Η Ευρώπη προβλέπει επισήμως ότι ο πληθωρισμός θα κορυφωθεί μέσα στο πρώτο τρίμηνο του έτους και θα υποχωρήσει στη συνέχεια, - δυστυχώς αυτή η πρόβλεψη είναι επανάληψη μιας προηγούμενης και μάλλον έχει ήδη ξεπεραστεί αφού βρισκόμαστε στα μέσα Φεβρουαρίου. Και ανεξαρτήτως του αν ο πληθωρισμός θα συνεχιστεί, θα μειωθεί ή θα εξαφανιστεί, οι έχοντες χαμηλό εισόδημα ήδη έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα.
Εδώ πρέπει να εξηγηθεί λίγο αυτή η γνωστή παλιά σοφή κουβέντα, ότι οι αριθμοί ευημερούν και οι άνθρωποι υποφέρουν. Έχουμε πληθωρισμό εδώ και τρείς μήνες και θα έχουμε ας πούμε για άλλους τρείς. Αυτό σημαίνει ότι οι τιμές των προιόντων και των υπηρεσιών ανεβαίνουν επί ένα εξάμηνο και συνολικά έχουν ανέβει πχ 10% (σε πολλά προιόντα περισσότερο). Ας δεχτούμε λοιπόν ότι ο πληθωρισμός σταματάει απότομα (το καλύτερο σενάριο) σε ένα δυο μήνες. Αυτό σημαίνει ότι σταματάει η άνοδος των τιμών των προιόντων και των υπηρεσιών. Σταθεροποιούνται εκεί που βρίσκονται τη στιγμή που σταματάει ο πληθωρισμός. Δεν πέφτουν. Με λίγα λόγια, όσο έχουμε πληθωρισμό οι τιμές ανεβαίνουν, όταν δεν έχουμε πληθωρισμό στέκονται εκεί που είναι, σε καμία περίπτωση δεν πέφτουν. Συνεπώς η επιβάρυνση που ήδη έχουν τα ευάλωτα νοικοκυριά παραμένει.
Το πακέτο τα μακαρόνια έχει ήδη ανέβει και η τιμή του θα μείνει ψηλά δυσκολεύοντας τις οικογένειες με χαμηλό εισόδημα. Μια έκτακτη ενίσχυση λοιπόν του εισοδήματος, δεν εξυπηρετεί παρά στιγμιαία τους δικαιούχους. Δεν τους λύνει το πρόβλημα. Το πρόβλημα θα τους το έλυνε μια μόνιμη αύξηση του εισοδήματος τους, όπως είναι μια αύξηση του μισθού τους. Μόνο έτσι θα μπορούσαν να πληρώνουν τις αυξημένες τιμές των προιόντων και να επανέλθουν στο επίπεδο αγοραστικής δύναμης που είχαν πριν. Συνεπώς η κυβέρνηση πρέπει να μελετήσει καταρχήν την επαναφορά των μισθών στα προ κρίσης επίπεδα (η μισθοί μειώθηκαν κατά 12% στα 10 χρόνια της κρίσης) και μετά να τους αυξήσει και λίγο παραπάνω αν θέλει να καλύψει και τον πληθωρισμό. Για το πρόβλημα που προκαλεί η αύξηση των τιμών του ρεύματος, του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, τα έκτακτα μέτρα είναι μια χαρά μέχρι να τελειώσει η ενεργειακή κρίση – αν τελειώσει.
Το κόστος για την οικονομία βέβαια είναι μεγάλο και δυστυχώς δεν είναι το μόνο πρόβλημα που έχουμε. Έχουμε πρόβλημα με τις εισαγωγές, με τις εξαγωγές και με τις ξένες επενδύσεις.
Ανάπτυξη μεν, τρύπα δε
Η οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα μεταφράζεται σχεδόν αυτόματα σε αύξηση των εισαγωγών και σε τρύπα στο εξωτερικό ισοζύγιο. Το χρήμα φεύγει έξω για να αγοράσουμε εισαγόμενα, από αυτοκίνητα μέχρι οδοντογλυφίδες. Αυτό δεν πειράζει καθόλου την Ευρώπη που εισπράττει μεγάλο μέρος αυτών των εκροών χρήματος πουλώντας μας προιόντα, αλλά πειράζει πολύ την εγχώρια οικονομία. Το χρήμα φεύγει και πρέπει να περιμένουμε τους τουρίστες να μας το ξαναφέρουν πίσω το καλοκαίρι. Διότι αυτή είναι η βασική πηγή εισροής χρήματος στην Ελλάδα, ο τουρισμός.
Και δυστυχώς ενώ οι εισαγωγές αυξάνονται, οι εξαγωγές μας είναι μικρές και υπάρχουν πάρα πολλοί λόγοι για αυτό. Βασικός λόγος η ανοργανωσιά, η έλλειψη εθνικής στρατηγικής από όλες τις κυβερνήσεις, η αδυναμία συνεργασίας μεταξύ των παραγωγών, η έλλειψη εθνικού μάρκετινγκ. Και μαζί με όλα αυτά η μικρή παραγωγή. Για να αυξηθεί όμως η παραγωγή και να αυξηθούν οι εξαγωγές, πρέπει να γίνουν νέες επενδύσεις. Και εδώ είναι το άλλο μεγάλο πρόβλημα, ότι επενδύσεις δεν γίνονται. Γίνονται βέβαια εξαγορές ελληνικών επιχειρήσεων από ξένους. Αγοράζει δηλαδή ένας ξένος ένα ελληνικό εργοστάσιο. Τι κέρδισε η οικονομία και η χώρα; Τίποτα. Ο ξένος έδωσε τα λεφτά του στον Έλληνα ιδιοκτήτη και λειτουργεί αυτός το εργοστάσιο. Δεν κέρδισε τίποτα κανείς άλλος εκτός αυτών των δυο. Η χώρα θα κερδίσει αν ένας ξένος ή ένας Ελληνας φέρει λεφτά από το εξωτερικό και χτίσει ένα καινούργιο εργοστάσιο. Τότε θα προσλάβει κόσμο, θα προσφέρει εισόδημα, θα αναπτυχθεί υγιώς η οικονομία. Το να αλλάξουν χέρια οι ελληνικές επιχειρήσεις, δεν προσθέτει κάτι σημαντικό στην οικονομία.
Τα Funds
Και εδώ έρχεται ένα νέο πρόβλημα, λόγω των συνθηκών. Πλήθος ελληνικών επιχειρήσεων και περιουσιών έχει περάσει στα χέρια ξένων funds που αγόρασαν τα κόκκινα δάνεια από τις τράπεζες. Αυτά τα funds θεωρητικά έχουν τεράστια ισχύ την οποία η κυβέρνηση πρέπει να αξιοποιήσει για να πετύχει στρατηγικούς στόχους – αν έχει. Και αυτό διότι τα funds ελέγχουν ολόκληρους κλάδους. Πάρα πολλά ξενοδοχεία, ολόκληρη την κλωστουφαντουργία, σχεδόν όλες τις ιχθυοκαλλιέργειες. Η περιουσία που διαχειρίζονται είναι μεγαλύτερη από τον ελληνικό προυπολογισμό. Και ουδείς ασχολείται με το τι κάνουν. Κανονικά θα έπρεπε τα λεγόμενα «παραγωγικά» υπουργεία να τους έχουν καλέσει για οδηγίες. Να τους πουν δηλαδή: Εμείς ως κράτος θέλουμε να πετύχουμε αυτούς τους στόχους στον τουρισμό, αυτούς στην κλωστουφαντουργία, αυτούς στις ιχθυοκαλλιέργειες. Συνεπώς εσείς πρέπει να «πακετάρετε» αυτά τα εργοστάσια, αυτά τα ξενοδοχεία κλπ και να τα πουλήσετε σε νέους επενδυτές ως πακέτα για να βοηθήσετε στους στόχους μας. Και εμείς θα σας βοηθήσουμε να το κάνετε. Δεν το κάνει όμως αυτό η κυβέρνηση, ούτε καν τους ελέγχει για το τι κάνουν. Εκείνοι προσπαθούν να βγάλουν όσο πιο πολλά μπορούν κάνοντας ότι νάναι, η κυβέρνηση ούτε που ξέρει τι κάνουν, η οικονομία χάνει.
Η αλήθεια λοιπόν είναι ότι ναι, καλά κάνει η κυβέρνηση και δίνει έκτακτες στηρίξεις, αλλά αν δεν ασχοληθεί σοβαρά με την αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας ώστε να ενισχυθεί η παραγωγή, να γίνουν νέες επενδύσεις, να αυξηθούν τα εισοδήματα, και αν δεν προσδιορίσει στρατηγικούς στόχους για τους κλάδους της οικονομίας, τελικά η ανάπτυξη που πετυχαίνουμε τώρα, θα δημιουργήσει απλώς μια μεγάλη τρύπα στο εξωτερικό ισοζύγιο και τα προβλήματα θα είναι μαζί μας διαρκώς.