Τη δεκαετία του 1980 άλλαξαν όλα σε οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό επίπεδο. Η οικονομία θεοποίησε την απληστία και αυτό καταγράφηκε στον κινηματογράφο με το έργο «Wall Street», όπου ο διαβόητος επενδυτής Γκόρντον Γκέκο δηλώνει ότι «η απληστία είναι καλή» («Greed is good»). Το έργο αυτό του 1987 έγκαιρα παρουσίασε το κλίμα της εποχής που γέννησε τους γιάπηδες, τις καταναλωτικές υπερβολές, τα ξέφρενα πάρτι, τη χρήση της- πανάκριβης κοκαΐνης σε καθημερινή βάση, τα ιδιωτικά αεροπλάνα και τη μετατροπή των εκατομμυριούχων σε δισεκατομμυριούχους μέσω της χρηματιστηριακής φούσκας.
Πολιτικά η δεκαετία αυτή χαρακτηρίστηκε από την ανάληψη το 1985 της ηγεσίας του ΚΚ Σοβιετικής Ενωσης από τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, ο οποίος την οδήγησε στην κατάρρευση. Εναν χρόνο νωρίτερα, το 1989, είχε γκρεμιστεί το Τείχος του Βερολίνου.
Τα γεγονότα αυτά επέτρεψαν αργότερα την παγκοσμιοποίηση και τη διάχυση του αγγλοσαξωνικού οικονομικού μοντέλου σε ολόκληρο τον κόσμο, κάτι που με τη σειρά του οδήγησε στην πρωτοφανή φούσκα όλων των αξιών και τελικά στη σημερινή κρίση. Πολιτιστικά η δεκαετία του '80 ταυτίστηκε με τη μουσική ντίσκο, ο στίχος έχασε το νόημά του και επικράτησαν κομμάτια όπως το δραματικό «Last Νight a DJ Saved Μy Life» του 1982 («Χθες ο ντισκ τζόκεϊ μού έσωσε τη ζωή»). Η δεκαετία αυτή μουσικά τελείωσε πριν από περίπου εννέα χρόνια με το σαχλό μεν, χαριτωμένο δε «Crying Αt Τhe Discotheque» («Κλαίγοντας στην ντισκοτέκ») που περιέγραφε τις οδύνες των νέων στα κλαμπ.
Σήμερα, η κρίση της οικονομίας σηματοδοτεί το τέλος της νοοτροπίας της δεκαετίας του '80. Ο διεθνοποιημένος πλέον κόσμος οδηγείται σε νέες κοινωνικές και πολιτικές ισορροπίες. Η παγκοσμιοποίηση έφερε και τη διεθνοποίηση των κινημάτων αντίδρασης και διευκόλυνε τη διάδοση των ιδεών, με αποτέλεσμα οι νέες γενιές να αρχίσουν πάλι να ασχολούνται με τα διεθνή ζητήματα και τα βασικά προβλήματα της ανθρωπότητας, αλλά και με τον ρόλο των υπερδυνάμεων, πράγμα που φάνηκε από την αντίδραση όλων στην πολιτική Μπους και την προσδοκία που δημιούργησε η εκλογή του Ομπάμα.
Η αλλαγή είναι αργή, όμως το μέλλον γίνεται ορατό- όπως πάντα γινόταν- από τα συνθήματα στους τοίχους. Και αυτά μιλάνε για μια άλλη κοινωνία, χωρίς διακρίσεις, χωρίς μεγάλες κοινωνικές ανισότητες, με δυναμικές αντιδράσεις στις αποφάσεις των ηγετών, με ενεργή συμμετοχή στην προστασία του περιβάλλοντος. Ολα αυτά πλέον με τη βοήθεια του Διαδικτύου και των blogs πέρασαν και στους «τοίχους» (walls) του Facebook, του μεγαλύτερου διαδικτυακού χώρου δημιουργίας κοινωνικών ομάδων και ανταλλαγής απόψεων. Δεν είναι τυχαίος ο ρόλος που έπαιξε το Ιnternet στην εκλογική νίκη του Ομπάμα, μια νίκη που καθιερώνει το Διαδίκτυο ως πανίσχυρο πολιτικό εργαλείο.
Στο μεταξύ στην Ελλάδα η πτώση της χούντας κατέληξε στον σημερινό εξευτελισμό της πολιτικής ζωής, στη διάλυση όλων των θεσμών του κράτους από την ανίκανη κυβέρνηση Καραμανλή, με τις παλιωμένες πλέον αξίες της Μεταπολίτευσης να συνεχίζουν να παρεμποδίζουν κάθε πρόοδο. Πολιτιστικά αυτό που επικρατεί είναι οι διασκευές ξένων τραγουδιών με την προσθήκη μπουζουκιών, το μελό και κενό περιεχομένου «έντεχνο» και οι τηλεοπτικές ανοησίες.
Οσον αφορά τα οικονομικά, η Ελλάδα παραμένει μια κλειστή κρατικοδίαιτη οικονομία που μιμείται ξένα πρότυπα, αποτυγχάνοντας παταγωδώς. Καθώς όμως η κατάσταση φθάνει στο απροχώρητο και ο κόσμος γύρω μας αλλάζει, μπορούμε και εδώ να ελπίζουμε ότι με τη συνηθισμένη καθυστέρηση τα πράγματα θα αλλάξουν.
Γρηγόρης Νικολόπουλος
[email protected]