ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΚΗΝΙΚΟ
Ένας στους τρείς διαχειριστές κεφαλαίων στο εξωτερικό προβλέπει παγκόσμια ύφεση. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μείωσε τις προβλέψεις του και για φέτος και για το 2020, οι αγορές ομολόγων στέλνουν ανησυχητικά σημάδια κάθε τόσο, οι δείκτες επιχειρηματικής εμπιστοσύνης παγκοσμίως υποχωρούν, παρατηρείται ξαφνική μείωση της παγκόσμιας παραγωγής. Οι αιτίες εστιάζονται σε ανεξάρτητες μεταξύ τους συμπτώσεις σε διάφορες μεγάλες οικονομίες αλλά και στους κινδύνους που φέρνει στην παγκόσμια οικονομία ο εμπορικός πόλεμος που έχει κηρύξει ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τράμπ στην Κίνα.
Προβλήματα στις μεγάλες οικονομίες τους παρουσιάζουν η Γερμανία η Ιταλία η Βραζιλία, το Μεξικό και η Σιγκαπούρη ενώ η κατάσταση στο Χονγκ Κονγκ και η συγκέντρωση Κινεζικών στρατευμάτων έξω από την πόλη για να αντιμετώπισουν μια μεγάλη κοινωνική δυσαρέσκεια με βίαιεςταραχές, δημιουργούν παγκόσμια ανησυχία.
Η Βρετανία είναι ειδική περίπτωση καθώς εκκρεμμεί η απόφαση για το Brexit. Πολλοί πιστεύουν οτι η χώρα θα οδηγηθεί αναγκαστικά σε εκλογές ενόψει της απόφασης αποχώρησης στο τέλος Οκτωβρίου, άλλοι θεωρούν οτι ο Μπόρις Τζόνσον θα κάνει μεγαλύτερες κωλοτούμπες από αυτές που έκανε ο Αλέξης Τσίπρας, με λίγα λόγια πολλοί θεωρούν οτι το brexit τελικά δεν θα γίνει. Αυτή η προοπτική μέχρι στιγμής δεν στέκει λογικά, δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να δείχνει οτι ο βρετανικός λαός άλλαξε γνώμη και οτι η Αγγλία θα παραμείνει στην Ευρώπη. Φυσικά δεν υπάρχει και καμία ορατή λύση για το πώς θα φύγει, αφού δεν έχει βρεθεί συμφωνία με την Ευρώπη, το άτακτο Brexit ενδεχομένως να αποκλειστεί από το Βρετανικό Κοινοβούλιο όπως είχε αποκλειστεί και στο παρελθόν, οι Ευρωπαίοι εμφανίζονται αδιάλλακτοι, οι Βρετανοί το ίδιο, κανείς δεν ξέρει πώς θα εξελιχθεί αυτή η ιστορία. Στο μεταξύ γερμανικές πηγές υποστηρίζουν οτι η Ευρώπη είναι έτοιμη για ένα άτακτο Brexit και από την άλλη μεριά, ορισμένοι τραπεζίτες ου λονδίνου φαίνεται να αλλάζουν γνώμη και να θεωρούν ένα άτακτο brexit καλύτερη λύση από την παράταση της εκκρεμμότητας. Όχι όλοι οι τραπεζίτες του Λονδίνου, ορισμένοι.
Από την άλλη πλευρά ο Τράμπ ξεκίνησε έναν εμπορικό πόλεμο από τον οποίο όλοι χάνουν και αυτός προσωπικά θα είναι ο μεγαλύτερος χαμένος. Ο λόγος είναι απλός: Οι ΗΠΑ είναι δημοκρατία και μάλιστα μια δημοκρατία ιδιαίτερα ευαίσθητη στα οικονομικά ζητήματα. Η Κίνα είναι δικτατορία. Εαν η αμερικανική οικονομία χειροτερεύει από τον εμπορικό πόλεμο ο Τράμπ υφίσταται τεράστια πολιτική φθορά και δύσκολα θα σταθεί στις ερχόμενες εκλογές. Αν η Κινεζική οικονομία χειροτερεύει από τον εμπορικό πόλεμο, ο Κινέζος Πρόεδρος δεν παθαίνει τίποτα, δεν έχει κανένα πολιτικό κόστος ούτε ο ίδιος ούτε το κυβερνών κόμμα. Υπό αυτές τις συνθήκες ο εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ με την Κίνα πλήττει πρωτίστως τον Αμερικανό Πρόεδρο που τον ξεκίνησε και όχι τους αντιπάλους του. και αυτός είναι ο λόγος που ο εμπορικός πόλεμος θα σταματήσει έστω και αν κλιμακωθεί προηγουμένως. Το ερώτημα που δεν σηκώνει απάντηση αυτή τη στιγμή είναι τι θα συμβεί αν ο εμπορικός πόλεμος μετατραπεί σε νομισματική κρίση. Σε αυτή την περίπτωση πάλι οι Κινέζοι δεν πρόκειται να πάθουν τίποτα, αντίθετα οι ΗΠΑ και η Ευρώπη ίσως πάθουν πολλά. Αλλά αυτά δεν μπορεί να προβλεφθούν από τώρα και όποιος επιχειρεί προβλέψεις μάλλον στην τύχη στηρίζεται.
Η Ευρωπαική οικονομία συνολικά αντιμετωπίζει χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, πλήττεται από όλα όσα συμβαίνουν στη διεθνή οικονομία, δεν μπορεί κανείς να πεί οτι είναι ούτε πολύ ισχυρή, ούτε πολύ σταθερή. Πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό της Ευρώπης ενδέχεται να αλλάξουν και τις εσωτερικές ισορροπίες που είναι εύθραυστες αλλά και τον προσανατολισμό της ΕΕ. Όλα αυτά είναι παράγοντες αβεβαιότητας.
ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
Μέσα λοιπόν σε αυτό το ασταθές και άγνωστης προοπτικής διεθνές περιβάλλον, η Ελλάδα προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της και να πετύχει πολύ γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης προκειμένου να καταφέρει να εξυπηρετήσει τα χρέη της και να αυξήσει το εισόδημα των πολιτών, υλοποιώντας ταυτοχρόνως επενδύσεις που είναι αναγκαίες. Με διαλυμένο τραπεζικό σύστημα το οποίο διαρκώς σώζεται από την πτώχευση την τελευταία στιγμή και το οποίο λειτουργεί απολύτως τοξικά προσπαθώντας να περισώσει οτι μπορεί από τα κόκκινα δάνεια τα οποία σε κάθε περίπτωση είναι ευθύνη των τραπεζικώνπ[ου τα έδωσαν και όχι των επιχειρηματιών που καταστράφηκαν, η οικονομία δεν έχει καμία θεσμική πηγή χρηματοδότησης.
Ούτε το Χρηματιστήριο διαθέτει την ισχύ να λειτουργήσει χρηματοδοτικά με ιδιώτες επενδυτές, ούτε οι ξένοι επενδυτές έχουν ακόμη πεισθεί για τις προοπτικές της χώρας ώστε να επενδύσουν σοβαρά και μακροπρόθεσμα.
Το ζητούμενο είναι συνεπώς να επιστρέψουν οι καταθέσεις των Ελλήνων που διαθέτουν χρήματα στο εξωτερικό και να γίνουν επενδύσεις από Έλληνες και ξένους επενδυτές.
Η πολιτική της κυβένρησης και ακόμη περισσότερο η πρόθεση της είναι στη σωστή κατεύθυνση. Η κυβένρηση προχωρά μεταρρυθμίσεις και τολμά αλλαγές στη δημόσια διοίκηση. Έχει πολύ συγκεκριμένους στόχους και χρονοδιαγράμματα, φαίνεται ιδιαίτερα δυναμική στο ξεκίνημα της, διαθέτει τη στήριξη της κοινωνίας που ουσιαστικά για πρώτη φορά μοιάζει διατεθειμένη να δεχτεί σοβαρές μεταρρυθμίσεις.
Από την άλλη μεριά, ο ιδιωτικός τομέας είναι μουδιασμένος από το ανελέητο κυνήγι των προηγούμενων μνημονιακών κυβερνήσεων με αποκορύφωμα την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, δεν διαθέτουν τα χρήματα για επενδύσεις, δεν είναι σίγουροι οτι όλα θα πάνε καλά, απλώς περιμένουν και ελπίζουν.
Οι προοπτικές είναι θετικές, όμως άλλο είναι οι προοπτικές άλλο είναι η πράξη και την πράξη ακόμη δεν την έχουμε δεί.
Παρ’όλα αυτά, αν διαμορφωθούν από την κυβέρνηση συνθήκες περιορισμού της κρατικής παρέμβασης στις δουλειές με τη μείωση της γραφειοκρατίας και την ψηφιοποίηση της οικονομίας, αν μειωθούν οι φόροι και υιοθετηθούν μερικά φορολογικά αναπτυξιακά κίνητρα, αν επιταχυνθούν οι εμβληματικές επενδυσεις και κυρίως το Ελληνικό και αν κινηθούν οι τράπεζες ταχύτερα με τα κόκκινα δάνεια, δεν αποκλεέιται να αρχίσει σύντομα μια εισροή κεφαλαίων στη χώρα. Η εισροή κεφαλαίων είναι προπομπός της ανάπτυξης και επειδή η ελληνική οικονομία έχει συμπιεστεί επί πολλά χρόνια από την ύφεση, δεν αποκλείεται να κινηθεί ανοδικά ανεξαρτήτως του φρεναρίσματος που υπάρχει παγκοσμίως.
Σε κάθε περίπτωση πάντως οι μεταρρυθμισεις που προωθούνται τώρα από την κυβέρνηση ήταν αναγκαίες επί δεκαετίες και θα παίξουν θετικό ρόλο στην ενίσχυση και τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της οικονομίας ανεξαρτήτως του τι θα συμβεί τα επόμενα δυο χρόνια στις διεθνείς αγορές. Αν επικρατήσει παγκοσμίως ύφεση η Ελλάδα εφόσον έχει υιοθετήσει μεταρρυθμίσεις θα επηρεαστεί λιγότερο, αν επικρατήσουν αναπτυξιακές τάσεις, η Ελλάδα θα κινηθεί ταχύτερα.