φτάσουν στην εξουσία να είναι πλήρως οικονομικά εξαρτημένοι από το κεφάλαιο.

Τα μεγαλὐτερα ΜΜΕ, επίσης, έχουν προ πολλού συρρικνωθεί και βρίσκονται υπό την επιρροή ελαχίστων αλλά τεραστίων κεφαλαιοκρατικών δυνάμεων, που φροντίζουν να συντηρούν το αμερικανικό κοινό σε μία κατάσταση φαινομενικής, η μάλλον, εικονικής ενημέρωσης, περί την πολιτική πραγματικότητα, για την οποία ο πολίτης έχει προ πολλού πάψει να ενδιαφέρεται.

Στην Κίνα, η πολιτική εξουσία κρατάει, έως σήμερα, γερά τα ηνία της χώρας, συνδυάζοντας με μία θαυμαστή επιδεξιότητα, την απολυταρχική ιδεολογία του πρώην κομμουνιστικού καθεστώτος του Μάο, με έναν εξαιρετικά δραστήριο καπιταλισμό, ο οποίος εκμεταλλεύεται την φοβερή φτώχια τού τεράστιου κινεζικού πληθυσμού γιά να παράγει και να πλημμυρίζει την υφήλιο με εξαγωγικά προϊόντα υψηλής ανταγωνιστικότητας. Ταυτοχρόνως όμως, σιγά αλλά σταθερά, ανεβάζει μεγάλα στρώματα του ίδιου εργατικού πληθυσμού, πάνω από την απελπιστική κακομοιριά.

Η Ρωσία, μετά την πτώση της κομμουνιστικής Σοβιετικής Ένωσης, πέρασε, θα μπορούσε κανείς να πει, μία περίοδο οικονομικής και πολιτικής αστάθειας. Με την έξοδο του Γκορμπατσόφ από την πολιτική εξουσία, η χώρα μπήκε σε φάση «υπερ-καπιταλισμού», η οποία από μερικούς σχολιαστές παρομοιάστηκε με το Wild Far West, στη διάρκεια της οποίας, και υπό την ηγεσία του (αλκοολικού) Γέλτσιν, η οικονομία της μετατράπηκε εν ριπή οφθαλμού, σε έναν ανεξέλεγκτο, ολιγαρχικό καπιταλισμό, υπό την πολιτική και οικονομική επιρροή της Αμερικής. Η κατάσταση άλλαξε ριζικά με την επιβολή του Πούτιν και της σχετικώς απολυταρχικής ηγεσίας που επέβαλε ξανά στην χώρα, έτσι, που θα μπορούσε κανείς να παρομοιάσει το σημερινό καθεστώς της οικονομίας στην Ρωσία, πιο πολύ με το καθεστώς στην Κίνα, παρά με τον καπιταλισμό στις ΗΠΑ ή στην Ευρώπη. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πολιτική εξουσία των ΗΠΑ, που, όπως είπαμε, καθορίζεται από το αμερικανικό, παγκοσμιοποιημένο κεφάλαιο, επανειλημμένα έχει, τα τελευταία χρόνια, εκφράσει την δυσαρέσκειά της για την απολυταρχική πρακτική του Πούτιν.

Είναι, λοιπόν, ιδιαίτερα ενδιαφέρον, να διαπιστώσει κανείς, την χαμαιλεοντική ικανότητα του διεθνούς καπιταλισμού, την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, μετά Χριστόν.


Τελευταία τροποποίηση στις 10:16 - 11 Ιαν 2011
Copyright © 1999-2024 Premium S.A. All rights reserved.