Ο ίδιος δηλώνει σε κάθε ευκαιρία οτι δεν απαιτούνται νέα μέτρα. Δηλώνει επίσης οτι δεν χρειαζόμαστε τη βοήθεια της Ευρωπαικής Ένωσης και του ΔΝΤ. Ακόμη και αν τον πιστέψουμε εμείς, οι αγορές δεν τον πιστεύουν. Δυο τινά λοιπόν μπορούν να συμβαίνουν. Ή οι αγορές πράγματι θεωρούν οτι το πρόγραμμα του δεν επαρκεί, ή παίζουν εις βάρος μας παιχνίδια.
Παρόλο που πολλοί πιστεύουν το δεύτερο η αλήθεια είναι οτι οι αγορές δεν είναι τόσο παράτολμες για να παίζουν παιχνίδια εις βάρος μιας οικονομίας η οποία έχει τη δεδηλωμένη στήριξη της Ευρωπαικής Ένωσης, του ΔΝΤ και της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας. Αυτό λοιπόν που μάλλον συμβαίνει είναι οτι θεωρούν πως η Ελλάδα δεν μπορεί να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες της κατά 10% που απαιτείται προκειμένου να αρχίσει να μειώνεται το έλλειμμα. Πιστεύουν επίσης οτι η ελληνική οικονομία θα μπεί σε καραμπινάτη ύφεση και κατά συνέπεια το ΑΕΠ θα μειωθεί σημαντικά οπότε ακόμη και αν μειωθεί το έλλειμμα τελικά ώς ποσοστό του ΑΕΠ μπορεί να είναι και αυξημένο, οπότε η κατάσταση θα χειροτερεύσει αντί να βελτιωθεί. Οι συλλογισμοί τους αυτοί τους οδηγούν στο συμπέρασμα οτι η Ελλάδα θα αναγκαστεί να καταφύγει σε επαναδιαπραγμάτευση του χρέους, δηλαδή να μην πληρώσει τόκους και χρεωλύσια για τα επόμενα χρόνια, πράγμα που θα δημιουργήσει σε όσους την έχουν δανείσει αγοράζοντας ελληνικά ομόλογα, μεγάλες ζημιές.
Όπως και να το δούμε το ζήτημα οι φόβοι τους δεν είναι αβάσιμοι. Πράγματι η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση συνεπώς το ΑΕΠ θα μειωθεί. Η ύφεση θα περιορίσει τις δυνατότητες είσπραξης των αυξημένων φόρων που απαιτούνται. Συνεπώς οι υψηλές δανειακές ανάγκες θα διατηρούνται και το κόστος δανεισμού – εφόσον οι ξένοι συνεχίσουν να μας δανείζουν – θα είναι αυξημένο. Αν σταματήσουν να μας δανείζουν θα πάμε αναγκαστικά σε στάση πληρωμών και επαναδιαπραγμάτευση του χρέους μας και αυτό ίσως μας οδηγήσει στα επόμενα χρόνια σε ενα άλλο βήμα που θα είναι η έξοδος μας απο την ευρωζώνη, σκηνικό το οποίο έχει ήδη προδιαγράψει η καγκελάριος της Γερμανίας Μέρκελ όταν είπε οτι εφόσον θα υπάρχει μηχανισμός στήριξης των ευρωπαικών χωρών να υπάρχει και μηχανισμός εκδίωξης απο το κοινό νόμισμα εφόσον οι χώρες που στηρίζονται δεν βελτιώνουν την οικονομία τους.
Αυτά όσον αφορά στα δικά μας. Όμως τελικά το έλλειμμα αξιοπιστίας δεν το έχει μόνο η Ελλάδα αλλά και η ευρώπη συνολικά.
Και ευρωπαικό έλλειμμα αξιοπιστίας.
Κάνοντας λοιπόν έναν κύκλο το μπαλάκι θα ξαναπάει στην Ευρωπαική Ένωση η οποία θα πρέπει να ξανασκεφθεί εκ νέου αυτό που αποφεύγει να σκεφθεί επι μήνες τώρα. Δηλαδή τι Ευρώπη θα έχουμε; Θα έχουμε απλώς μια νομισματική Ένωση η οποία θα οδηγήσει εξαιτίας των διαφορών των οικονομιών τις αδύναμες χώρες στην πτώχευση – με πρώτη την Ελλάδα – η μια ισχυρή οικονομική και πολιτική ένωση που θα μπορεί να σταθεί μακροχρόνια; Ουσιαστικά θα πρέπει οι ευρωπαίοι ηγέτες να σκεφθούν αν θα έχουμε Ενωμένη Ευρώπη ή αν θα διαλυθούμε ησύχως και θα επιστρέψει ο καθένας στα τοπικά του σύνορα.
Ο κ. Παπανδρέου μπορεί να υποστηρίζει οτι η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη και οτι η ΕΕ παρέχει ένα δίχτυ ασφαλείας αλλά οι αγορές δεν το πιστεύουν. Η δέσμευση των ευρωπαίων για τη βοήθεια σε συνεργασία με το ΔΝΤ δεν έπεισε τις αγορές οι οποίες τώρα τεστάρουν τους ευρωπαίους και οχι εμάς. Περιμένουν δηλαδή να δούν αν οι ευρωπαικές χώρες έχουν τη διάθεση να βάλουν το χέρι στην τσέπη και να δώσουν τα χρήματα της βοήθειας στην Ελλάδα. Ήδη η Bundesbank αμφισβήτησε αυτή τη συμφωνία και διαμαρτυρήθηκε διότι δεν ετέθη υπόψη της, παρόλο που πρόκειται για πρόταση της κυρίας Μέρκελ.
Δικαίως λοιπόν οι αγορές αμφισβητούν την πραγματική εκταμίευση αυτής της βοήθειας. Το δέυτερο ζήτημα είναι αν αυτή η βοήθεια φτάνει. Αν δηλαδή τα 23 δις που σκοπεύουν απο κοινού να μας δανε΄σιουν ΔΝΤ και ΕΕ με επιτόκιο της αγοράς και μόνο εφόσον εμείς δεν βρίσκουμε χρήματα απο τις αγορές θα επαρκέσουν. Για φέτος θα φτάσουν – αυτό είναι βέβαιον. Για του χρόνου όμως και για όλα τα επόμενα χρόνια τα χρήματα αυτά δεν φτάνουν. Χρειάζονται πάνω απο 100 δις ευρώ για τα επόμενα χρόνια - διεθνείς οικονομολόγοι λένε 130 δις ευρώ – και αυτά τα χρήματα κανείς δεν είναι διατεθειμένος να τα δώσει. Τι θα μπορούσε να γίνει; Η λύση είναι μία: Αυτή που ήταν απο την αρχή. Η έκδοση ευρωομολόγου ή η εγγύηση της ΕΚΤ για τα ομόλογα όλων των ευρωπαικών χωρών. Η παροχή αυτής της εγγύησης, είτε μέσω πιστωτικών γραμμών είτε μέσω απευθείας εγγυήσεως, θα μείωνε το κόστος δανεισμού μας αλλά θα αύξαινε το κόστος δανεισμού των άλλων χωρών διότι θα τείναμε όλοι στο ίδιο επιτόκιο δανεισμού, αυτό που οι αγορές θα κρίνουν οτι αντικατοπτρίζει τη συνολική κατάσταση της ευρωπαικής οικονομίας και οχι κάθε χώρας ξεχωριστά.
Αυτό σε συνδυασμό με την πραγματική οικονομική και πολιτική ένωση της Ευρώπης θα έλυνε οχι μόνο το ελληνικό πρόβλημα αλλά και το ευρωπαικό. Μετά απο τους πρλωτους κραδασμούς που θα προκαλούσε στο ευρώ αυτή η κίνηση , θα ενίσχυε μακροπρόθεσμα την πολιτική δύναμη της Ευρώπης και την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαικής οικονομίας. Όμως κάτι τέτοιο δεν κρίνεται ώς πιθανό άμεσα. Μάλλον η Ευρώπη επιλέγει να παραμείνει σε μια νομισματική ένωση παρά να προχωρήσε σε περαιτέρω ενοποίηση. Συνεπώς θα δικαιωθούν οι ευρωσκεπτικιστές και οι κερδοσκόποι που ανεβάζουν τα spreads και που θα τα ανεβάσουν άμεσα σε όλες τις ευρωπαικές χώρες.