Πρόκειται φυσικά για υπεκφυγές: Η Συνθήκη της Λισαβόνας δεν προβλέπει ούτε Μόνιμο Μηχανισμό Διαχείρισης Κρίσεων, αλλά αυτό δεν εμπόδισε τη Γερμανία να επιβάλλει τη δημιουργία του από το 2013 και έπειτα και μάλιστα με την - αμφιλεγόμενη ως προς την σκοπιμότητά της, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή - πρόβλεψη για συμμετοχή ιδιωτών σε τυχόν αναδιάρθρωση χρεών. Για να συσταθεί ο Μηχανισμός δεν θα απαιτηθεί νέα Συνθήκη, αλλά θα χρησιμοποιηθεί η νομική φόρμουλα της εισαγωγής τροπολογίας. Κάτι ανάλογο θα μπορούσε να γίνει και για την έκδοση ευρω-ομολόγων. Το δεύτερο επιχείρημα της κυρίας Μέρκελ, ότι δηλαδή θα εξαλειφθεί ο ανταγωνισμός για την εξασφάλιση χαμηλών επιτοκίων στα εθνικά ομόλογα είναι εξίσου αστείο. Τουναντίον, η ύπαρξη ευρω-ομολόγων θα εκτινάξει τα επιτόκια του χρέους των δημοσιονομικά απείθαρχων κρατών, που εκδίδεται σε εθνικά ομόλογα, αφού οι αγορές θα στραφούν στη σιγουριά των ευρω-ομολόγων.
Η πρόταση Γιουνκέρ-Τρεμόντι προβλέπει ότι ευρω-ομόλογα θα μπορούν να εκδοθούν μέχρι και του 40% του ΑΕΠ της κάθε χώρας μέλους του ευρώ. Εξ ου και οι συγγραφείς του επίμαχου άρθρου στους FT προβλέπουν την ανταλλαγή εθνικών ομολόγων με ευρω-ομόλογα από τους επενδυτές, αλλά με “κούρεμα” εφόσον η αξιολόγηση των εθνικών ομολόγων είναι χαμηλή. Έτσι και θα ικανοποιηθεί το Γερμανικό αίτημα για συμμετοχή των ιδιωτών στις αναδιαρθρώσεις χρεών και θα έχουν κίνητρα τα κράτη του Νότου να μειώσουν το χρέος τους στο όριο που μπορεί να καλυφθεί με ευρω-ομόλογα.
Η πρόταση για διαχωρισμό του χρέους σε ευρωπαϊκό, μέχρι του ποσοστού του ΑΕΠ που θεωρείται ασφαλές από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ (60% του ΑΕΠ) και σε εθνικό από εκεί και πέρα έχει διατυπωθεί εδώ και αρκετά χρόνια. Στην περίπτωση της Ελλάδας, αν υιοθετηθεί – άμεσα – η πιο μετριοπαθής πρόταση Γιουνκέρ για 40% του ΑΕΠ, σημαίνει ότι από το 2013 θα έχουμε 110 δισεκατομμύρια ευρώ εθνικού χρέους με τα σχετικά ευνοϊκά επιτόκια του ΔΝΤ και των Ευρωπαίων εταίρων μας και θα μπορούμε να μετατρέψουμε ακόμη 140 δισεκατομμύρια περίπου σε χρέος με το ακόμη πιο ευνοϊκό επιτόκιο του ευρω-ομολόγου. Θα πρόκειται αναμφισβήτητα για μεγάλη ανάσα.
Γιατί όμως δεν το δέχεται η Γερμανία; Οι λόγοι που παρέθεσε είναι, όπως προαναφέραμε, φαιδροί. Μία άλλη εξήγηση είναι ότι δεν μπορεί να πειστεί να εγκαταλείψει το “Bund” για το ευρω-ομόλογο. Κανείς όμως δεν θα την εξαναγκάσει, εφόσον δεν τη συμφέρει, ενώ θα πρέπει να επισημανθεί ότι και το επιτόκιο των Γερμανικών ομολόγων έχει αυξηθεί τους τελευταίους μήνες κατά 0,5%, εξαιτίας της “έκθεσης” του Βερολίνου στα αφερέγγυα κράτη του Νότου.
Ο πραγματικός λόγος είναι άλλος: ότι αν δημιουργηθεί Οργανισμός Διαχείρισης Ευρωπαϊκού Χρέους, όπως προτείνουν οι Γιουνκέρ και Τρεμόντι, ιδρύεται στην ουσία Ευρωπαϊκό Υπουργείο Οικονομικών. Αν η διαχείριση του χρέους περάσει στις Βρυξέλλες, αυτό θα σημαίνει ότι τα κράτη-μέλη της Ε.Ε θα αποποιηθούν εθελοντικά της εθνικής τους κυριαρχίας για χάρη μίας πραγματικής οικονομικής – και άρα πολιτικής - Ένωσης.
Αξίζει, σε αυτό το σημείο, να υπενθυμίσουμε τις αρμοδιότητες του Ελληνικού ΟΔΔΗΧ, για να αντιληφθούμε τι ακριβώς σημαίνει η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού “ΟΔΔΗΧ”. Ο ΟΔΔΗΧ είναι λοιπόν μία από τις βασικές υπηρεσίες του υπουργείου οικονομικών και άμεσα εποπτευόμενη από αυτό, με αρμοδιότητα την κατάρτιση και υλοποίηση δανειακού προγράμματος του κράτους και τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου του χρέους.
Αν λοιπόν δημιουργηθεί Ευρωπαϊκός ΟΔΔΗΧ θα έχουμε να κάνουμε με μία τεραστίων διαστάσεων μεταφορά εξουσιών από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε, στην ίδια την Ε.Ε. Το Βερολίνο δεν έχει όμως καμία πρόθεση να μεταφέρει τις εξουσίες του στους λεγόμενους “Ευρωκράτες”, όπως έδειξε και με την επιμονή του να οριστούν δήθεν πρόεδρος και υπουργός εξωτερικών της Ε.Ε, οι παγκοσμίως άγνωστοι, άχρωμοι και αδιάφοροι Χέρμαν Βαν Ρόμπεϊ και Κάθριν Άστον αντίστοιχα.
Στο άμεσο μέλλον, όμως, θα κληθεί να αποφασίσει αν θα ενδώσει, ή αν θα επιλέξει τη διάλυση του ευρώ. Τα κεφάλαια του υφιστάμενου μηχανισμού στήριξης δεν επαρκούν αν η κρίση χρέους επεκταθεί και πέραν της Ισπανίας και η Ε.Ε θα βρεθεί αναγκαστικά προ αδιεξόδου. Ήδη, το περασμένο Σαββατοκύριακο, ο Ξαβιέ Ρολέ, Γάλλος διευθυντής της Βρετανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, δήλωσε ότι η Γαλλία έχει τεράστιο κρυμμένο χρέος και σύντομα θα στοχοποιηθεί από τις αγορές. Τι θα γίνει τότε; Είτε οι Ευρωπαίοι θα αποφασίσουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, δημιουργώντας ένα κοινό ομόλογο με ρευστότητα εφάμιλλη του Αμερικανικού, είτε το Βερολίνο θα επιμείνει στην αδιαλλαξία του και εξήντα χρόνια Ευρωπαϊκής Ενοποίησης θα πάνε στον βρόντο, επειδή μας έτυχε στη μεγαλύτερη κρίση του σύγχρονου καπιταλισμού να βρεθούμε με ηγέτες μικρούς, σπιθαμιαίους και κατώτερους των περιστάσεων. Ίσως αυτούς που μας αξίζουν...