Το γεγονός οτι ο ενθουσιασμός των αγορών εξανεμίστηκε σε δυο μόλις συνεδριάσεις είναι το χειρότερο δείγμα απο την αρχή της κρίσης μέχρι σήμερα. Και ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι οτι ο πανικός, απ ότι φαίνεται, μόλις τώρα αρχίζει. Το μόνο ευχάριστο είναι οτι οι κρίσεις πανικού κρατάνε πάντα λίγο. Και θεραπεύονται πάντα με ενα γερό χαστούκι.
Υπάρχουν όμως και άλλα πολύ ανησυχητικά γεγονότα εκτός απο την πτώση των τιμών των μετοχών. Ενα απο αυτά είναι οτι η Ευρωπαική Επιτροπή αποφάσισε να αυξήσει σε 100.000 απο 50.000 το ποσόν των καταθέσεων που είναι εγγυημένα. «Γιατί να το κάνει αυτό η Επιτροπή;» Θα σκεφτεί ο καταθέτης; «Μήπως γίνονται ακόμη αναλήψεις και ο μόνος που δεν έχει πάει να σηκώσει τα λεφτά του απο την τράπεζα είμαι εγώ;» «Και γιατί δεν εγγυάται το σύνολο των καταθέσεων να τελειώνουμε; Μήπως δεν έχει η Ευρώπη τόσα χρήματα; Μήπως τα ταμεία των τραπεζών είναι άδεια και δεν το έχουμε πάρει χαμπάρι;»
Οι ερωτήσεις αυτές που φαίνονται παράλογες υπο κανονικές συνθήκες, μοιάζουν απολύτως λογικές σε περιόδους πανικού. Και όταν τεθούν, αυτομάτως προκαλούν κύμα αναλήψεων απο τις τράπεζες και επιφέρουν άμεσα το πρόβλημα που η Επιτροπή θέλει να αποφύγει. Η απόφαση αυτή είναι λανθασμένη και επικίνδυνη όταν το παιχνίδι που παίζεται με τις καταθέσεις δεν είναι ενα οικονομικό αλλά ενα ψυχολογικό παιχνίδι.
Τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα καθώς ο πανικός διασπείρεται σε όλους τους κλάδους και σε όλες τις επιχειρήσεις. Μέχρι πρότινος, υποβαθμιζόταν οι τράπεζες. Τώρα θα αρχίσουν να υποβαθμίζονται και όλες οι άλλες επιχειρήσεις και οι επενδυτές θα πουλάνε ανεξέλεγκτα όλες τις μετοχές τους.
Κοινωνική δυσθυμία
Πώς θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα οι κυβερνήσεις; Με τα μέτρα που έχουν ανακοινώσει μέχρι σήμερα έχουν σχεδόν εξαντλήσει τα περιθώρια αντίδρασης. Και το χειρότερο είναι οτι με τα μέτρα αυτά υποθηκεύουν τους προυπολογισμούς τους για να διασώσουν τις τράπεζες.
Το γεγονός αυτό που μέχρι σήμερα είχε υποβαθμισθεί θα αναχθεί σε μείζον θέμα για όλες τις κυβερνήσεις, κυρίως στην Ευρώπη.Ας πάρουμε για παράδειγμα την Ελλάδα. Ο κ. Αλογοσκούφης είπε οτι το κόστος στήριξης των τραπεζών μπορεί να φθάσει μέχρι τα 28 δις ευρώ. Τόσα δηλαδή θα πληρώσει το σύνολο των 11 εκατομυρίων ελλήνων για να στηρίξει το τραπεζικό του σύστημα.Σε κάθε έλληνα αντιστοιχούν 2.500 ευρώ κόστος. Και εύλογα έρχεται στο μυαλό του καθενός το ερώτημα: Γιατί οι κυβερνήσεις δεν δίνουν - και δεν έδιναν ποτέ - μια γεναία αύξηση στον κατώτατο μισθό; Γιατί δεν αυξήθηκε μέχρι σήμερα και δεν αυξάνεται ούτε σήμερα ο μισθός των 700 ευρώ τη στιγμή που με τόσο μεγάλη ευκολία, μέσα σε λίγες μέρες, βρίσκονται τα 28 δις ευρώ για να σωθούν οι τράπεζες;
Κάθε υπουργός οικονομικών έχει μια εύκολη απάντηση σε αυτή την ερώτηση. Μια απάντηση που αποδεικνύει οτι αυτά είναι μη συγκρίσιμα μεγέθη, οτι η οικονομία μπορεί να αντέξει το κόστος διάσωσης των τραπεζών για το καλό όλων μας αλλά δεν μπορεί να αντέξει την άνοδο του μισθού για 4,5 εκατομμύρια εργαζόμενους, οτι οι επιτπώσεις μιας τέτοιας αύξησης θα ήταν πολύ χειρόετρες απο την εφαπαξ δαπάνη για τη σωτηρία των τραπεζών. Και θα έχει δίκιο. Πώς όμως και για ποιόν λόγο είναι υποχρεωμένος ο μισθωτός των 700 ευρώ τον μήνα να δεχτεί αυτή την απάντηση; Τι έχει να χάσει ο ίδιος αν καταρρεύσει το τραπεζικό σύστημα; Προς το παρόν, ο μισθωτός και κυρίως ο νεαρός μισθωτός που παίρνει 700 ευρώ μισθό, δεν χάνει τίποτα απο αυτή την κρίση. Ούτε καν λογαριασμό στην τράπεζα δεν έχει, άσε που αν έχει δάνειο (που έχει) ελπίζει οτι με την κατάρρευση των τραπεζών δεν θα το πληρώσει ποτέ. Δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν οτι οφελούνται απο μια τέτοια εξέλιξη και δεν είναι καθόλου σίγουρο οτι έχουν άδικο - με μια βραχυπρόθεσμη και χυδαία λογική. Όμως όλα αυτά θα έχουν κόστος για τις κοινωνίες και φυσικά θα έχουν άμεσο πολιτικό κόστος για τις κυβερνήσεις πρωτίστως αλλά και το σύνολο του πολιτικού κόσμου γενικότερα.
Η κρίση αυτή - μια κρίση του διεθνούς πιστωτικού συστήματος, φαίνεται οτι θα έχει τελικά πολύ βαθύτερες και πολύ πιο ενδιαφέρουσες ε