Yπάρχει όμως και μια άλλη οπτική γωνία την οποία οι εταίροι που ασκούν κριτική δεν θέλουν να δουν. Οι τέσσερις χώρες αποτελούν τον «ευρωπαϊκό Νότο». Πάντα ήταν οι πιο αδύναμες οικονομίες της Ευρώπης. Από την εποχή της ΕΟΚ ακόμη αποτελούσαν τη «δεύτερη ταχύτητα». Ακολούθησαν όμως πολύ σκληρά προγράμματα λιτότητας, έλαβαν όλα τα μέτρα που τους επέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και κατάφεραν να γίνουν αποδεκτές στην ΟΝΕ και να ανταλλάξουν τα νομίσματά τους με το ευρώ. Οι χώρες αυτές κατάφεραν με μεγάλες θυσίες να περάσουν τις εξετάσεις της ΟΝΕ. Πέτυχαν και κάτι άλλο: είναι οι χώρες που πιστεύουν περισσότερο από όλες τις άλλες στην αναγκαιότητα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ίσως γιατί την έχουν περισσότερο ανάγκη από τις άλλες ισχυρές ευρωπαϊκές χώρες. Η ενοχοποίησή τους λοιπόν είναι τουλάχιστον άδικη. Επειδή όμως στον κόσμο της οικονομίας και της πολιτικής το δίκαιο και το άδικο δεν έχουν τόση αξία όσο έχει το οικονομικό αποτέλεσμα, ας δούμε το θέμα πρακτικά: Η κρίση αυτή έχει αποκαλύψει ήδη μερικές θεμελιώδεις αδυναμίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Π.χ., ενώ η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ μπορεί να δανείζει την κυβέρνηση αλλά και τις αμερικανικές επιχειρήσεις, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν επιτρέπεται να χρηματοδοτεί τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Αποτέλεσμα αυτού είναι να αναγκάζονται οι χώρες να βρίσκουν δανεικά από την ελεύθερη αγορά και να πληρώνουν- όπως εμείς - πολύ υψηλά επιτόκια. Αυτή η διαφορά επιτοκίων μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας είναι που δημιουργεί την εικόνα του επικίνδυνου αδύναμου κρίκου για την Ελλάδα και χαλάει την εικόνα του ευρώ στην παγκόσμια κοινότητα. Παράλληλα αφήνει το περιθώριο κερδοσκοπίας, αφού η Γερμανία μπορεί να δανείζεται φθηνά και να δανείζει την Ελλάδα ή την Ισπανία ακριβά. Αυτές δεν είναι σχέσεις μεταξύ εταίρων. Είναι σχέσεις ανταγωνιστικές. Αν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επιτρεπόταν να δανείσει απευθείας τις κυβερνήσεις, τότε οι αδυναμίες των επί μέρους οικονομιών δεν θα έθεταν σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή οικονομία και την ισχύ του ευρώ. Αντί λοιπόν η Ευρωπαϊκή Ενωση να αυτοκαταστρέφεται με τις εσωτερικές έριδες, καλύτερο θα ήταν να επανεξετάσει θεμελιώδεις παραδοχές που χάρη σε αυτή την οικονομική κρίση αποδεικνύεται ότι ήταν λανθασμένες και να περάσει σε μια νέα φάση ουσιαστικότερης συνεργασίας μεταξύ των χωρών-μελών και μεγαλύτερης συνοχής. Βεβαίως αυτό δεν μπορεί να συμβεί αν δεν συμφωνήσουν οι ισχυροί, δηλαδή οι Γερμανοί και οι Γάλλοι, οι οποίοι ελέγχουν- και δικαίως- τις αποφάσεις της ΕΚΤ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Και θα συμφωνήσουν μόνο όταν αντιληφθούν ότι οι αλλαγές αυτές είναι προς το συμφέρον τους, όταν δηλαδή οι αδύναμες οικονομίες της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας θέσουν πραγματικά σε κίνδυνο το ευρωπαϊκό νόμισμα και την ΟΝΕ.

Γρηγόρης Νικολόπουλος
[email protected]