Ας δούμε τους λόγους που συνηγορούν στην άνοδο: Πρώτον, οι τιμές των μετοχών έπεσαν σε πολύ χαμηλότερα από το παρελθόν επίπεδα και πέφτουν επί μήνες. Αρα πολλοί επενδυτές θεωρούν ότι φθάσαμε στον πάτο. Δεύτερον, οι αποδόσεις των καταθέσεων είναι πολύ χαμηλές λόγω της μείωσης των επιτοκίων και πολλοί καταθέτες καταφεύγουν στις μετοχές. Τρίτον, οι άλλες αξίες όπως, π.χ., τα ακίνητα δεν έχουν πέσει τόσο και δεν αποτελούν ακόμη ευκαιρίες επένδυσης. Τέταρτον, ορισμένες μετοχές προσφέρουν μερισματική απόδοση καλύτερη από τις καταθέσεις. Πέμπτον, οι πωλητές έχουν σχεδόν εξαντλήσει τα περιθώρια πωλήσεων. Οσο περισσότερες μετοχές πούλησαν τόσο λιγότερες έχουν διαθέσιμες να πουλήσουν και τόσο περισσότερα μετρητά έχουν για να αγοράσουν πάλι μετοχές. Εκτον, τα μέτρα των κυβερνήσεων έχουν πείσει τους επενδυτές ότι δεν θα αφήσουν τις μεγάλες βιομηχανίες και τις τράπεζες να καταρρεύσουν. Τέλος, με το τύπωμα φρέσκου χρήματος στις ΗΠΑ, το μετρητό χάνει την αξία του, συνεπώς πολλοί επιλέγουν να έχουν μετοχές αντί για μετρητά.

Πάμε τώρα στους λόγους που συνηγορούν στην πτώση: Πρώτον, η πραγματική οικονομία συνεχίζει να επηρεάζεται από την οικονομική κρίση. Οι επιχειρήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο κλείνουν, η ανεργία αυξάνεται, το εισόδημα και η κατανάλωση μειώνονται. Υπάρχουν σημαντικά αποθέματα σε όλα τα εμπορεύματα, στα αυτοκίνητα, στα φορτηγά, στα πλοία και αυτό δείχνει ότι δεν προβλέπεται σύντομα αύξηση του διεθνούς εμπορίου, άρα ούτε αύξηση του τζίρου και των κερδών των επιχειρήσεων. Αν δεν υπάρχουν αυτά, δεν υπάρχει λόγος ανόδου των τιμών των μετοχών. Δεύτερον, ακόμη δεν έχει καταμετρηθεί πλήρως η ζημιά που έχουν οι τράπεζες από τα σύνθετα προϊόντα που χρησιμοποιούσαν κατά κόρον τα τελευταία δέκα χρόνια. Δεν έχει υπολογιστεί ούτε η επίπτωση της κατάρρευσης των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης στις ευρωπαϊκές τράπεζες. Τρίτον, η άνοδος των μετοχών την τελευταία δεκαετία είχε στηριχθεί σε δανεικά, σε αυτό που λένε οι τραπεζίτες και οι χρηματιστές μόχλευση (leverage). Τα δανεικά κόπηκαν, το ίδιο και τα σύνθετα προϊόντα, ενώ οι επιτροπές των κεφαλαιαγορών έγιναν πιο αυστηρές. Συνεπώς η άνοδος θα πρέπει να γίνει με πραγματικά χρήματα και όχι με δανεικά. Τα πραγματικά όμως είναι πολύ λιγότερα από τα δανεικά, άρα είναι λογικό να υποθέσει κανείς ότι δύσκολα οι μετοχές θα ξαναφθάσουν στα προηγούμενα υψηλά τους επίπεδα. Τέταρτον, τώρα αγοράζουν αυτοί που έχουν χρήματα στην τράπεζα. Μετά ποιος θα αγοράσει για να συνεχίσουν να ανεβαίνουν οι τιμές των μετοχών, αφού δεν θα υπάρχουν δανεικά; Πέμπτον, η ιστορία των χρηματιστηρίων δείχνει ότι μέσα σε πτωτικό κλίμα παρατηρούνται περίοδοι ανόδου που ενίοτε διαρκούν και μερικούς μήνες. Μετά όμως η πτώση των τιμών φέρνει τις μετοχές σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα. Αυτοί είναι οι λόγοι που συνηγορούν στην πτώση.

Τι πρέπει λοιπόν να κάνει ένας επενδυτής για να κερδίσει; Δεν γνωρίζω. Γνωρίζω όμως ότι για να κερδίσει χρειάζεται να έχει τρία προσόντα: Μυαλό, που διαθέτει το 90% των επενδυτών, γερό στομάχι για να αντέχει τα σκαμπανεβάσματα, κάτι που διαθέτει το 10% των επενδυτών, και τύχη που έχει το 1% των επενδυτών. Ανάλογα σε ποια κατηγορία βρίσκεστε, πάρτε τις αποφάσεις σας.

Γρ. Νικολόπουλος
[email protected]