Η τραγική ιστορία που μου διηγήθηκε φίλος νησιώτης έχει ως εξής: ο αδερφός του συστήνει μία πολύ μικρή εταιρεία σε ένα απομακρυσμένο κυκλαδονήσι, στην οποία αποφάσισε, για συμβολικούς κυρίως λόγους να γίνει και εκείνος μικρομέτοχος, μολονότι δουλεύει σε ιδιωτική εταιρεία στην Αθήνα. Παρότι είναι μισθωτός πλήρους απασχόλησης, άρα σύμφωνα με τον νόμο, εξαιρείται από την υποχρέωση ασφάλισης στον ΟΑΕΕ, η οικεία εφορία (που βρίσκεται σε άλλο μεγαλύτερο κυκλαδονήσι), δεν αρκείται σε αυτό και του ζητάει να πάει στο τοπικό γραφείο του ΟΑΕΕ (που βρίσκεται στον Πειραιά), για να του δώσουν το χαρτί, το οποίο θα επιβεβαιώνει αυτό που ήδη λέει ο νόμος, ότι δηλαδή εξαιρείται. Πριν κάνει όμως το γύρο του Αιγαίου για να πάρει το χαρτί, πρέπει να περάσει από το τοπικό κατάστημα του ΙΚΑ (το οποίο ευτυχώς βρίσκεται στο ίδιο νησί), για να λάβει βεβαίωση ότι είναι «νέος ασφαλισμένος», δηλαδή ασφαλίστηκε για πρώτη φορά μετά το 1993 και άρα μπορεί να επιλέξει τον ασφαλιστικό του φορέα και δεν χρειάζεται να πληρώνει δύο ταμεία.
Ο φίλος ρωτάει τον υπάλληλο του ΙΚΑ για ποιο λόγο πρέπει να υπογράψει υπεύθυνη δήλωση ότι είναι νέος ασφαλισμένος, αφού πριν το 1993 βρισκόταν στην τρυφερή ηλικία των 12 ετών, και άρα δεν θα μπορούσε εκ των πραγμάτων να εργάζεται. «Δεν προκύπτει αυτομάτως, εκ της ημερομηνίας γεννήσεως μου, ότι είμαι νέος ασφαλισμένος;», ρωτάει. «Αυτό δεν είναι τίποτα», απαντάει ο υπάλληλος του ΙΚΑ. «Εδώ για την απογραφή των συνταξιούχων, έρχονται οι ασφαλισμένοι και υπογράφουν υπεύθυνη δήλωση ότι βρίσκονται εν ζωή». Προσέξτε τώρα πόσο αγράμματος ήταν ο άνθρωπος που σχεδίασε την απογραφή: αντί απλώς να περάσουν από το ΙΚΑ ή τα ΚΕΠ και να συμπληρώσουν ένα απογραφικό δελτίο, παρουσιάζοντας την ταυτότητά τους στον δημόσιο υπάλληλο που τους βλέπει μπροστά στα μάτια του, οι συνταξιούχοι πρέπει να υπογράψουν υπεύθυνη δήλωση.
Ας υποθέσουμε ότι αυτή η υπεύθυνη δήλωση (ότι βρίσκονται εν ζωή) είναι ψευδής. Πέραν του πρακτικού παραλογισμού (αν είναι νεκροί, πως την υπέγραψαν;), σύμφωνα με τον νόμο, ψευδής υπεύθυνη δήλωση συνεπάγεται ποινή φυλάκισης έως και 10 έτη. Μόνο που σε αυτήν την περίπτωση, ψευδής υπεύθυνη δήλωση σημαίνει ότι ο δηλών «δεν βρίσκεται εν ζωή», άρα η προβλεπόμενη κύρωση από τον νόμο, ελάχιστα θα τον εκφοβίσει.
Όσο για τη σύσταση της εταιρείας; Ο φίλος που διηγήθηκε την ιστορία ακόμη τραβιέται, εδώ και έναν μήνα. Τι θα μπορούσε να είχε γίνει; Απλούστατα, η εφορία θα μπορούσε να έχει μπει στο πληροφοριακό σύστημα του ΙΚΑ, ή να κοιτάξει τη φορολογική δήλωση του αιτούντος, από την οποία προκύπτει ότι είναι μισθωτός πλήρους απασχόλησης, ασφαλισμένος στο ΙΚΑ. Ο επίδοξος «επιχειρηματίας» δεν θα είχε κάνει το γύρο του Αιγαίου, δεν θα είχε χάσει άπειρες εργατοώρες στα πηγαιν-έλα και θα είχαμε γλυτώσει και το κόψιμο μερικών δέντρων για να βγει όλη αυτή η χαρτούρα των βεβαιώσεων και των δηλώσεων (ειλικρινά, μερικές φορές αναρωτιέμαι που τα αποθηκεύουν όλα αυτά τα χαρτιά). Μετά σου λένε «φαστ τρακ» και «υπηρεσίες μίας στάσης».... Το μόνο που ενδιαφέρει τους νομοθέτες μας είναι να κάνουν τη ζωή δύσκολη στους πολίτες και να εφευρίσκουν αντικείμενο απασχόλησης για τους πελάτες τους στο δημόσιο...